1.Ukrayna savaşı ve üçüncü dünya savaşının akut tehlikesi

NATO ve Rusya arasında yıllardır süren çekişme 24 Şu­bat 2022 tarihinde Rus askerinin Ukrayna’nın ege­men­lik sa­hasına yaptığı geniş çaplı saldırısıyla Av­ru­pa’­nın or­ta­sın­da açık bir savaşa tırmandı.

Aynı gün “Ye­şil­ler” par­tisi üye­si Almanya Dışişleri Ba­ka­nı Annalena Baer­bock de­ma­gojik bir şe­kilde Rusya Cum­hurbaşkanı Vla­di­mir Pu­tin’in “hezeyana san­rı­la­rı”­nın savaşa sebep ol­du­ğunu be­yan etti ve bunların “dün­ya topluluğu” ta­ra­fın­dan ka­bul edilemeyeceğini söyle­di.¹ Almanya Baş­ba­ka­nı Olaf Scholz ise 27 Şubat 2022 ta­rihli açık­la­ma­sın­da savaşın “tek bir sebeple: Uk­ray­na­lı­la­rın özgür­lüğünün (Pu­tin’in) ken­di baskıcı rejimini teh­li­ke­ye düşürdüğünden do­layı”² baş­latıldığını söyledi. Putin ise bu savaştaki he­de­finin “Uk­rayna’yı askersizleştirmek ve nazilerden arın­dır­mak”³ ol­du­ğu bahanesiyle sal­dı­rı­sı­nı demagojik bir şe­kilde meş­ru­laştırmaya çalıştı.

Ancak bu açıklamaların ve savaşı meş­rulaştırma ça­ba­la­rının hiçbiri olayın aslını yansıtmıyor: Yeni-em­per­ya­list Rusya ile kapitalist Ukrayna arasında sür­dürülen sa­vaş her iki tarafın da haksız olduğu bir savaştır. NA­TO ve onun başındaki ABD tarafından savaşa kış­kır­tı­lan ve ar­tan hızla silahlandırılan Ukrayna bu emperyalist as­keri it­tifakı temsilen hareket ediyor. Güç elde etmeye yö­nelik amaç­larını gerçekleştirmek isteyen Ukrayna, AB ve NATO üye­liğini hedefliyor. Bu savaşın gerçek top­lum­sal ne­de­ni, “emperyalist devletlerin ekonomik ve si­ya­si alan­da eşitsiz ge­liş­me­sinin, varolan etki alanlarının ye­ni­den pay­la­şı­mı­nı zor­lamasında”⁴ yatmaktadır. Savaş­lar, as­ke­ri bi­li­min kla­siklerinden Carl von Clausewitz’e göre “po­li­tikanın baş­ka araçlarla devamından başka bir şey de­ğil­dir’’⁵. Bu ne­den­le Ukrayna Savaşından öncesine ilişkin ola­rak “tüm sa­va­şan güçlerin ve bütün dünya­nın eko­no­mik ya­şamının te­mel­lerine dayanan verileri bir arada ele al­mak”⁶ ka­çı­nıl­maz­dır.

Dünyanın yeniden paylaşımı mücadelesi

Karşılıklı Ekonomik Yardımlaşma Konseyi’nin (COMECON) ve Sovyetler Birliği’nin sosyal-emperyalist bir süper-güç ola­rak 1990/1991 yıllarında dağılması tek bir dünya pa­za­rı­nın oluşmasına sebep oldu. Bu durum ise ulus­lar​ara­sı ka­pitalist üretimin yeniden ör­güt­len­mesine yol aç­tı. Dün­ya­nın ekonomik ve siyasi alan­da yeniden dü­zen­len­me­si sü­re­ci o ana kadarki bütün em­peryalist dünya dü­ze­nini kök­ten de­ğiştirdi.⁷ Tüm em­per­yalist ülkeler ve dün­ya­nın ön­de ge­len uluslararası te­kel­leri yeni oluşan dünya pa­za­rın­da üs­tün­lük sağla­mak için amansız bir re­ka­be­te gir­diler.

Bu arada Çin’de ve bir ta­kım yoğun nüfuslu, önceleri ye­ni-sömürgeciliğe bağımlı ülkede ulusal te­keller ve te­kel­ci dev­let kapitalizmine özgü yapılar oluş­muş­tu. So­nuç ola­rak bir dizi yeni-emperyalist ülke or­ta­ya çıktı. Da­ha 2017 yı­lın­da en az 14 yeni-emperyalist ül­ke var­dı; bu ül­ke­ler­de dün­ya nüfusunun yarısından faz­lası ya­şı­yor­du.⁸ Bu ül­ke­ler, gittikçe büyüyen bo­yut­lar­da ABD, Ja­pon­ya ve AB ül­ke­lerinin sa­tış piyasaları ve et­ki alan­la­rı­nı ken­di el­le­ri­ne ge­çirmeye kalkışıyordu. Söz ko­nusu ül­ke­ler­den bir​ka­çı böl­gesel alanda emperyalist bir he­ge­mon­ya kurmayı ba­şar­dı, özel­likle Hindistan, Tür­kiye, Rus­ya, Gü­ney Af­ri­ka, Suu­di-Arabistan ve Bre­zil­ya. Bu dev­letler ken­di em­per­ya­list egemenlik viz­yon­la­rı­nı iz­le­mek­te, hız­lı bir şe­kil­de bü­yüyen askeri güç ay­gıt­la­rı oluş­tur­mak­ta ve dün­ya ça­pın­da kamuoyunu ma­ni­pü­le ede­bi­le­cek ideolojik-po­litik güç mer­kezlerini ge­liş­tir­mek­tedir. Bu durum tüm em­per­ya­list hükümetlerde teh­li­keli bir sağ­cılaşmaya yol açtı. Gelişmenin ilk do­ruk nok­ta­sı 2016-2020 yıl­la­rı ara­sın­da fa­şist Donald Trump’ın baş­kanlığıydı.

Üretimin ve ticaretin uluslararasılaşmasını sınıf mü­ca­de­lesinin ve sosyal hareketlerin ulus­la­ra­ra­sı­laş­ma­sı ta­kip etti. Büyüyen ve şu an yaklaşık 746 mil­yon sa­na­yi işçisi kapsayan⁹ bir uluslararası sanayi proletaryası ge­lişti. Bu uluslararası sanayi proletaryası bundan sonra tüm dünya­da önemli grevlere ve sınıf çatışmalarına ön­der­lik etti. Aynı zamanda mücadeleci kadın, gençlik ve çev­re hareketi birçok ülkede yeniden bir yükseliş yaşadı; de­mokratik hak ve öz­gürlükler için verilen mücadele ge­lişti.

Emperyalistler arasındaki rekabet 2020’den sonra özel­lik­le 2018 yılında başlayan dünya ekonomik ve mali kri­zinin yıkıcı korona pandemisiyle etkileşmesiyle iyi­ce şid­detlendi. Bu süreçte önceden tek süper-güç olan ABD eko­no­mik ve politik açıdan önemli bir ölçüde ge­ri­le­miş­ti. Çin ise aynı dönemde ekonomik bir süper-gü­ce dö­nüş­tü; ABD’­nin başta gelen rolünü ele geçirmek üze­rey­di. Çin bü­yük gayretle bu ro­lü askeri ve siyasi alanda da almaya ça­ba­lı­yor. Bu doğrultuda 2013 yılından be­ri de­va­sa “Yeni İpek Yo­lu” projesini gerçek­leştiriyor. ABD ile Çin ara­sın­da­ki rekabet bu sırada em­per­ya­listler ara­sı çe­liş­ki­ler­de ge­nel­likle ağır basıyor. Aynı za­manda bu çe­liş­kiler çok ku­tup­lu bir şekilde¹⁰ gelişiyor. Av­rupa Bir­li­ği’­nin oluş­tur­du­ğu emperyalist blok da git­gide ABD ile, ama ay­nı za­man­da Çin ile rekabete gi­ri­yor. Avrupa kı­ta­sın­da AB ve Rusya si­yasi egemenliği elde et­mek için ya­rı­şı­yor­lar.

Rusya yeni-emperyalist güç olarak özel profilini baş­lı­ca ola­ğanüstü büyük fosil yakıt zenginliklerine da­yan­dı­rı­yor. Öte yandan Rusya, dünyanın nükleer silaha sa­hip en bü­yük devletinden biri olarak sosyal-em­per­ya­list Sovyetler Bir­liği döneminden arta kalan askeri gü­cü­nü muhafaza edi­yor. 2008’den beri bu gücünü daha da geliştiriyor. Bu­nun aksine Rusya halen ekonomik açı­dan zayıf. Rusya’nın sa­nayi üretimi 2020’de Almanya’nın sa­nayi üretiminin ya­rı­sından azdı. Rus emperyalistleri, bir büyük Rus süper-güç kurma hayallerinin ger­çek­leş­me­si için tek yolun eski Sov­yet Cumhuriyetlerinin po­tan­siyelini zapt etmek ol­du­ğu­nun farkındalar. Daha 1997 yılında eski ABD Güvenlik Da­nışmanı Brzezinski bu ko­nuda şu ifadelerde bu­lun­muş­tu: “Rusya, kendi top­rak­la­rına Ukrayna’yı katmadan bir Av­ras­ya impa­ratorluğu ola­maz.”¹¹

En geç o tarihten itibaren Ukrayna, emperyalistler ara­sın­da­ki güç kavgasının odak noktası haline geldi. Hem ABD ve AB hem de Rusya Avrupa’daki etki alan­la­rı­nı stra­te­jik dü­zey­de genişletme çabalarını Ukrayna’ya yo­ğun­laş­tı­rı­yor.

Rusya’nın emperyalist güç politikası

2014 yılında batı devletleri Rusya yanlısı Yanukoviç hü­kümetinin yıkılmasını teşvik ettiler, ve Ukrayna batı yan­lısı Ya­çen­yuk hükümeti altında AB’ye ortaklık sta­tü­sü­nü kabul etti. Bu süreç 2016’da AB-Ukrayna serbest ti­ca­ret bölge­sinin ilan edilmesine geçiyordu.¹² ABD ve AB em­per­ya­list­le­ri, başta ma­den­cilik ve tarım sek­tör­le­rin­de ol­mak üzere yüzlerce ka­mu şirketinin özelleştirilmesiyle Uk­rayna’yı gittikçe daha çok kendi etki alan­larına kat­ma­yı başarıyorlardı. Aynı za­manda Rusya, Don­bas böl­ge­sin­de Rus azınlığının ezilmesinden ya­rar­la­na­rak bir sa­vaş başlattı. Savaşın hedefi ise Ukrayna’nın bü­yük ham mad­de re­zervlerine sahip olan doğu­sundaki Don­bas böl­ge­sinin bir kısmını ilhak etmekti.

Rus emperyalizmi sosyalist Sovyetler Birliğine te­mel­den zıt olarak sistematik bir şekilde başka ül­ke­le­rin iç iş­lerine karışıyor: 2008 yılında Rus askeri, hü­kü­me­ti batıya yönelen Gürcistan’a girdi. O tarihten be­ri Rus­ya, Gürcistan’ın bir bölümünü işgal altında tutmaya de­vam edi­yor. 2014’te ise Rusya, bir askeri harekatla Kı­rım’ı ilhak etti; şimdi oradan tüm Ka­ra­de­niz’i kont­rol ede­biliyor. 2015 yılında Rusya, Suriye’nin o dönemde iyi​ce köşeye sıkışan Esad rejiminin imdadına ye­tiş​ti ve in­sanları hiçe sayan hava saldırılarıyla hem Esad re­ji­mi­ni kurtardı hem de Yakın ve Orta Doğu’da ken­di stra­tejik et­kisini arttırdı. Rusya, Afri­ka’nın 54 ül­ke­sin­den 40’ı ile söz­de güvenlik anlaşmalarına sahip ve­ya baş­ka bir şe­kil­de onlarla işbirliği yürütmekte.¹³

Rusya’nın başarıları ABD emperyalizminin ve diğer NA­TO güçlerinin stratejik alanda zayıflanmasına ne­den ol­du. Bu gelişmenin sebeplerinden biri de 2003 yı­lın­da ABD ta­rafından çıkarılan ve hedefine hiçbir zaman ula­şamayan Irak savaşı ile NATO’nun 2001’den 2021’e ka­dar süren ve hüs­rana uğrayan Afganistan seferiydi. 2015 yılında Rusya ken­di liderliği altında, Beyaz Rusya, Ka­zakistan, Kır­gı­zis­tan ve Ermenistan’la birlikte Av­ras­ya Ekonomik Bir­li­ği’­ni kur­du. Ukrayna’nın bu kuruluşa üye olmayı reddetmesi Rus emper­yalizminin büyük güç ol­ma emellerine ağır dar­be anla­mına geliyordu.

Çin ve ABD emperyalistleri arasındaki rekabet

Ukrayna Savaşı ile aynı zamanda ABD ve Çin arasında Hint-Pasifik bölgesi üzerinde hakimiyet kazanmak için cid­di bir mücadele başladı. Amerikan Foreign Policy der­gi­si 18 Şu­bat 2022 tarihinde, yani Rusya’nın emperyalist sal­dı­rı­sı baş­lamadan kısa bir süre önce “Washington’un hem Rus­ya’­ya hem de Çin’e karşı savaş hazırlıklarında bu­lun­ma­sı ge­rek­tiği”¹⁴ görüşündeydi.

ABD başkanı Joe Biden, Mart 2022’de yaptığı bir ko­nuş­ma­da, Ukrayna’daki savaşın “demokrasi ile otokrasi, öz­gür­lük ile zulüm, kurallar üzerine kurulu bir dü­zen ile şid­det üze­rine kurulu bir düzenin … arasında mey­da­na ge­len bü­yük bir mücadelenin”¹⁵ bir parçası ol­du­ğu id­dia­sın­da bu­lun­du.

Oysa Biden’ın çok övdüğü “kurallar üzerine kurulu dü­zen”, mutlak egemenliğe sahip uluslararası mali-serma­ye­nin ABD liderliği altında batı müttefikleriyle bir­lik­te sür­dür­düğü diktatörlükten başka bir şey değildir.

Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Le Yuçeng, Mart 2022’de Uk­rayna Savaşına değinirken şu uyarıda bulundu:

ABD’nin “Hint-Pasifik stratejisi NATO’nun Avrupa’daki do­ğuya doğru genişleme stratejisi kadar tehlikeli. Bu stra­teji kont­rol altına alınmazsa akıl almaz sonuçlara yol aça­cak, Asya-Pasifik bölgesini uçuruma sü­rük­le­ye­cek­tir.”¹⁶

Bu arada Çin, süper-güç olma emellerini sağlama al­mak için bu ara­da dünyanın sayısal açıdan en bü­yük or­du­sunu kur­muş­tur. Nükleer silahlara sahip Çin ve Rus­ya’­nın ön­der­li­ğindeki askeri ittifak “Şanghay İşbirliği Ör­gütü” ön­ce­likle NATO’nun etkisine yö­ne­lik­tir.

Rusya’nın NATO tarafından tehdit edilmesi

ABD ve NATO 1990 yılından beri ‒ ilk yıllarda tam ter­sini vadettikleri ne kadar kesin olsa da ‒ doğuya doğ­ru ge­niş­le­melerini sürekli ilerletmişti. Böylece NA­TO birlikleri birçok nok­ta­da Rusya’nın sınırına kadar iler­ledi ve kı­sa menzilli füzeler doğrudan Rus top­rak­la­rı­nı teh­dit ediyor. ABD, Baltık ülkeleri, Polonya, Çek Cum­hu­ri­ye­ti, Slovakya, Ma­caristan, Romanya ve Bulgaristan, Slo­ven­ya, Arnavutluk ve Hırvatistan, Karadağ ve Kuzey Ma­ke­donya gibi ülkelerin NATO’ya üye olmasının ar­dın­dan Ukrayna’yı da NATO’ya katmaya çalıştı. Bu girişim ilk aşa­mada AB’nin ve özellikle Almanya ve Fransa’nın di­renmesinden dolayı gerçekleşe­medi. Bu ül­ke­ler Rus­ya ile olan ekonomik ve siyasi ilişkilerini teh­li­ke­ye sok­mak is­te­miyordu.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg Davos’taki 2022 Dün­ya Ekonomik Forumunda NATO’nun Ukrayna’yı ele ge­çir­me savaşında aldığı tedbirlerle şöyle övü­nü­yor­du:

“Bugün… direkt olarak NATO komutası altında 40 000’­den fazla askerimiz var. Bu birlikler hatırı sayılır çap­ta ha­va ve de­niz kuvvet­leri ta­ra­fın­dan destekleniyor. Bal­tık De­ni­zi bölgesinden Karadeniz’e ka­dar muharebe grup­ları ko­nuş­landırdık; yüz bin­ler­ce asker en yüksek alarm se­vi­ye­sin­de­ler. …Tatbikatlarımızı arttırdık… ve ilk de­fa ABD’nin am­fi­bik birliklerinden biri de NATO komutası al­tı­na girdi.”¹⁷

Ukrayna toplumunun gericiliği

Ukrayna günümüzde yeni-emperyalist bir ülke ha­lin­de geliş­mek için gereken önemli özelliklere sa­hip­tir. Av­rupa’nın ikin­ci en büyük ülkesi olarak kap­samlı yer altı kay­naklarına, büyük arazilerde verimli ka­ra top­rak­lara, iyi ye­tişmiş bir işçi sınıfına ve bir kıs­mı dev­le­tin, bir kısmı ise oli­garkla­rın¹⁸ elinde olan tekellere sa­hip­tir. Ukrayna, Rus em­per­yalizminin en direkt kom­şu­su ol­arak ciddi bir ra­ki­bine dönüştü.

Özel­likle ABD Rusya’nın Kırım’ı ilhakından sonra Uk­ray­na’­yı aşırı boyutlarda silahlandırdı ve askeri eğitim ver­di. Uk­rayna birlikleri NATO tatbikatlarına katıldı. Uk­ray­na’nın si­lahlanma harcamaları 2012-2021 yılları ara­sın­da yüzde 142 arttı.¹⁹ 2019 yılı başında Ukrayna par­lamen­to­su NA­TO’­ya ve AB’ye üye olma hedefini ana­ya­saya ekledi. Ağus­tos 2021’­de ise Ukrayna Cum­hur­baş­ka­nı Volodimir Ze­lenski, şo­venist taşkınlıkla Kırım’ı “iş­galden kur­tar­manın geri sa­yı­mının” başladığını söy­le­di.²⁰

Nisan 2022’de AB Komisyonu Başkanı CDU’lu Ursula von der Leyen dünya basını önünde Ukrayna Cum­hur­baş­kanı Zelenski’yi özgürlük ve demokrasi mü­ca­delesi kah­ramanı diye göklere çıkardı:

“Avrupa hayalini gördüğünüzde biz sizin ya­nın­da­yız… Bu­gün size ’Ukrayna Avrupa ailesinin bir men­su­bu­dur’ me­sajını veriyorum.”²¹

Şirin Avrupa ailesi yüzeyinin altında kıran kırana çe­kiş­me ve kavga olurken, üyeliği çok istenilen Uk­ray­na’­nın durumu gerçekte Rusya’daki oligarşinin ya­rat­tığı ger­çeklerden hiç de farklı değildir. Daha 2020 yılında Würz­burg Üniversitesi’nin burjuva “Demokrasiler Sı­ra­la­ma­sı”, Ukrayna’yı “eksik demokrasiler”in ardından bile sı­ra­la­yıp “demokrasi” ile “otokrasi” arasındaki “melez re­jim” ola­rak sınıflandırmıştı.²²

Örneğin Ukrayna’nın en zengin adamı Rinat Ah­me­tov 7,6 milyar ABD Dolarlık özel servete sa­hip. Da­ha önce uzun yıllar Putin yanlısı olan Ah­me­tov bu­gün, kendi şir­ket imparatorluğunu kurtarmak istediği için NATO ve AB’­yi destekliyor. Bu imparatorluk “çelik ve bo­ru fab­ri­ka­la­rı, kömür madenleri, ter­mik santraller, te­le­ko­mü­ni­kas­yon fir­ma­la­rı, bir gemicilik şirketi, banka­lar, si­gor­ta­lar, te­levizyon kanalları, gazeteler, ma­ğa­za­lar, lo­jis­tik mer­kez­leri, tarım işletme­le­ri ve Ah­me­tov’un gö­nül ver­diği fut­bol kulübü Şahtar’ı²³ kapsamaktadır. Ülkenin di­ğer “Bü­yükler”i arasında “armatör Andri Ştav­ni­çer ya da ta­rım sa­nayicisi Vadim Nesterenko” da var.²⁴ Ba­tı med­ya­sı­nın ha­ber­lerinde bu oligarklar Ze­lens­ki’nin “mü­kem­mel­li­ği” ar­ka­sın­da adeta görünmez hal­de­dir. 23 Şu­bat 2022 ta­ri­hin­de, ya­ni Rusya’nın askeri sal­dı­rı­sın­dan tam bir gün ön­ce, Uk­ray­na’nın en zengin 50 te­kel­ci­si ve Ze­lens­ki “ulu­sal bir­li­ği güçlendirmek ve ülkenin iş­ga­lini ön­le­mek uğ­ru­na el­den ge­leni yapmaya” yemin ettiler.²⁵

Ukrayna halkı NATO ve AB’ye entegre olup “kur­ta­rıl­sa”, pers­pektifleri pek de parlak olmamalıymış. Bu kur­tu­lu­şun “key­fini” daha önce yaşamış olan başka ülkelerdeki ger­çek­lik­ler bunu gösteri­yor: Sırbistan’ın 1999’daki NATO sa­va­şın­da bom­balarla yerle bir edilen şehirleri, Bal­kan ül­ke­le­ri­nin bü­yük bir çoğunluğu­nun AB em­per­ya­liz­mi tarafından ye­ni-sömürgeci yöntemlerle bağımlı kı­lı­nıp entegre edil­me­si, Af­ga­nis­tan’­da iktidarın Taliban’a tes­lim edilmesi, AB ta­rafından kollanan Kosova’ya²⁶ ha­kim olan yok­sulluk, kaos ve rüşvetçilik, Po­lon­ya ve Ma­ca­ristan’da tekellere, oli­gark­la­ra ve onların çıkarlarını sa­vunan sağ hü­kümetlere des­tek, Yu­nanis­tan’da AB ta­ra­fın­dan dikte edilen kriz prog­ram­ları so­nucunda hüküm sü­ren yoksulluk ve kamu mül­kü­nün bü­yük ölçüde özel­leş­ti­ril­mesi. Ukrayna’yı NATO’ya ve AB’ye da­hil et­me plan­ları batı emperyalistlerinin insan sev­gisi ifa­de­si değildir. Tam tersine planlarının asıl öne­mi ve de­ğeri Rus emperyalizmini ciddi bir biçimde za­yıf­la­ta­cak ve ken­di ittifaklarına daha fazla ağırlık ka­zan­dı­racak ol­ma­sından geliyor.

2.

2. Emperyalist ülkelerin üçüncü dünya savaşını hazırlayan dış politikası

Emperyalist ülkelerin dış politikası

Uluslararası kapitalist üretimin yeniden ör­güt­len­me­si­nin te­mel yöntemi, ekonomi alanında birbiriyle iç içe geç­me­ye da­ya­lı işbirliği ve koordinasyon po­li­ti­ka­sıy­la re­kabet et­mekti. Uluslararası tekeller ve em­peryalist dev­let­ler bu yoldan ekonomik üstünlük veya si­ya­si ege­men­lik kazanmaya çalışıyordu. Bunu ideo­lo­jik açı­dan “ti­caretle değişim” gibi boş söz­ler­le ol­du­ğun­dan iyi gös­te­riyorlardı. 1994 yılında NATO ve ara­la­rın­da Rus­ya ve bir takım NATO üyesi olmayan baş­ka dev­letler de ol­mak üze­re toplam 23 Avrupa ve As­ya ül­ke­si “Barış İçin Or­tak­lık” projesinin kurulması­nı ilan et­ti. NA­TO, 10 Ocak 1994 tarihli Brük­sel zirve top­lantısında par­lak bir ge­le­cek vadet­ti:

“Bu ortaklık, ortakların, Avrupa-Atlantik bölgesindeki is­tikrarın ve gü­venliğin sadece işbirliği içinde ve bir­lik­te ha­reket edi­le­rek sağlanabileceği kanaatinde olduklarının ifa­desidir.”²⁷

2009 yılında “Bundeszentrale für politische Bildung” [Al­man­ya Federal Sivil Eğitim Merkezi], NATO’nun bu pro­je ve 1997 yılında kurulan “NATO-Rusya Kalıcı Or­tak Kon­se­yi” ile sadece Rus­ya’­yı yatıştırmak niyetinde ol­du­ğu­nu ve hiçbir zaman ger­çek tavizlere ha­zır olmadığını şu açık açık söz­lerle itiraf etmişti:

“NATO’nun genişleme stratejisinden vazgeçmesi söz ko­nu­su olamazdı. Onun için bu stratejilerine Brük­sel’­de­ki NA­TO Genel Ka­rar­ga­hın­da Rusya’yla danışmakla il­gi­li ye­ni bir işbir­liği şeklini eklediler.”²⁸

Almanca aslı 2003’te, Türkçe baskısı da 2011 yılında ya­yın­lanan “Küreselleşme” Tanrıların Gün­ba­tı­mı ki­ta­bın­da bu du­rum şöyle açıklanıyor:

“Gerçek gelişme ise, emperyalizmin başlıca yöntemi olan eko­nomik sızmanın savaşları gereksiz kılacağı ve ba­rışçıl bir emperyalizmin olabileceğini sanan her dü­şün­ce­nin tam ter­sini ispatlamaktadır.”²⁹

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısından önceki diplomatik gi­ri­şimler de, ne NATO ne de Rusya tarafından ciddi ola­rak uz­laşmacı çözüm bulmak amacıyla sürdürüldü. Açık­tır ki güç dengelerindeki kayma, emperyalistler ara­sın­da­ki çıkar kar­şıtlıklarının sadece savaş yoluyla çö­zü­le­bi­leceği nok­ta­sı­na gel­miş­tir. Bu gelişme, emperyalist ba­rış po­li­ti­ka­sı­nın em­per­yalist savaş politikası dö­nüş­tüğü niteliksel sıç­ra­ma meydana geldiğini gösteriyor. Bi­rinci Dünya Sa­va­şı sı­rasında Le­nin yasallıkla çıkan şu bağ­lantıya dikkati çek­ti:

“Kapitalizmin koşullarında tek tek girişimlerin, ya da tek tek devletlerin eşit ekonomik büyümesi olanak dışıdır. Ka­pi­ta­lizm koşullarında dönemsel olarak bozulan den­ge­nin ye­ni­den kurulmasında, sanayide bunalımdan ve si­ya­set­te de sa­vaştan başka bir araç yoktur.”³⁰

Ukrayna Savaşının tırmanması, hemen hemen tüm em­per­yalist ülkelerin açık­ça saldırgan, üçüncü dünya sa­va­şı­nı ha­zırlayan bir dış ve askeri politikaya dönü­şünü be­ra­berinde getirdi.

Savaş başladıktan sonra tüm NATO ülkeleri aşırı de­re­ce­de silahlandı, askeri harcamalarını yükseltti ve Doğu Av­ru­pa’­daki birliklerine takviye güçleri gönderdiler. Kısa za­man­da, ya­ni 10 Mayıs 2022 tarihine kadar özellikle NA­TO ül­keleri Uk­rayna’ya silah sevkiyatı ve askeri yar­dım için en az 34 milyar Euro harcamalar kabul ettiler. Bu­nun dışın­da ABD, İn­gil­tere, AB, BM ve Dünya Bankası, Uk­rayna’nın sür­dür­dü­ğü sa­vaş için en az 33 milyar Eu­ro­luk mad­di ve “insani” des­tek öde­meleri yaptılar.³¹ Ka­mu​oyu­nun ma­ni­pü­las­yo­nu psi­ko­lojik savaş niteliğine ulaş­tı ve kimi zaman açık sa­vaş kışkırtı­cılığına dö­nüş­tü.

NATO, “kuzeye genişlemesiyle”, yani Fin­lan­di­ya ve İs­veç’in onyıllardır sürdürdüğü askeri ta­rafsızlık ve blok dışı kalma politikasını terk ederek NA­TO’ya üye­lik başvuruları ile Rusya’yı bir kez daha provoke etti. Böy­le­lik­le NA­TO ve Rusya’nın direkt karşı karşıya gel­diği sı­nır­lara 1.300 kilo­metre daha eklendi. Ay­rı­ca NATO’ya üye ol­ma­yan diğer emperyalist ülkeler de dış po­li­ti­ka­larını ken­di çı­karla­rına göre yeni duruma uydurdular. 40’ın üze­rin­de ülke³² ABD’nin Al­man­ya’­daki Ramstein üs­sün­de NA­TO’­nun askeri stra­te­ji­si­ni desteklemek ama­cıy­la 26 Ni­san 2022 tari­hinde bir ara­ya geldi. Bu şekilde çe­kir­de­ği NA­TO’dan oluşan ve ABD emperyalizminin li­der­li­ğin­de ye­ni bir Rusya karşıtı askeri ittifak yaratıldı; bu tür bu­luşmaların ayda bir gerçekleştirilmesi ka­rar­laş­tı­rıl­dı.

Yeni-emperyalist Hindistan Rusya’ya karşı yürürlüğe ko­nulan yaptırımları reddediyor ve bazen Rusya bazen NA­TO ül­ke­leri ile işbirliği yapma manevraları yapıyor. Ja­ponya eski baş­ba­kanı Şinzo Abe “nükleer katılımı” ka­mu​oyunda tartış­ma konusu haline getirerek ülkenın si­ya­setinde ge­çer­li olan bir tabu kırmaya çalıştı. NATO üye­si yeni-em­peryalist Türkiye ise hem Rusya’ya hem de Uk­ray­na’­ya yakın ilişkilere sahip ve sa­va­şan iki ül­ke ara­sında aracı olarak itibarını arttırmaya ça­lışıyor.

Alman emperyalizminin “Tarihi Dönüm Noktası”

Alman hükü­meti, 26/27 Şubat 2022 kabul ettiği ka­rar­lar­la açıkça sal­dırgan bir emperyalist dış po­li­ti­ka­sı­na dö­nü­şü gerçekleştirdi. SPD (Almanya Sos­yal­demokrat Par­ti­si), FDP (Liberal Demokrat Parti) ve Ye­şil­ler arasında daha bir​kaç ay önce yeni Federal hükümeti oluş­turulurken im­za­la­nan, tumturakla bir “si­lah­sız­lanma atı­lımı” ve “silah ih­ra­ca­tını kı­sıt­la­ma politikası”³³ ger­çek­leş­ti­rileceğine ant içildiği ko­a­lisyon söz­leşmesi ça­bu­cak ha­fızadan silinmiş oldu. Al­man Baş­bakanı Scholz’un “Ta­ri­hi Dönüm Noktası” adı­nı ver­di­ği ro­ta de­ği­şik­li­ği­nin ger­çek­leşmesinde hükümet ko­a­lis­yo­nun­da, hü­kümet par­tileri için­de ve Federal Par­la­men­to­nun de­ğişik par­ti­le­ri ara­sında şid­detli çelişkiler ge­lişti. Ay­nı za­man­da ege­men te­keller ve halk kitlelerinin ara­sın­da da hü­kü­me­te karşı çe­liş­kiler art­tı. Bu durum ve Al­man­ya’­nın ay­nı za­manda fosil ya­kıt­la­ra, ayrıca küresel ser­ma­ye ve mal ih­ra­cı­na da son derece ba­ğımlı ol­ması ilk başta Uk­ray­na’­ya silah sev­kı­yat­larının ve Rus­ya’­ya uygulanacak olan yap­tı­rım­la­rın ge­cik­mesine se­bep ol­du.

Rus emperyalizminin “özel askeri operasyon”uyla he­def­le­diği hızlı bir “baş kesme hamlesi” yapma ve Kiev’de Rus­ya yan­lı­sı bir hü­kümeti görevlendirme planı başarıya ula­şa­ma­yın­ca as­keri birliklerini doğu ve güney Uk­ray­na’­yı kı­sa zamanda il­hak etmek amacıyla oralara yığdı. Bu ge­lişme sa­vaşın ikin­ci bir saf­hasını açtı.

Ukrayna’nın bu bölgelerinde çelik üretimi, kömür ya­tak­la­rı, hidrolik kırma için uygun ama henüz işletilmemiş gaz sa­haları, nükleer santraller, tekelci büyük tarım sa­na­yi­si ve iyi yetişmiş işgücü özel bir derecede yo­ğun­laş­mış du­rum­da. Rusya Mariupol ve Odessa gibi stra­te­jik açı­dan son de­rece önemli olan liman şehirlerini ele ge­çir­me­siy­le daha ön­ce ilhak ettiği Kırım ya­rım​ada­sı­na ka­ra yolu üze­rin­den bir bağlantı sağlamaya çalışıyor. Ve Ka­ra­de­niz’e ve Azak Denizi’ne girişi kapatmasıyla Uk­ray­na’­nın ih­racat sek­törünü uzun vadeyle ve derin bir bi­çim­de za­yıf­lat­ma­ya çalışıyor.

NATO Ukrayna Savaşındaki hedeflerini değiştiriyor

Ukrayna askerlerinin Kiev’in Rus işgalcileri tarafından ele geçirilmesine karşı başarılı direnişi Ukrayna’ya veri­len destek çerçevesinde NATO’nun stratejik hedefinin ABD emperyalizminin bas­kı­sıy­la de­ğiş­mesine se­bep ol­du: başlangıçta ileri sürülen, “savaşın derhal son­lan­dı­rıl­ma­sı” ta­le­bin­den “Rus işgalcile­rini yenmek” he­de­fi­ne ge­çildi. Volodimir Zelenski ile dü­zen­le­nen ve ABD Dış​iş­le­ri Bakanı Antony Blinken’le beraber ale­lacele or­ga­ni­ze edi­len bir buluşmada ABD Savunma Ba­kanı Lloyd Aus­tin 24 Nisan 2022 tarihinde şu açık­la­ma­da bu­lun­muş­tu:

“Doğru teçhizata ve doğru desteğe sahip olurlarsa sa­va­şı ka­za­nabilirler… Biz Rusya’nın Ukrayna istilasına ben­zer ope­rasyonları bir daha yapamayacak duruma ge­le­ne ka­dar zayıflatılmasını istiyoruz.”³⁴

Elbette dünya halkları haklı olarak Rus askerlerinin Uk­ray­na’ya saldırması gibi olayların bir daha ya­şan­ma­ma­sı­nı diliyor. Ancak şimdi, NATO’nun ın­saniyet süsü altında giz­lenen asıl hedefi gün yüzüne çıktı: yeni-em­per­yalist Rus­ya’yı ve bu­nun­la bir­lik­te ül­kenin Çin ile sürdürdüğü “Şang­hay İşbirliği Ör­gü­tü”­nü stratejik olarak za­yıf­lat­mak. Lakin bu hedefler sa­de­ce Uk­ray­na or­dusuna aşırı bo­yutlarda si­lah­lan­ma­sı ve NA­TO’­nun ağır silahlar gön­der­mesiyle, Ukrayna or­du­su­nun NA­TO ül­kelerinde eği­tim görmesi ve neticede NA­TO’­nun savaşa di­rekt ola­rak mü­dahale etmesiyle gerçekleştirile­bi­lir. Rus­ya’­nın Uk­ray­na’­ya saldırısı ABD em­per­ya­lizmine, ken­di stra­te­jisini da­ya­tıp, AB em­per­ya­list­le­ri­ni saldırgan bir sa­vaş po­litikasına sü­rükleyebilmek için ar­zuladığı or­ta­mı sağ­la­dı.

Alman tekelci sermayesinin belirleyici güçleri, baş­lan­gıç­ta­ izledikleri savaşı sınırlandırma ve bir an önce bi­tir­me stra­te­jisinden vaz​geçerek ABD ve NATO’nun sa­vaş po­li­ti­ka­sı­nı şiddetlendirmesine destek vermeye ka­rar ver­di­ler. 28 Ni­san 2022 tari­hinde Federal Par­la­men­toda “çok bü­yük bir ko­alisyonun” oylarıyla Uk­ray­na’­ya ağır silahların gön­de­ril­me­si kararlaştırıldı.³⁵ Böylelikle Al­manya’nın Uk­ray­na Sa­va­şına katılımı yeni bir ni­te­li­ğe ulaştı.

Rusya, NATO’nun Ukrayna’ya ağır silah gön­der­me­si­ne ce­vap olarak, bu silahların artık Rus ordusunun he­def­le­rin­den biri olduğunu belirtti.³⁶

Rusya, taktik nükleer silahlar kullanma tehdidinde bu­lun­du. Bu tür silahların kullanılması Rusya’nın 2000 yı­lın­da çıkardığı ulusal güvenlik konseptinde bilinçli ola­rak he­sa­ba katılmıştı. Bu güvenlik konseptinin aynı za­manda “Rus­ya’nın süper-güç konumunun sağ­lam­laş­tı­rıl­ması”nı he­def­lediği belirlenmişti.³⁷ NATO Genel Sek­re­te­ri Jens Stol­ten­berg, NATO-Rusya Kurucu Senedi’nin fes­hini hazırladı; o belgede NATO Doğu Avrupa’ya nük­le­er silah yer­leş­tir­me­me­yi taahhüt etmişti.

NATO ve Alman hükümetinin Mayıs 2022’ye kadar ıs­rar­la, sa­va­şan taraf olmak istemedikleri iddia etme­le­ri iki​yüz­lü bir yalandan başka bir şey değildir. Bu id­dia­nın ak­si­ne Fe­deral Parlamentonun Bilimsel Hizmetler Dai­re­si daha 16 Mart 2022 tarihinde yayınladığı bir ra­por­da kıv­rık bir hu­kukçu dilinde, silah sevkiyatlarına bağ­lı id­man­ların dev­letler hukukuna göre savaşa gir­me ola­rak de­ğer­len­di­ri­lebileceğini belirtti, çünkü “söz ko­nusu sa­va­şan tarafa bu tür silahların kullanı­mı için te­mel bil­gi aktarmak ve­ya eği­tim vermek de olduğunda … ke­sin­likle sa­vaşan taraflar ara­sın­da yer almama ala­nı­nın terk edilmesi an­la­mına gelir”.³⁸

Alman ordusu Bundeswehr, 11 Mayıs 2022’de Al­man­ya’­nın Idar-Oberstein kasabasında 18 Ukraynalı mü­ret­te­ba­tı resmen motorlu obüs “Panzerhaubitze 2000” adlı bir saldırı silahının kullanımın­da eğitmeye başladı.³⁹ NA­TO bu savaşın olası bir nük­leer dünya savaşına tırmanışı için şimdiden Rusya’yı sorumlu tutuyor. Ancak ge­niş­le­til­miş NATO ittifakının değiştirilmiş stratejisi bu sa­va­şın üçün­cü bir dünya savaşı halinde geniş­le­me­si­ni kas­ten ha­zır­lı­yor. Bu tür savaşa katılan güçler böyle bir ça­tış­manın iç di­namizmini kontrol edemeyecek ve tüm ola­sılıkları he­sa­ba kat­ma­la­rı gerekir ‒ nükleer, bi­yo­lojik ve kim­yasal si­lah­ların kullanıldığı korkunç ve yıkıcı top­ye­kun vuruş­ma­ya ka­dar.

3.Faşizm ile savaş arasındaki etkileşim

Emperyalist savaş ile faşizm siyam ikizleri gibidir. Wil­li Dick­hut bu konuda şunları yazmıştı:

“Faşizm sadece en karanlık gericiliğin, kendi halkına kar­şı ülke içinde en vahşi zulmün uygulandığı egemenlik bi­çi­mi değil. Faşizm aynı zamanda dışarıya, başka halk­la­ra kar­şı öldürücü bir saldırı anlamına geliyor. Fa­şizm sa​vaş de­mektir!”⁴⁰

Burjuva savaş hukuku askeri bir düşmana karşı savaş baş­ladıktan sonra öl​dür​me­ler, tahripler ve yıkmalar ya​sal​laş­tırır. Genellikle bu durum aynı zamanda iç po­li­ti­kada ola​ğan​üstü halin ilan edilmesini beraberinde ge­ti­rir.

Rusya Devlet Başkanı Putin, Rus mali-sermayesinin çı­kar­la­rına göre yıllardır kendi güç konumunu faşizan yön­tem­ler­le art­tır­mıştı. Hükümeti eleştiren muhalefeti et­ki­siz­leş­tir­di, basın özgürlüğünü gittikçe kısıtladı ve eleş­tirel med­ya­yı devlet denetimi altına aldı. Gerçek mark­sist-le­ni­nist­le­re zulmediliyor ve çalışmaları yoğun ve kaba bir biçimde en­gelleniyor.

Vladimir Putin, aralarında Yunan “Altın Şafak” partisi, Al­man AfD, Fransız “Rassemblement national” veya Ma­car Fi­desz partisi olmak üzere Avrupa’daki faşizan ve fa­şist kişi ve örgütlerle çok çeşitli ve sıkı bir işbirliği sür­dü­rüyor. Rus­ya’dan yola çıkan “trol fabrikaları” sosyal med­yada mil­yon­larca defa gerici komplo teorileri, mül­te­ci­lere karşı ırk­çı kışkırtma kam­panyaları ve şovenist pro­pa­ganda ya­yı­yor.

Rusya’nın savaşı başlatmasıyla birlikte ül­ke­de­ki gerici ge­lişme niteliksel bir sıçrama yaşadı. Rus ICOR⁴¹ ör­gü­tü “Mark­sist-Leninist Platform” (MLP) bu ko­nu­ya dair tam doğ­ru olarak şun­ları yazıyor:

“Rusya’da faşist bir diktatörlük kuruldu.”⁴²

Putin, kendi partisi “Birleşik Rusya”nın Duma’da⁴³ üçte iki ço­ğunluğuna sahip olması ve meclisteki tüm par­ti­le­rin eleş­tirisiz bir şe­kil­de emperyalist savaş politikasını des­tek­lemeleri sa­ye­sin­de sıkıyönetimi resmen ilan et­me­den ül­keyi mutlakiyetçi bir şekilde yö­ne­te­bi­li­yor. So­nuç ola­rak neredeyse tüm eleştirel medyaların ça­lış­ma­ları im­kânsızlaştırıldı. In­ternet ve “sosyal ağlar” ar­tık sa­dece hü­kümet yan­lısı pro­paganda yapanlar ta­ra­fın­dan kul­la­nı­labiliyordu. San­sür dairesi Roskonınadzor Uk­ray­na’­ya sal­dı­rı­nın “savaş” olarak adlandırılmasını ya­sak­la­dı. 4 Mart 2022 tarihinden beri “Rus­ya Federasyonu Si­lah­lı Kuv­vetlerinin harekatlarının kötülenmesi” ve si­lah­lı kuv­vet­ler hakkında “yan­lış bilgilerin” yayılması en ağır şe­kil­de ce­za­lan­dı­rı­lı­yor. Bu “suçları” tekrarlayanlar 15 yı­la va­ran ha­pis cezalarına çarptırılabiliyor. Uk­ray­na Sa­va­şı­nın he­nüz ilk on gününde, aralarında bu cesur ey­lem­le­re ka­tı­lan birçok marksist-leninist de olmak üze­re en az 13 000 sa­vaş karşıtı tutuklandı ve ağır ce­za­la­ra çarp­tı­rıldı.

Ukrayna Savaşında antikomünizm

Putin, hile yoluyla Rus halkı içinde kendisine olum­lu tavır takınan bir kitle ta­ba­nı elde etmek ama­cıy­la, de­ma­go­jik bir şekilde Rusya’nın sal­dı­rı savaşının teh­li­ke­liliğini hafifseyerek, antifaşist gerekçeli “özel as­ke­ri ope­ras­yo­nu” olduğunu ileri sü­rü­yor.

Neo-revizyonist “solid” ağına üye Rusya Komünist İş­çi Par­tisi RKRP bu gerekçenin yalancılığını şöyle açığa çı­ka­rı­yor:

“Duruma sınıf tavrı açısından baktığımızda Rus iktidar sa­hipleri, tıpkı ABD ve AB’deki egemenler gibi Donbas, Rus­ya ve Ukrayna’daki halkın iyiliğini zerre kadar dü­şün­mez. Rus devletinin bu savaştaki ger­çek hedeflerinin ta­ma­men em­peryalist olduğundan hiç şüp­hemiz yok…”⁴⁴

Buna karşılık Alman Komünist Partisi (DKP) re­viz­yo­nist­le­ri daha 2017 yılında, Rusya’yı “objektif olarak … an­ti­em­per­ya­list yönde hareket ediyor” diye övmüşlerdi.⁴⁵ Sa­vaş baş­la­dık­tan sonra, Rusya “direkt olarak yak­la­şan bir sal­dı­rı­yı ön­lemek“⁴⁶ istiyor ve meşru bir şekilde ha­reket ediyor di­ye ma­sal an­la­tıyorlardı.

Bizzat Putin’in, başlattığı saldırıyı meşrulaştırmak ama­cıy­la açık an­ti­ko­mü­niz­mi merkeze alması bile DKP’yi bu saç­ma düşünce­sinden vaz​geçiremiyor. Vladimir Pu­tin, Uk­ray­na’ya em­per­ya­list saldırısını baş­lat­tıktan üç gün önce yap­tığı ilkesel bir açık­lamada, Bolşeviklerin ve özellikle Le­nin⁴⁷ ve Sta­lin’in⁴⁸ sosyalist milliyetler po­litikasını çok sert bir biçimde eleştiriyordu. Pu­tin’in söz­lerine gö­re “bu­gün­kü Ukrayna… tamamen ve is­tis­na­sız olarak … bolşevik ko­münist Rusya tarafından (ya­ra­tıl­mıştır). … Le­nin ve ar­ka­daş­ları son derece riayetsız bir şe­kilde Rusya’nın aley­hi­ne” ha­reket et­miş. Putin bunun so­rumluluğunu “Sov­yet dev­le­ti­nin temelini oluşturan kon­fe­dere devlet dü­ze­ni fik­ri ve kon­fe­derasyondan ayrılmak bi­le dahil olmak üzere ulusların ken­di kaderini tayin hak­kı sloganı”nda görü­yor­du.⁴⁹

Lenin ve Stalin’in önderliği altında gerçekleştirilen sos­ya­list milliyetler politikası ve Rusya’nın emperyalist sal­dı­rısı gerçekten de su ve ateş gibi çelişiyor. SSCB’­de sos­yalist ulusların gönüllü birleşmesi, her ulusun ken­di di­li ve kül­türünün teşviki ile tüm Sovyet Cumhu­ri­yet­le­ri­nin ve etnik grupların en­ter­nas­yonalistçe bir ara­da ya­şa­ma­sı devletin ha­ya­ta geçirmeye başardığı temel dü­şün­ce­siydi. Büyük Va­tan­se­verlik Savaşının ve Hitler fa­şiz­mi­ni yenmenin yükünü Sovyetler Bir­li­ği’­nin tüm mil­li­yet­le­ri sırt­lan­dı.

Alman medyasının antikomünist karalamacıları ne ka­dar da aptal ve küstahlardır! Nakarat gi­bi hep aynı ma­sa­lı anlatıyorlar: Putin, Stalin’in mirasını sür­dürmüş. Ör­ne­ğin kapitalist gazete Handelsblatt Putin hak­kında şun­la­rı öne sürüyor:

“O, paranoya pençesine düşen ve kendi halkını dilediği gi­bi katleden bir Sta­lin’­dir.”⁵⁰

Oysa gerçekte paranoid olanlar, sosyalizmin ve Sta­lin’in devlet yönetimi altında elde edilen ‒ ve Putin’in sal­dırıları nedeniyle tartışılmaya baş­la­nan ‒ ka­zanım­la­rın çekiciliğinden korkan burjuva fikir ma­ni­pü­la­tör­le­ri­dir! As­lında Uk­ray­na’­nın başarılı olarak Hitler fa­şiz­min­den kur­ta­rıl­ma­sı­na önderlik eden, Stalin’in yö­ne­ti­min­de­ki SSCB başkomutanlığıydı ya! Kızıl Ordu, kah­ra­man par­ti­zan­larla bir­likte Alman ordusu “Wehrmacht”ı yen­di. “Wehr­macht”, Al­man mali-sermayesinin adına Uk­ray­na’da dört mil­yon in­sa­nı katletti, on milyon insa­nı ev­siz barksız bı­rak­tı, 16.150 sa­nayi işletmesini ve 400 ma­deni tahrip et­ti, 714 şehri ve 28.880 köyü yerle bir et­ti. Hitler fa­şiz­miy­le iş­birliği yapmayı reddeden ma­den­ci­ler canlı canlı ku­yu­la­ra atıl­dı.⁵¹

Buna karşılık Stepan Bandera ve bir dizi başka ki­şi­le­rin li­derliğindeki Uk­raynalı fa­şist örgütler, faşizm ile iş​bir­li­ği yaptılar. Uk­rayna’nın Al­man­ya’daki büyükelçisi fa­şist dos­tu Andriy Mel­nik’in bugüne kadar Ban­de­ra’ya ce­za al­ma­dan taparcasına “kah­ra­man”⁵² diye hayranlık gös­te­re­bil­me­si tam bir skandaldir. Ateşli an­ti­se­mit Ban­de­ra, İkin­ci Dün­ya Savaşında Hitler fa­şist­le­riy­le bir­lik­te Uk­ray­na’­da 800.000 Yahudinin sürgüne yol­la­nıp kat­le­dil­me­sin­den so­rum­luydu.⁵³ Ve Mel­nik pro­vokatif sa­vaş kış­kırt­ma­cı­lı­ğı yap­tı­ğında Almanya’nın bur­ju­va par­tilerinde an­ti­se­mi­tiz­me kar­şı haçlı seferine çıkan kut­sal savaşçılarından hiç​bir pro­tes­to sesi çıkmıyor!

Putin, Ukrayna’da faşistlere karşı takınan “Bırakın yap­sın­lar” tu­tu­mu ve onlara kısmen sistematik ola­rak ve­rilen des­te­ğin fa­şist Azak Taburu’nun Ukrayna or­du­su­na entegre edil­me­si­ne kadar var­masını Uk­ray­na’­ya baş­lat­tı­ğı saldırı için gerekçe ola­rak gösteriyor. Ger­çek­leri, yarı ger­çekleri ve yalanları karış­tırarak, Rus ve Uk­raynalı kit­le­le­rin haklı olarak sosyalist Sovyetler Bir­li­ği’­nin Hit­ler fa­şiz­mi­ne karşı zaferinden duyduğu gurur ile demagojik bir bağ­lantı ku­ruyor. Böylece Putin dik­kat­le­ri, saldırının ger­çek mo­tif­le­rinden saptırıyor: Rus yeni-em­per­ya­liz­mi­nin gü­nü­müz­de aslında Avrupa’da üs­tün­lü­ğü ele ge­çir­mek için sa­vaş­ma­sı.

Ukrayna ‒ baştan başa gerici bir kapitalist devlet

Alman Başbakanı Olaf Scholz’un (SPD), Rusya’nın Uk­ray­na’­ya karşı sürdürdüğü savaşın “demokrasiyi oluş­tu­ran tüm il­kelere karşı olduğu”⁵⁴ iddiası, gülünç ve saçma bir şey­dir. Gerçekte Ukrayna’da hem oli­gark­la­rın ege­men­li­ği hem de Volodimir Zelenski hükümeti altında bur­juva de­mokrasisinin temel ilkelerini oluşturan her şey önceki yıl­larda da bastırı­lıyordu. 2015 yılında ko­mü­nist sem­bol­ler yasaklandı; işçi mücadeleleri Ze­lenski hü­kü­me­ti gö­reve başladıktan son­ra da bas­tı­rıl­ma­ya de­vam edil­di. Av­rupa Birliği yıllarca Uk­rayna’nın üye­lik baş­vu­ru­su­nu “hu­kukun üstünlüğüne dayalı is­tik­rar­lı bir de­mok­rasi ve ay­nı zamanda … işleyen ve re­ka­bet gücüne sa­hip bir pi­ya­sa ekonomisi* gibi temel üyelik kri­terlerini ye­rine ge­tir­mediği gerekçesiyle reddetmişti.⁵⁵ Da­ha 2021 Ey­lül ayın­da, yani Zelenski’nin 2019 yılında cum­hur­baş­ka­nı se­çilmesi­nin ardından uzun bir süre son­ra Av­ru­pa Sa­yış­ta­yı ECA, Ukrayna’da “geniş çaplı rüş­vet­çi­li­ğin mer­ke­zi so­run­lardan biri” olduğunu⁵⁶ tes­pit edi­yor­du. Hu­me­di­ca ör­gütü daha 2021 yılında Uk­ray­na’­da­ki sos­yal ko­şul­lar hak­kında yaptığı bir açıklamada şun­ları belirtti:

“Ayda aşağı yukarı 350 Euro gelir ödenirken ge­çim mas­raf­ları batı Av­ru­pa stan­dar­dıy­la aynı düzeydedir ‒ iş­te gü­nü­müz­de hal­kın yüzde 45’inden fazlası yok­sul sa­yıl­maktadır… Uk­rayna’da tıbbi desteğe ih­ti­ya­cı olanlar ya da has­ta ve­ya en­gelli bir çocuğa sahip olan­lar çoğu kez if­las eşi­ğin­de bu­lunuyor.”⁵⁷

Buna karşılık 2021 yılında ülkenin en zengin yedi ada­mı 11,9 milyar Dolarlık bir özel servete sahiptiler.⁵⁸ Ocak 2022’­de Uk­rayna’da ırkçı bir dil yasası yürürlüğe girdi. Bu ya­saya göre, Ukrayna halkının yüzde 40’ının kendi sos­yal çev­resinde Rusça konuştuğu halde Rusça diline kar­şı ka­mu ala­nında ay­rımcılık yapılıyordu.

Savaş başladığında Ukrayna’da sıkıyönetim ilan edil­di ve tüm demokratik hak ve özgürlükler kal­dı­rıl­dı. Şid­det, esas ik­tidar yöntemi haline geldi: Zorla ça­lış­tır­ma uy­gu­lan­dı, mal mülk ka­mu­laş­tırıldı (el konuldu), serbest dolaşım kı­sıt­lan­dı, top­lan­tı, miting ve grevler tamamen ya­sak­landı, si­ya­sal partiler kapatıldı, medya san­sü­rü uygulandı, genel as­ker­lik yü­kümlülüğü yürürlüğe konuldu, yabancılar göz​al­tına alın­dı, se­çim­ler askıya alındı vs.

Zelenski rejimine karşı olan her türlü muhalefet artık “Rus yan­lısı faaliyet” suçlamasıyla takip ediliyor ve et­ki­siz ha­le ge­tiriliyor. Cumhurbaşkanı 18 Mart 2022 ta­rih­li ka­rar­na­me­siyle, aralarında “Sol Güçler Bloku”, “Sol Mu­halefet” ve “Uk­rayna Soyalist Partisi” olmak üzere on​bir muhalefet par­tisinin faa­liyetleri yasaklandı. Bunun ar­dından 20 Mart ta­rihinde tüm ulusal haber kanallarını hü­kümet kontrolü al­tında birleştiren bir kararname ya­yın­landı.

ICOR’a⁴¹ üye olan Ukrayna İşçi Hareketi Ko­or­di­nas­yon Kon­seyi KSRD, işçi sınıfına olağan dışı sal­dı­rı­lar­dan ha­ber veriyor:

“Ukrayna’nın resmi makamları sıkıyönetimin ilan edil­me­siy­le birlikte iş hukukunu da ağırlaştırdi. … İşçi çı­ka­rı­mı pek kolaylaştırıldı, haftalık çalışma süresi 40 saat­ten 60 saa­te yükseltildi ve resmi tatil günleri kaldırıldı. … Her tür­lü grev yasaklandı.*⁵⁹

Volodimir Zelenski, asker tişörtünde ve bakımsız sa­kal­lı yüzüyle mükemmel bir biçimde sahnelenmiş halde ulus­lararası kitle medyasında özgürlüğün ve de­mok­ra­si­nin cesur savunucusu olarak ortaya çıkar ‒ iki­yüz­lü­lüğün dik alası.

Ukrayna’da işçi sınıfı ve geniş kitlelerin kesinlikle ken­di­le­rini Rus­ya’­nın emperyalist saldırısına elinde si­lah­la di­ren­me hakkı var. Ancak bu hü­kü­met, der­hal ba­rış sağ­lama mü­ca­de­le­sinde dü­rüst bir or­tak değildir. Özel­lik­le toplumsal kur­tu­luş mü­ca­delesinde ken­di hü­kü­me­ti­ni yenmek, yani ge­rici Ze­lenski re­jimini yık­mak da ge­rek­lidir. Uk­ray­na hal­kı­nın bu kar­maşık iki cep­he­li sa­va­şı, pro­leter en­ter­nas­yo­na­liz­min tam da­ya­nış­ma­sını hak edi­yor.

Savaş, dünya çapındaki sağcılaşmayı hızlandırıyor

24 Mayıs 2022 tarihinde Macaristan Başbakanı Viktor Or­bán alelacele bir anayasa de­ği­şikli­ğinin par­la­men­to­dan geçirildikten sonra ülkesinde üçüncü defa⁶⁰ ola­ğan​üs­tü hal ilan etti. Gerekçe olarak “Ukrayna’daki savaşın Ma­ca­ris­tan için sürekli bir tehlike teşkil ettiğini” gös­ter­di.⁶¹ Ola­ğanüstü hal hükümeti çok sayıda gerici tedbir ola­naklarına sahip: Yasalar veya yasaların uy­gu­lan­ma­sı as­kıya alı­nabilir⁶², grevler yasaklanabilir, şir­ket­lerin öde­ye­ceği ti­ca­ri kazanç vergisi yarıya indirilebilir, dev­let ha­zi­ne­sin­den is­tendiği gibi para alınabilir⁶³, hükümete mu­tabık ol­ma­yan ha­ber­ci­lik beş yıla kadar hapis ile ce­za­landı­rı­la­bi­lir v.s.⁶⁴

Ancak sadece herkesin gerici olarak tanıdığı Viktor Or­bán hü­kümeti gibi hükümetler politikalarını sı­kı­laş­tır­mı­yor. Ço­ğu Avrupa ülkesinde ve ABD’de olduğu gi­bi Al­man­ya’­da da toplumda hızlanan bir sağcılaşma söz ko­nu­su ve dev­letin faşistleştirilmeşi ve mi­li­ta­rist­leş­ti­ril­me­si şid­det­le­ni­yor.

Almanya’da sıkıyönetim, “ittifak içi imdat du­ru­mu”⁶⁵ mey­da­na geldiği zaman kısmen, Almanya ana­ya­sa­sın­da­ki 115a mad­desine göre savunma hali ilan edil­di­ği za­man ise ta­ma­men yürürlüğe giriyor. Silahlı bir saldırının sa­de­ce “pek ya­kında meydana gelebildiğinde” bile Al­man or­dusu Bun­des­wehr yurt için­de devreye sokula­biliyor ve ola­ğan​üs­tü hal mevzuatı­nın tüm maddeleri yürürlüğe gi­rer. Bu ya­sa­lar­la top­lantı, mi­ting ve grevler yasaklana­bi­lir, ifade öz­gür­lü­ğü ve medya cid­di bir şekilde kı­sıt­la­na­bilir, mül­ki­ye­te el ko­nulabilir, üre­tim emir yoluyla de­ğiş­tirilebilir, zor­la ça­lış­tır­ma uy­gu­la­nabilir; ayrıca bir ki­şi “ağır hain­lik, dev­leti teh­likeye düşürme, vatan hainliği ve­ya mil­li sa­vun­ma­ya kar­şı suç olarak ce­za­lan­dı­rı­la­bi­le­cek ey­lem­ler­de bu­lun­du­ğu, des­teklediği ve­ya başkalarına yap­tırdığı şüp­hesi için cid­di veya ger­çek ip​uç­la­rı­nın var ol­ması halinde” ⁶⁶ der­hal tu­tuk­la­nabilir.

Bütün bunlar egemenlerin yoksulluğa, işsizliğe, savaş ve kriz sonuçlarına karşı mutlaka oluşacak di­re­niş­ten ne ka­dar çok korktuklarının açık göstergesidir. Uluslararası iş­çi ve halk hareketinin, savaşa ve faşizme karşı mü­ca­de­le ile demokratik hak ve özgürlüklerin ko­run­ma­sı ve ge­nişletilmesi için verilen mücadele ara­sın­da, her ikisi sos­ya­lizm mücadelesi okulu olmalıdır di­ye bağ­lan­tı kur­ma­sı kaçınılmazdır.

4.Dünya çapında ekonomik savaşa geçiş

NATO devletleri, Rusya’ya karşı savaş silahı olarak ağır yap­tırımlar devreye soktu. AB’nin 23 Şu­bat’­ta ka­rar­laş­tırdığı ilk yaptırım paketine 3 Haziran 2022 ta­ri­hi­ne ka­dar 5 yaptırım paketi eklendi. Buna ek ola­rak ABD, İngiltere, Kanada, Japonya, İsviçre gi­bi birçok ül­ke­den yaptırımlar geldi.

Birincisi, varlıkların dondurulması ve ülkeye giriş ya­sak­ları gibi yaptırımlar başlangıçta 1.091 kişi ve 80 ku­ru­lu­şa yönelikti. Bunların arasında oligarklar veya Rusya Dış​iş­leri Bakanı Sergey Lavrov ve Devlet Başkanı Vla­di­mir Pu­tin gibi kişiler yer alıyor.

İkinci hedef şirketler ve bankalar: Mesela Rus kamu ik­tisadi teşebbüslerinin hisse senetleri artık AB’de alınıp sa­tı­la­mı­yor. Rus Merkez Bankası da olmak üzere tüm Rus ban­ka­la­rı artık AB sınırları içinde kredi veremez ve ala­maz. Ye­di büyük Rus bankası Bankalararası Finansal Te­le­ko­mü­ni­kasyon Derneği SWIFT’in ödeme sis­te­min­den çı­karıldı.

Üçüncüsü, yaptırımlar Rus ekonomisinin ithalat ve ih­ra­ca­tına yöneliktir. NATO liderliğinde batı ülkeleri, da­ha ye­ni tamamlanan “Nord Stream 2” adlı do­ğalgaz boru hat­tı­nın işletmeye açılmasını engellediler. Ayrıca Rus­ya’­dan kö­mür it­halatını, Rus ve Beyaz Rus taşımacılık fir­ma­larının AB’­deki faaliyetlerini ve Rus bayraklı ge­milerin AB li­man­la­rı­na girmelerini de yasakladılar. Onun dışında he­defli ola­rak Rus­ya’nın yüksek teknoloji alan­larına 10 mil­yar Euro tu­ta­rın­daki ihracata yasak konuldu, it­ha­lat ya­sakları ge­niş­letildi ve Rusya’nın batı dev­let­le­rinin ka­mu iha­le­lerinden ve Avrupa’nın para kay­nak­la­rın­dan fay­da­lan­ma­sı yasaklandı. Altıncı yaptırım pa­ke­tiy­le AB Rus pet­ro­lü­ne ambargo kararı aldı; ancak bu ka­rar boru hat­ları için de­ğil sadece tankerler için ge­çer­lidir.

Bu yaptırımlar, bir bütün olarak artık dünya çaplı eko­no­mik sa­vaş niteliğine ulaşmıştır ve em­per­ya­list dün­ya sis­te­mi­nin ekonomi politiğini etkiliyor. Eko­no­mik yap­tı­rım­la­rın savaşı durdurabileceğine dair saçma vaat­le­rin ak­si­ne, sa­vaşın somut gidişatı üzerinde doğ­ru­dan hiç​bir et­ki­si yok­tur.

CDU başkanı Friedrich Merz, Rusya’ya karşı uy­gu­la­nan yap­tırım politikasının amacı, “bu ülkenin askeri-en­düst­ri­yel komp­leksinin bel kemiğini kırmak” olduğu⁶⁷ gö­rü­şün­de­dir.

Yani stratejik hedef, Rusya’nın ekonomisini yıkıp, ül­ke­nin ye­ni-emperyalist güç olarak yükselmesini dur­dur­mak­tır.

Üretimin uluslararasılaşmışlığı koşullarında ve ara­la­rın­da Çin, Brezilya, Hindistan, Mexika, Endonezya ve hat­ta NA­TO ül­kesi Türkiye gibi büyük ülkelerin de ol­mak üzere dün­ya­nın toplam 154 ülkesinin şu ana ka­dar yaptırımlara ka­tıl­ma­ma­sı yüzünden NATO’nun ken­di amaçlarına ulaş­ma­sı pek mümkün değil. Nitekim ma­li yaptırımlar, mesela Çin ta­rafından SWIFT sis­te­mi­ne alternatif olarak sunulan CİPS veya Rusya’nın ge­liş­tir­di­ği ve 400 Rus bankasının bağ­lı olduğu SPFS sis­te­mi­nin kul­la­nılmasıyla deliniyor. Ör­neğin pet­rol ih­ti­ya­cı­nın yüz­de 80’ini ithal etmek zo­run­da olan Hin­distan, yap­tı­rım­ların karar­laş­tı­rıl­ma­sın­dan kısa bir sü­re sonra “Rus­ya’­da üretilen 3 milyon varil pet­ro­lün it­hal edil­mesine” dair bir anlaşma yaptı.⁶⁸ As­ya, Af­rika ve La­tin Ameri­ka’da bir​çok ülke Rusya ile, yanlışlıkla ABD ta­ra­fın­dan yeni-sö­mürgecilik yön­te­miy­le yağ­ma­lanmaya karşı mü­cadele­de müttefik olduğunu sandıklarından dolayı ti­ca­ret ya­pı­yor. Bazı ülkeler ay­nı zamanda ken­di em­per­ya­list amaçlarını genişletmek is­tiyor.

Üstelik Avrupa’nın enerji ihtiyacının karşılanması için Rus­ya’nın yerine geçirilmesi gereken yedek te­da­rik­çi­ler­le iş​birliği hiç de sorunsuz gelişmiyor. Katar ile al­ter­na­tif gaz tedariğine dair anlaşmaya varıldıktan kısa bir sü­re sonra gerici emirlik en az 20 yıl vadeli alım ga­ran­ti­si ve müthiş fiyatlar talep etti.⁶⁹ Oysa Almanya o za­ma­na ka­dar çoktan fosil enerji kullanımını neredeyse ta­ma­men bırakmış olacaktı.

Batı hükümetlerinin tüm şatafatlı niyet bildirilerinin ak­si­ne, emperyalist yaptırım politikasının ana yü­kü­nü, asıl so­rumlu olan savaş çığırtkanları ve oligarklar de­ğil, Rus kit­leleri taşıyor. Sadece Moskova’da 200.000 emek­çi, yurt​dışı şirketlerin faaliyetlerini dur­dur­ma­sın­dan ve ulus­la­rarası tedarik zincirlerinin büyük öl­çüde kop­muş ol­masından dolayı işini kaybetti. Daha Mart 2022’­de Rus­ya’da enflasyon yüzde 17,3’e çıktı.⁷⁰

2021 yılına ka­dar Almanya’nın gözde ti­caret ortağı ve Al­man­ya’da tüketilen gazın yüzde 55’inin tedarikçisi olan Rus­ya, Nisan 2022’­nin ortalarında hala günde yak­la­şık 2400 gigavat saat kapasitesiyle doğal gaz tedarik et­me­ye de­vam ediyordu. Onun dışında Almanya ithal et­ti­ği kö­mü­rün yüz­de 50’sini ve petrolünün yaklaşık yüzde 35’i­ni Rus­ya’­dan aldı.⁷¹

Özellikle Alman enerji, kimya ve demir çelik hol­ding­le­ri şu ana kadar Rusya ile sürdürülen ekonomik iliş­ki­ler­den en çok faydalanan sektörler olarak yaptırımları en aşı­rı nok­ta­ya kadar götürmek istemiyorlar. BASF şe­fi Mar­tin Bru­der­müller Alman hükümetini Rus gaz te­da­ri­ği­nin dur­du­rulmasına katılmaması için kesin bir bi­çim­de uyar­dı: Böy­le bir hamlenin “Almanya’nın milli eko­no­mi­si­ni İkin­ci Dün­ya Savaşı sonrasındaki en derin krize sü­rük­le­ye­bi­leceği ve re­fa­hımızı yok edebileceği”⁷² açık­la­ma­sında bu­lun­du.

NATO ile AB’nin büyük birlik beraberlik içinde ol­du­ğu­nu ile­ri süren burjuva propagandasının aksine, Alman te­kel­le­ri­nin çatı örgütü Alman Sanayicileri Birliği BDI’nin baş­kanı Sieg­fried Russwurm, daha 7 Mart 2022’de yap­tı­ğı bir açık­la­mada Alman ekonomisinin Çin ve Rus­ya’­dan ay­rıl­ma­sı­nı ta­lep eden ABD hükümetini tersledi:

“Biz Amerikan hükümetinin emir kulu değildik ve ol­ma­ya­ca­ğız da. … (Putin’in) işlediği suçlar küresel ticaretin ve kü­re­sel işbölümünün sonu değildir. Bizim ilkemiz baş­ka kim­se­lere karşı kapanmak değil, alıp vermek ka­la­cak­tır.”⁷³

Başbakan Scholz bu tehdide katılıyor: Bir gaz am­bar­go­su “bir­den bire … ülkemizi ve tüm Avrupa’yı re­ses­yo­na … sü­rük­leyeceğini” belirtiyor.⁷⁴ Alman hü­kü­me­ti­nin yü­rüt­tüğü kriz yö­ne­timinin bir güdüsü, si­yasi kit­le pro­tes­to­la­rın­dan ve kriz ve savaş yükünün kit­le­le­rin sır­tı­na yük­len­me­si­ne karşı gelişecek proleter sınıf mü­ca­de­le­sin­den duy­dukları korkusudur.

Ne var ki Alman hükümeti en geç NATO’nun Nisan so­nun­da stra­te­jisini de­ğiş­tirme kararını alması üzerine o za­ma­na ka­darki çekingenliğini bıraktı. Savaş ve kriz yük­le­ri­ni git­gide daha açık bir şe­kil­de kitlelerin sırtına yük­le­di. Sa­de­ce gıda maddeleri, her türlü ham madde ve ener­ji ürün­le­ri ile yapılan ve yaptırım po­li­ti­ka­sıy­la kö­rük­le­nen spe­külasyon, enflasyonu ina­nılmaz de­re­ce­de yük­sel­ti­yor. “Trafik lambası” koa­lis­yonu⁷⁵ tarafından hal­kın bir kıs­mı için kararlaştırılan “yü­kü hafifletme pa­ket­le­ri* sa­dece kısa va­deli bir ra­hat­lat­ma anlamına ge­li­yor. Baş­ba­kan Yardımcısı Robert Ha­beck, Rusya’ya uy­gu­la­nan pet­rol am­bargosunu acımasızlıkla şe­kilde haklı çı­ka­rı­yor:

“Sonra fiyatlar yükselince … zor dayanılır bir durum çı­ka­cak. … Fakat bu, ödeyebildiğimiz … ve öde­me­miz ge­re­ken bir be­del.“⁷⁶

Sınıf işbirliği ve feragat etme propagandası psi­ko­lo­jik sa­vaşın belirleyici bir parçası haline geldi. In­ter­net por­ta­li Telepolis şunları meydana çıkarıyordu:

“Demek ki enflasyonun Ukrayna Savaşının bir sonucu ol­duğu iddiası bir yalan haberdir. Savaş başladıktan son­ra ne Ukrayna’da ne de Rusya’da hiç​bir hasadın im­kan­sız hale geldiği direkt göze çar­pıyor. … Doğal gaz ve pet­rol de da­ha ön­ce anlaşılan fiyatlara Rusya’dan Batı’ya te­da­rik edi­li­yor. … Fiyat oluşumu, çokça id­dia edildiği gibi şu an­ki mas­raf­lar tarafından değil, … ge­le­cek­te­ki kâr bek­len­ti­si­ne gö­re şekille­niyor.”⁷⁷

Bu doğ­rul­tu­da Wirt­schaftswoche dergisi 18 Mayıs 2022’­de coş­kuyla şun­la­rı yazıyordu:

“Petrol piyasası da… para yatırmak için ideal koşullar su­nu­yor. … Mesela son on iki ayda … petrole yatırım ya­pan­lar, on iki ay önce ilk yatırdıkları meblağı, bir varil pet­ro­lün fi­ya­tıy­la kı­yas­ladı­ğımızda, neredeyse iki ka­tına çı­ka­ra­bil­di­ler.”⁷⁸

Bu durum yaptırımların etkisini elbette baltalıyor. Ni­te­kim Rusya, ambargolara rağmen bu sene fosil ya­kıt­la­rın ih­ra­cın­dan 13,7 Milyar Euro ek gelir elde edeceğini bek­li­yor.⁷⁹

Uluslararası üretimin yeniden örgütlenmesinin açık krizi

Yaptırımların doğrudan ekonomik yansımalarından da­ha önem­li olan şey, uluslararası üretimin yeniden ör­güt­len­me ya­pı­sındaki küresel ve dolayısıyla stratejik bo­yut­lu sar­sıl­ma­lardır. Bu sar­sılmaların uzun vadeli et­kileri ha­len pek ön­gö­rü­le­mi­yor. Al­man­ya’­nın ulus­lar​ara­sı te­kel­le­ri, büyük ölçüde kendi koca iç pa­za­rında üre­tim yapan ve ürün­lerini satan ABD te­kel­le­rin­den fark­lı ola­rak başlıca yurt dı­şında üre­tim yapıp, orada azami kâr­la­rını el­de edi­yor­lar.⁸⁰ Ba­tının Rusya’ya karşı sür­dür­dü­ğü eko­no­mik sa­va­şın hem olumlu hem olumsuz et­ki­leri var; çün­kü on­lar Rus­ya’yı aynı zamanda yap­tı­rım­la­rı reddeden ül­ke­ler­le ve özel­likle yeni-emperyalist Çin ile var olan “dos­ta­ne iliş­ki­le­ri­ni” daha kararlı bir şekilde bir ekonomik, po­li­tik ve as­ke­ri blok halin­de ge­liş­tir­meye iti­yor.

Böylelikle NATO ve AB’nin yaptırım politikası, ulus­lar​ara­sı üretimin yeniden örgütlenmesinin eko­no­mik ana ko­şulu olan birleşik dünya pazarının sonuna yol aça­bi­lir. Ar­tık başlatılan dünya ekonomik sa­va­şı­nın ge­le­cekte bü­yü­ye­ce­ği daha şimdiden öngörülebilir. Ni­te­kim NA­TO Ge­nel Sek­reteri Jens Stoltenberg Ma­yıs 2022’­de Davos’ta dü­zen­le­nen Dünya Ekonomik Fo­ru­mun­da de­ma­gojik “öz­gür­lük, ser­best ticaret­ten önemlidır” slo­ga­nıy­la eko­no­mik sek­tö­rün Çin’le olan bağlantılarını kes­me­si­ni ta­lep et­ti.⁸¹ Bu­güne kadar sür­dü­rülen ulus­lar​ara­sı iş​bö­lü­mü artık teh­likeye girmiş du­rum­da. Oysa bu iş​bö­lü­mü ay­nı za­man­da azami kârlar elde eden tekelci sa­nayi üre­ti­mi için vaz​geçilmez bir zo­run­lu­luktur. Önem­li bir­le­şik üre­tim sis­temleri parçalanacak, ko­ca sa­na­yi sek­tör­leri bir bü­tün olarak ham madde ve ara mal­lar­dan ko­pa­rılıp, ka­lıcı bu­nalımlara sü­rük­le­necektir. Şu ana ka­dar açık olan sa­tış pazarlarının sı­nır­lan­dı­rıl­ma­sı ve­ya ta­ma­men ko­pa­rıl­ma­sı sü­per-tekellerin artan se­ri üre­timinin sa­tı­şı­nı zor­laş­tırıyor. Bu gelişmelerin sa­vaş­tan ön­ce olu­şan lo­jis­tik, ener­ji ve ham madde kriz­le­riy­le ve tır­manan ti­ca­ret savaşlarıyla bir ara­ya gel­di­ğin­den do­la­yı dün­ya eko­no­misi için çı­kacak so­nuç­la­rı ön­görmek, he­nüz müm­kün de­ğil. Al­man­ya Dışişleri Ba­ka­nı Annalena Baer­bock ka­ram­sar önseziyle ge­lecekte dünyada bir “kriz ka­sır­ga­sı” yaşanacağı ke­ha­ne­tinde bulundu.⁸²

Dünya ekonomisinde uluslararası üretimin yeniden ör­güt­lenmesinin açık bir krize girmiş olması, em­per­ya­list dün­ya sisteminin istikrarsızlaşmasmı aşırı de­re­ce­de hız­lan­dırmaya devam ediyor. Dünya ekonomik sa­va­şı­na ge­çiş, dev­rimci uluslararasılaşmış üretici güç­ler ile ulus-dev­lete bağ­lı egemenlik ve kapitalist üre­tim iliş­ki­le­ri­nin ör­güt­len­me­si arasında var olan ana çe­lişkiyi en uç nok­ta­sına ka­dar kes­kin­leş­tiriyor. Bu du­rum üçüncü dün­ya sa­va­şı teh­li­ke­sini bü­yü­tü­yor. “Kü­reselleşme” Tanrıla­rı­nın Gün­ba­tı­mı ki­tabı bunu şöy­le ele alıyor:

“Emperyalizmin, üretimin yeniden örgütlenmesinin yo­lu­nu açmasına rağmen kendi antagonist iç çelişkileri ne­de­niy­le asla bir dünya devletini kuramaması, onun ta­ri­hi ge­li­şi­minin göreli sınırına dayandığını ortaya koy­mak­ta­dır. Mo­dern üretici güçler, uluslararası ni­te­lik­le­rine uy­gun dü­şen üre­tim ilişkilerini istiyor, ama bu iliş­ki­ler sa­de­ce bir­le­şik sos­yalist dünya devletlerinde ger­çek­le­şebilir.“⁸³

5.Ukrayna Savaşı küresel çevre felaketine geçişi hızlandırıyor

Küresel çevre felaketine yaşa­nan geçiş Ukrayna kri­zin­den ön­ce de hızlanmıştı. Neredeyse tüm em­per­ya­list ül­ke­ler özel­likle gençlik arasında yaygınlaşan çevreci kit­le ha­re­ke­ti­ne yanıt olarak çevre korunmasına dair et­ki­li ön­lem­lerde bu­lu­nacaklarını vaat etti. Ancak Rus­ya’­nın Uk­ray­na’­ya sal­dır­masından kısa bir süre sonra bi­le çevre po­li­ti­ka­sı ba­kı­mın­dan bir paradigma de­ği­şi­mi ilan et­ti­ler. Ege­men­lere göre bundan böyle, şimdiye ka­dar en önem­li he­def olan iklim korumasının, “gü­ven­lik çı­kar­la­rı”, ya­ni üçün­cü bir dünya savaşının ha­zır­lan­ma­sı uğ­ru­na ge­ri pla­na itil­me­si ge­re­ki­yor­muş. ABD Baş­ka­nı Bi­den 31 Mart’­ta şu açık­lamayı yaptı:

“Enerji ve iklim konusundaki hassasiyetimizin yerine uzun vadeli güvenliğe öncelik vermeliyiz. ”⁸⁴

İnsan-doğa birliğinin bilerek yapılan tahribatı böy­le­ce ye­ni bir niteliğe ulaşıyor. Biden’ın bu demagojik ta­le­bi Al­man si­lah sanayisi tarafından desteklendi. Al­man­ya Gü­ven­lik ve Savunma Sanayicileri Derneği Genel Mü­dü­rü Dr. Hans Christoph Atzpodien daha 2020 yılı so­nun­da, “sis­tem için önem taşıyan” yeni ilke olarak “gü­ven­li­ğin … sür­dü­rülebilirliğinin ve buna göre refahın da ’ana­sı’ ol­du­ğunu” be­lirtmişti.⁸⁵ Olaf Scholz ve hükümet eki­bine Al­man­ya’­da­ki çevre hareketini de dış ve çev­re po­li­ti­kasının ye­ni rotasına göre hizaya ge­tir­me görevi düştü. Bu tu­tu­ma gittikçe artan ve Yeşiller’in genç­lik ör­gü­tü Grüne Ju­gend’e varan eleş­ti­rilere, fel­se­fe­ci ve Almanya Eko­no­mi ve İklim Ko­ru­ma Ba­kanı Ro­bert Ha­beck yeni uy­dur­du­ğu demagojik “eko­lo­jik va­tan­se­ver­lik” parolasıyla kar­şı­lık ver­di.⁸⁶

Ne var ki Habeck’in “ekolojik vatanseverliği” dediği, sos­yal-şovenizmin⁸⁷ yeni bir varyantından başka bir şey değildir. Ama bu sefer işçiler ve geniş halk kit­le­le­rin­den meşru sosyal, eko­nomik ekolojik ve siyasi ta­lep­le­rin­den vazgeçmeleri ve çevre krizinin yoğun olarak bü­yümesini hiç​bir direniş göster­meden hazmetmeleri bek­leniyor.

ABD emperyalizmi çevre politikasında yaptığı U dö­nü­şüy­le ener­ji alanında süper-güç olma hedefini de ger­çek­leş­tir­me­ye çalı­şı­yor. New York Times gazetesi 8 Mart 2022 ta­ri­hin­de ABD ta­rafından Rus petrolü, kömürü ve do­ğal ga­zı için ilan edi­len ithal yasağı⁸⁸ bağlamında şu yo­rum­da bu­lu­nuyordu:

“Başkan Biden, insanları iklim de­ği­şik­li­ği­ne kar­şı ge­liş­tir­di­ği id­dialı planları için kazanmaktan bü­yük öl­çü­de vaz​geç­ti ve bunun yerine mümkün olduğu ka­dar faz­la pet­rol ve gaz çıkarmaya odaklandı.”⁸⁹

Biden ayrıca, Avrupa’nın ABD’ye bağımlılığını art­tır­mak, ül­kenin dünya ekonomisinde kaybettiği konumu ve ABD hal­kı­nın hükümetine azalan güvenini de yeniden ka­zan­mak is­ti­yor. Sade­ce ABD’de ülkenin eneıji kurumu hid­ro­lik kır­ma­yı (“Fracking”) 2030 yılına kadar yüzde 15 ora­nın­da yük­seltmeyi plan­lıyor.⁹⁰ Gaz İhraç Eden Ül­ke­ler Fo­ru­mu da hid­rolik kır­manın dünya çapında yüzde 66 oranında bi­le art­tırılmasını is­tiyor.⁹¹

Almanya’da özellikle “Yeşiller” bunun için itaatkâr bir müt­tefik olduğunu gösteriyorlar. Yeşiller’den Eko­no­mi Ba­ka­nı Ha­beck, ABD’den hidrolik kırma yöntemi ile çı­ka­rılan ga­zın it­hal edilebilmesi için, Brunsbüttel, Stade ve Wil­helms­haven limanlarında Sıvılaştırılmış Doğal Gaz (LNG) Ter­minalle­rinin inşası için yoğunca bas­tı­rı­yor­du ‒ oy­sa kendi partisi daha önce böylesi projeleri ke­sin bir bi­çim­de reddetmişti. Bu ola­ya eko­lo­jik bir imaj ver­mek^ için ter­minallerin son­ra­dan hid­ro­jen gazı it­hal­le­ri için de kul­la­nı­labileceği iddia edi­liyor.

Doğal gaz ve hidrolik kırma yöntemi ile çıkarılan gaz, sa­de­ce yakılmasında oluşan CO₂ ve yerin altına pom­pa­la­nan kim­yasal maddelerle iklime zarar vermekle kal­mı­yor; aynı za­manda sondaj kuyularından ve bo­ru hat­tın­da­ki de­lik­ler­den büyük ölçüde se­ra gazı metanın sız­ması ik­lim için son de­rece zararlıdır. Metan gazının CO₂’­ten 20 kat da­ha büyük bir sera potansiyeli var⁹²; 2019 yılında kü­resel ısın­ma­nın yüz­de 16,4’üne sebep ol­du.⁹³

Alman hükümeti, “Vladimir Putin’e insan hakları ih­lal­le­ri için bir daha asla para sağlamayacağız” de­ma­go­ji­siy­le, gaz temininin yanı sıra petrol teminini de yeniden ya­pı­lan­dırdı; Katar hükümeti ile tedarik sözleşmeleri im­za­la­dı. Maliye Bakanı Christian Lindner’in “Biz de­ğer­le­ri­mi­zi de pay­laşan ticaret ortakları is­ti­yo­ruz” açık­la­ma­sı⁹⁴ alçak alayın ta kendisidir!

Öyleyse Katar’ın aşırı gerici şeyhleri ve onların feodal-fa­şist re­jimi rejimi “değer paylaşma”nın birinci adresi el­bet­te! Sis­te­ma­tik olarak işlenen insan hakları ih­lal­le­rin­den, faşist te­rör ör­gü­tü İŞİD’in açıkça desteklen­me­sin­den ve Katar’ın Af­ga­nis­tan’­daki faşist Taliban rejimine ide­o­lojik ve politik ya­kın­lığından Lindner ve Habeck’e ne? Al­man­ya’­nın burjuva demokratları için herkes “de­ğer or­ta­ğı” olabilir ‒ yeter ki dünya ekonomik sa­vaşında şu an­ki emperyalist ana rakipleri olan Rus­ya’­ya karşı on­lar­la bir­likte “doğru” tarafta dursun.

Öte yandan, Robert Habeck ve AB tarafından savunulan ye­nilenebilir enerjilerin genişlemesi son derece bö­lük pör­çük kaldı ya da kesin bir biçimde tekellerin çı­kar­la­rı yö­nün­de de­vam ettirildi. Örneğin AB, Sürdürülebilir Faa­li­yet­ler Tak­so­no­misi 8. maddesine göre rüzgar tür­bi­ni pro­jeleri ancak 500’­den fazla çalışanı ve sermaye pi­ya­sa­sı odaklı şirketler ta­rafından yürütülmek kaydıyla “ye­şil” ola­rak teşvik edil­mek­tedir.⁹⁵

Daha 2022 yılı başında bakan Habeck, doğal gazın özel­lik­le desteklenmesi gereken bir “köprü teknoloji­si”⁹⁶, ya­ni ye­nilenebilir enerjilere doğru bir köprü olarak de­ğer­lendi­ril­mesi gerektiğini savunuyordu. AB komisyonu bu­nu ‒ nük­le­er enerjinin teşvik edilmesini de dahil ede­rek⁹⁷ ‒ der­hal onay­ladı. Çevre politikasındaki bu fi­yas­ko­nun kimin çı­karına olduğu, Alman Sanayicileri Birliği BDI’­nin savaş baş­ladıktan sonra açık dille ortaya koy­duğu şu ta­lep gös­termektedir:

“İdeolojik çekinceler olmaksızın, halen faaliyette olan üç nük­leer santralin ve kapatılan son üç tesisin çalışma sü­re­le­ri­nin uzatılması düşünülmelidir.”⁹⁸

“İdeolojik çekinceler olmaksızın” sözü açık ifadeyle, em­per­ya­list­lerin nükleer ener­jiyi sürdürüp genişletme plan­la­rı­nı ka­yıtsız şartsız desteklemek ve böylelikle hal­kın sağ­lı­ğı­nı kas­ten ve ciddi bir şekilde tehlikeye atmak an­la­mı­na ge­li­yor.

Nükleer enerji santralleri tahmin edilemeyen bir teh­li­ke oluş­tur­maktadır. Tüm nükleer tesislerin yakıt de­met­le­rı­nın so­ğutulması için güvenli bir elektrik teminine ih­ti­yaç­la­rı var­dır. Elektriğin mesela savaş veya doğal afet­ler ne­de­niy­le kesintiye uğraması, kontrol edi­le­me­yen bir nük­le­er eri­me riski oluşturur.⁹⁹ Çernobil ve Fu­ku­şima’da ya­şa­nan­lar bunun tarihi örnekleridir.

Nükleer enerji santrallerinin teşvik edilmesi sıkı bir şe­kil­de atom ener­jisinin askeri alanda kul­la­nıl­ma­sıy­la bağ­lan­tı­lı­dır. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Mac­ron açık­ça şun­ları söylüyordu:

“Sivil nükleer güç olmadan, askeri nükleer güç olmaz, as­ke­ri nükleer güç olmadan, sivil nükleer güç olmaz.”¹⁰⁰

Nükleer enerjinin yeniden canlandırılması arzusu açık­ça Av­rupa’yı nükleer silahlarla donatmayı amaç­la­mak­ta­dır. Ay­nı şey, Almanya’nın NATO çerçevesindeki “nük­le­er pay­laşım”ının güçlendirilmesi için de geçerlidir ve bu, ABD’­den nükleer silah taşıyıcıları olarak kullanılabilen F-35 sa­vaş uçaklarının satın alınmasına yansımaktadır.

Nükleer savaş tehlikesi artıyor

2021 yılında dokuz emperyalist atom gücü aşa­ğı yu­ka­rı toplam 13 080 nükleer silaha sahipti. Bu silahların yı­kım po­tansiyeli, matematiksel olarak ele alınırsa dün­ya­nın bugünkü biyosferini birkaç defa imha etmek için ye­ter­lidir. Hem NATO’nun hem de Rusya’nın em­per­ya­list as­keri stratejistleri, tıpkı 1980’li yıllarda olduğu gibi bu­gün de canice sınırlı nükleer savaş sürdürme kon­sep­tini ge­liş­ti­ri­yorlar.

Rusya Devlet Başkanı Putin açık açık nükleer silahlarını kul­lanacağına dair tehditlerde bulunurken¹⁰¹ ABD Baş­ka­nı Bi­den, bir kez daha ABD’nin nükleer silahlarıyla ilk vu­ru­şu yap­ma hak­kı olduğunun altını çizdi.¹⁰² Nükleer si­lah­lar­la do­na­tılan hi­per­sonik “Dark Eagle” füzesi Al­man­ya’­dan Mos­ko­va’­ya 21 da­kika ve 30 saniyede ulaşıp Rus­ya’­nın başkentini yok ede­bi­lir.¹⁰³ Mart 2022’den beri ABD as­ker­leri bu sis­tem ile tat­bi­kat yapıyor.¹⁰⁴ Bugüne kadar nük­leer savaşın red­de­dil­me­si üzerinde çevre ve barış ha­reketinde her­han­gi tar­tış­ma gerektirmeyen bir fi­kir bir­liği vardı. An­cak Green­peace’in ta kendisi, 31 Mart 2022’­de ya­yın­la­dığı bir ma­ka­le­de “sınırlı nükleer savaş ola­sılığı”na¹⁰⁵ ha­fifseyen bir eko-eti­ket ya­pış­tı­rı­yor­du:

“Taktiksel nükleer silah kullanıldığında … ısı ve basınç dal­gaları ve radyasyon muhtemelen birkaç kilometre ile sı­nır­lı olacaktır.”¹⁰⁶

Gerçekte, her nükleer silah, taktik silahlar dahil, yüz­ler­ce ki­lometrekarede muazzam yıkım, dev bo­yut­lar­da ha­sar ve kit­lesel çapta ölümlere neden olur. Nükleer uz­man Ni­na Tan­nenwald, bu akıl dışı ve hayali nükleer sa­vaş se­nar­yo­la­rı hak­kında açıkça şunu bildi­riyor:

“‘Küçük patlama gücüne’ (0,3 kiloton) sahip bir nükleer si­lah bi­le, geleneksel patlayıcının çok ötesinde hasara ne­den olur. … Radyoaktif serpinti havayı, toprağı, suyu ve gı­da kay­naklarına bulaştıracaktır.”¹⁰⁷

“Mini-nukes” adıyla olduğundan tehlikesiz gösterilen nük­leer silahlar, nükleer bir saldırıyı daha az tehlikeli yap­maz, hatta daha da gerçek seçenek haline getirir ‒ ve so­nuç­ta kont­rol edi­lemeyen bir tırmanışa yol açar.

Emperyalistlerin sağduyusunun nükleer bir savaşa izin ver­meyeceği yanılsaması, gayet yaygın ama son derece teh­like­lidir. Tüm çevreciler ve barış eylemcileri, çev­re­yi kur­tarmak için verdikleri mücadeleyi emperyalist sa­vaşa kar­şı mücade­leyle birleştirmeli ve dünya çapında tüm nük­le­er, biyolojik ve kimyasal silahların ya­sak­lanıp imha edil­mesi talebini dayatmak için sorumluluk üst­len­me­li­dir­ler.

Enerji ve ham madde kaynakları için tehlikeli rekabet

Dünya çapındaki çevre hareketi, yenilenebilir ener­ji­le­rin ge­nişletil­mesi konusunda tekellerden ve hü­kü­met­ler­den ba­zı vaat ve taviz almayı başardı. Günümüzde bol mik­tar­da bulunan ve en­düst­ri­yel ortamda düşük ma­li­yet­le rüz­gar, güneş ve başka yollardan üretilebilen alter­natif ener­jiler, in­san-do­ğa birliğini gerçekleştiren sos­ya­liz­min kap­sam­lı mad­di hazırlığının bir parçasıdır. Ne var ki te­kel­le­rin ege­menliği altında, bu bilimsel ve tek­nik iler­le­me po­tan­si­ye­li gelişemez, aksine, dünya pa­za­rın­da li­der olmaya yö­nelik ve azami kâr getiren bir ti­ca­re­te dö­nü­şür.

Şu anda tüm güneş pillerinin yüzde 98’i Asya’nın yeni-em­peryalist ülkelerinde üretilir, hatta bunların yüzde 77,7’­si Çin tekelleri tarafından imal edilirken,¹⁰⁸ ABD ve AB tekellerinin bu alandaki payı ise çok azaldı.¹⁰⁹ Rüz­gar sant­ral üretiminde AB tekelleri Vestas, Sie­mens-Gamesa, Nor­dex ve Enercon dünya pazarında yüzde 29,7’lik bir pa­ya sahip ama, santrallerin yüzde 54,6’­sını imal eden Çin’in gerisinde kalı­yorlar. Bu alanda da sa­dece yüzde 11,7’­lik bir paya sahip olan ABD çok geriye düş­müş du­rum­da.¹¹⁰ Ukrayna kriziyle birlikte emperyalistler ara­sın­da enerji ve ham mad­de kaynakları hakkındaki re­ka­bet doruğa çıkmaktadır.

Emperyalist ekolojizmin açık krizi

Emperyalist ekolojizmin bugüne kadarki varyantları açık krize girdi. Onların kılavuz savı “ekolojinin ka­pi­ta­list eko­nomiyle bağdaştırılabilir” olduğu iddiası idi. 2015 Pa­ris İk­lim Anlaşması’nın küresel ısınmayı 1,5 de­re­cey­le sı­nır­la­ma hedefi zaten çoktan ulaşılamaz hale gel­miş­ken gök­lere çı­karılarak hakkında devam ettirilen pro­pa­gan­da­nın ba­şa­rı­sızlığı besbelli oldu.

Genelde durumu olduğundan tehlikesiz gösteren BM Dün­ya İklim Konseyi IPCC bile 2021’den beri, insanları ölüm­cül sı­cak dalgalarıyla tehdit eden küresel sıcaklık ça­ğı kar­şısında uyarıyor.¹¹¹ Şu­bat 2022’de IPCC, doğ­ru­dan 3,6 mil­yar insanı tehlikeye sokacak olan kontrolsüz “zin­cir­le­me reaksi­yonları“nın meydana gelmesi teh­li­ke­si­ni gör­dü­ğü­nü açıkladı. Bu durum ulus­lararası enerji ve ham mad­de te­kellerinin hiç umurunda de­ğil. Daha fazla fo­sil ya­kıt çı­kar­mak­tan vazgeçme fikrini aklından bile ge­çir­mi­yor­lar. 2017 yı­lında sa­de­ce 100 süper-tekel, bütün dün­ya­nın sa­nayi sek­tör­lerinin yaptığı CO₂ emis­yon­la­rı­nın yüzde 71’i­ne sebep olu­yordu.¹¹² 2008-2020 yıl­la­rı ara­sında kömür üre­timi yüz­de 16,6¹¹³, petrol üretimi yüz­de 4,1¹¹⁴ ve doğal gaz üretimi yüz­de 27¹¹⁵ oranında art­tırıldı.

Bilinçli olarak tetiklenen gıda ve açlık krizleri

Rusya ve Ukrayna birlikte ayçiçek yağının yüzde 64’ü­nü, buğ­dayın yüzde 23’ünü ve mısırın yüzde 18’ini üre­ti­yor ve bu­nunla dünya gıda ihracatının önemli bir bö­lü­mü­nü ger­çek­leştiriyorlar.¹¹⁶ Rusya’nın Ukrayna’ya sal­dı­rı­sı küresel çap­ta hayati öneme sahip gıda üre­ti­mi ve da­ğı­tı­mı­nı yok edip gasp ediyor. BM Gıda ve Ta­rım Örgütü FAO’­nun ve­ri­le­ri­ne göre sade­ce Nisan 2022 so­nunda ne­re­deyse 25 milyon ton buğday Rus ordusunun abluka ha­rekatları ve li­man­la­rın mayınlanması yü­zün­den Uk­ray­na’dan çı­ka­rı­la­mı­yor­du.¹¹⁷ Ayrıca hayati önem ta­şı­yan bu gı­danın birçok As­ya ve Af­rika ülkesine ih­racatını bü­yük ölçüde kı­sıt­layan em­per­yalist yaptırım po­li­tikası da ek­leniyor.

Bundan dolayı yayılan gıda krizi sıçramalı bir şekilde ge­niş çaplı ekonomik, politik ve sosyal sonuçlar getiren ulus​ötesi bir açlık krizine tırmanıyor. Gü­nü­müzde dün­ya ça­pında zaten 811 milyon insan açlık çe­ki­yor ve iki mil­yar insan yetersiz beslenmeden muz­da­rip.¹¹⁸ Şubat 2022’­den beri gıda fiyatları tüm dünyada fırlıyor.¹¹⁹ Te­mel gıda ürünle­rindeki kıtlaşmayı ken­di çıkarlarına göre en iyi şekilde istis­mar etmek isteyen AB tarım tekelleri ken­di tahıl üretimleri­nin ge­niş­le­til­me­si için sıkıştırıp gı­da fiyatlarını aşırı derecede arttı­rı­yor.

Bunun için çevre koruma uğruna tarım sek­tö­rü­ne ge­tirilen “ra­hatsız edici” yükümlülüklerin kalk­ması is­te­niyor. Mevcut Alman hü­kümetinin göreve baş­lama gün­le­rin­de çıkarılan koalisyon an­laş­ma­sın­da ilan et­tiği bi­yolojik çe­şitliliği koruma hedefleri kenara atıl­dı: en geç 2030 yı­lın­da tarım arazilerinin yüzde 25’i­nin or­ga­nik olarak iş­len­me­si, 2023’ten itibaren tarım ara­zi­le­ri­nin yüz­de dördünün na­da­sa bırakılması ve pes­ti­sit kul­la­nı­mı­nın ya­rıya indirilmesi v.s. sahneden çekildi¹²⁰ Dünya ça­pın­da bir mil­yon­dan faz­la tü­rün tükenme teh­likesiyle kar­şı kar­şı­ya bu­lun­du­ğu göz önün­de bu­lun­du­rul­du­ğun­da du­ru­mun ne ka­dar yıkıcı ol­du­ğu belli olu­yor.

Doğal kaynakların yağmalanması

Dünya çapında 2021 yılında iki trilyon Dolardan faz­la­sı­na arttırılan silahlanma harcamaları¹²¹ ve özel­lik­le sa­va­şın ken­di­si, çevre krizinin çok önemli fak­tör­le­ri­dir. Sa­de­ce on bin­ler­ce insanın hayatının ve milyonlarca in­sa­nın ya­şam ko­şul­larının yok edilmesiyle kalmıyor; bi­yos­ferin tah­ri­bi de hız­landırılıyor, ham mad­de­ler is­raf edi­li­yor ve kü­re­sel ısın­ma da­ha da art­tı­rı­lı­yor. Sadece ABD si­lahlı kuv­vet­le­ri, or­ta öl­çek­li sanayi ül­ke­si İs­veç’­ten faz­la CO₂ sa­lı­yor.¹²² Bu­na, as­keri üslerin ve as­ker sev­ki­yat­la­rının ne­den ol­du­ğu kay­nak is­rafı ve top­rak ve suyun kir­le­nip ıs­sız­laş­ma­sı da ek­len­me­li­dir.

Savaş bağlamında Ukrayna’da bölgesel çevre fe­la­ke­ti ge­li­şiyor. Donbas bölgesi, 248 maden, 177 teh­li­ke­li kim­ya te­sisi ve radyoaktif maddeler kullanan 113 te­sisten olu­şan 900 büyük sanayi tesisi ile dünyanın en kir­li ve ze­hir­li böl­ge­le­rin­den birisidir.¹²³ Daha 2021 yı­lı­na kadar, bil­has­sa ma­den ocak­larının doldurulduğu su­yun bü­yük öl­çü­de yeraltı su­yuna bulaşması sonucu, yak­la­şık 3,4 mil­yon in­san te­miz su­ya erişemiyor.¹²⁴ Ma­riu­pol’­de ve başka kent­lerdeki çe­lik fab­rikalarının bom­ba­lan­ması muazzam mik­tarda aşı­rı teh­li­keli zehirler ve ağır metal çevreye sa­çıl­dı. Böy­le­ce tüm böl­geler uzun sü­re yaşanmaz hale ge­le­bilir.

Ekolojik dünya krizinde emperyalist dünya sis­te­mi­nin çü­rümüşlüğü ve köhneleşmişliği tümüyle ortaya çık­mak­ta­dır. Kit­leler, işçi sınıfının önderliğinde gerçek sos­ya­liz­min pers­pek­tifiyle toplumu değiştiren bir çev­re mü­ca­de­lesi ver­mesi için, bu gelişimin tanınması ve bi­linç­lice özüm­senmesi belirleyicidir.

6.Oportünizmden sosyal-şovenizme geçiş

2022 yılı başından beri kitleleri emperyalist bir sa­va­şa ka­zanmak için bütün dünyada kamuoyunun psi­ko­lojik sa­vaşla manipülasyonu başladı.

Ulusötesi sosyal-şovenizm, Ukrayna Savaşının baş­la­ma­sıyla birlikte gece gündüz kamuoyuna etki ederek ye­ni bir boyut kazandı. Her emperyalist ülke, te­kel­leş­miş kit­le iletişim araçları yoluyla tam olarak başlatılan ve açık savaş kış­kır­tıcılığına kadar giden de­zen­for­mas­yon sa­va­şını da­ha da yoğunlaştırdı. Die Krise der bür­gerlichen Ideologie und des Opportunismus (“Burjuva İdeo­lo­ji­sinin ve Opor­tü­niz­min Krizi”) kitabı şunu ka­nıt­lı­yor:

“Kriz dönemlerinde onların maliyeti ve yükü kitlelere yük­lendiğinde, burjuvazi devrimci gelişmelere karşı sa­vaş­tığında veya savaşa doğru gittiğinde ‒ kı­sa­ca­sı, çe­liş­ki­ler kes­kinleştiğinde, oportünizm yasallıkla sosyal-şo­ve­niz­me geçer. Onun kılavuz ilkesi, işçi sınıfının, bur­ju­va­zi­nin mil­li sınıf çıkarlarına tamamen tabi ol­ma­sı­nın pro­pa­gan­dasını yapmaktır.”¹²⁵

Ukrayna Savaşından daha bir yıl önce, yani 19 Şubat 2021’­deki Münih Güvenlik Konferansı çerçevesinde ABD Baş­kanı Joe Biden, ABD’yi ve diğer emperyalist NATO ül­ke­le­rini sıkıştırıp “Ukrayna’nın egemenliği ve toprak bü­tün­lü­ğü­ne sa­hip çıkma­ya” çağırdı.¹²⁶ Burjuva ana­list­le­ri­nin ço­ğun­luğunun durumu olduğundan güzel gös­ter­me ça­ba­la­rı­nın aksine Joe Biden, Donald Trump’ın “Ön­ce Ame­rika” po­li­tikasından hiç vazgeç­medi; hatta Trump’ın po­li­ti­ka­sı­nı ABD’­nin üs­tün güç ol­ma iddiasının stra­tejisi ve taktiği ha­li­ne ge­le­cek şe­kil­de sis­temleştirdi. Bu politikanın özünü ört­bas et­mek ama­cıy­la, pro­jeyi şo­ve­nist ve sosyal-şo­ve­nist iki​yüz­lü­lük ile “batı de­mok­ra­si­le­rinin sa­vunulması” diye yut­tur­maya ça­lışıyor.

Bütün bunlar küçük-burjuva sosyal-şovenist dü­şün­ce tar­zı­nın yayılmasının yeni bir seviyeye ulaş­ma­sına ne­den ol­du: Buna göre uluslararası işçi sınıfı lüt­fen va­tan­se­verce dav­ranıp ken­di ülkesindeki em­per­ya­list sö­mürü ve sa­vaş kış­kır­tı­cı­lı­ğı­nı içten inanarak be­nim­seme nezaketini gös­ter­sin. Pro­le­ter sı­nıf çıkarlarını ger­çekleştirmeye ça­lış­mak, üçün­cü dün­ya sa­vaşı­nın ha­zır­lanmasına karşı aktif di­re­ni­şe ka­tıl­mak ve ulus­lara­rası sos­yalist devrimin ha­zır­lan­ma­sı­na yö­nel­mek ye­rine, işçi sı­nıfının “kötünün iyi­siy­le” ye­tin­mesi is­teniyor ki ya­ni Rus ve­ya Çin em­per­ya­liz­mi­ne karşı tavır alıp söz­de çok da­ha iyi olan ABD ve­ya batı Av­rupa em­per­ya­liz­mi­nin “de­mok­ra­si­si” ile yetinsin.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de Ukrayna’ya sal­dır­madan uzun bir süre önce Rus halkı içinde küçük-bur­ju­va sosyal-şovenist düşünce tarzını körüklüyordu. Rus ile Uk­raynalıların tarihsel birliği hakkındaki ma­ka­le­sin­de mil­li­yetçi demagojiyi yayıyordu:

“Rus, Ukraynalı ve Beyaz Ruslar, hepsi eskiden Av­ru­pa’­nın en büyük devleti olan Rus hanedanlığının to­run­la­rı­dır.”¹²⁷

Putin böyle bir Büyük Rus şovenizmiyle yalnızca Uk­ray­na’­nın işgalini ideolojik olarak hazırlamakla kalmadı, ay­nı za­manda yeni fetih seferlerinin zeminini de ha­zır­lı­yor­du. An­cak içine düştüğü milliyetçi-etnik hezeyanla es­ki Kiev Knez­liği’nin özellikle Ukraynalı aşiretlerin feo­dal bir devlet ha­linde bir­leş­me­si olduğunu gör­me­mez­lik­ten geliyordu. Son­raki yüzyıllarda Rus Çarları Rus ol­ma­yan halk­ları ve böl­geleri impara­torluklarına zorla da­hil edi­yor ve Rus­ya’­yı bir halklar hapisha­nesine çe­vi­ri­yor­du.

Savaşan iki emperyalist taraftan birini sa­vu­nan her​kes, Le­nin’in emperyalist savaşların sebeplerine iliş­kin olarak ya­yılan ya­nıl­tıcı açıklamalar hakkında kesin biçimde be­lirt­tik­le­rini iyi­cene aklından geçirsin:

“İlk askeri saldırıyı hangi grubun gerçekleştirdiğinin ya da hangi grubun önce savaş ilan ettiğinin, sosyalistlerin tak­tiği­nin belirlenmesinde hiçbir önemi yoktur. Ana­va­ta­nı savunma, düşman saldırısına karşı koyma, savunma sa­vaşı vs. söylem­leri halkı aldatmaktan başka bir şey de­ğil­dir.”¹²⁸

ABD emperyalizminin propaganda mekanizması özel­lik­le 212 ülkede yayın yapan haber kanalı “CNN In­ter­na­tional” üzerinden 1 milyardan fazla insanı et­kilemeye ça­lı­şı­yor.¹²⁹ Rus yeni emperyalistleri, “Russia Today” (RT) ve “Sput­nik” istasyonlarıyla, bir de “trol ordusu” ola­rak bi­li­nen “sosyal ağlarda” ya­yı­lan özel amaçlı me­saj­lar ara­cı­lı­ğıy­la 100’den fazla ülkede sal­dırı savaşını yü­cel­ti­yor­lar.¹³⁰ RT’­nin sadece Latin Amerika’da ne­re­dey­se 30 mil­yon ta­kip­çi­si var. “Alman … bakış açıları”nı¹³¹ özel­likle 32 dil­de ya­yın yapan “Deutsche Welle” is­tas­yo­nu yay­mak­ta­dır; dört kı­ta­da 289 milyon “kullanıcı bağ­lantısı”na sa­hip­tir.

Dünyanın dört köşesinden gelen medya muhabirleri, sa­bah­tan akşama kadar savaşın ortasından “canlı” yayın ya­pı­yor: Bombalanan evlerin ve perişan Uk­ray­nalı ço­çuk­la­rın deh­şet verici görüntüleri, Rus or­du­su­nun vah­şet­le­ri­ni gös­teren fotoğraflar, mağdurlarla rö­por­taj­lar ‒ bü­tün bun­lar, objektif bilgi alırız ve olay­la­rın çok ya­kı­nın­da­yız iz­lenimini veriyor. Fakat Ukrayna’nın as­keri ope­ras­yon­la­rı hak­kın­da ‒ askerlerin “kahramanca” di­re­ni­şini öven ha­ber­ler bir yana ‒ hiçbir bil­gi ak­ta­rıl­mı­yor.

Medya, yayınlarında öncelikle duyguları uyan­dır­ma­ya ça­lı­şıyor. Silah sevkiyatları bir çırpıda tam bir ahlak so­ru­nu­na, şefkat, empati ve dayanışmanın ifadesine ve al­ter­na­tif­siz bir şeye dönüştürüldü.

Almanya’da, haber ve tartışma programların ge­nel çap­ta m­ilitaristleştirilmesi yeni bir olguydu. Yüksek rüt­beli as­ker­ler, sanki normal bir şey­miş gibi her gün rö­por­taj ve­re­rek, halk kitleleri ile Alman emperyalizminin sa­vaş ro­ta­sı­na dair stratejik düşüncelerini pay­la­şı­yor­lar­dı. Bur­juva ba­sın sansürü haftalarca tüm muhalif, ile­rici ve­ya pa­sifist gö­rüşlerin temsilcilerini dışladı. On­lar hiç ko­nuşturulduğunda ise genelde “Putin dostu” ola­rak azar­lan­dı­lar. Tar­tışma programlarının su­nu­cu­la­rı­nın “eleş­ti­rel so­ru­lar”ı ço­ğunlukla sağ yönlüydü. Onlar ge­rek Vo­lo­di­mir Ze­lens­ki’­nin gerekse de onun Almanya Bü­yük​el­çi­si Mel­nik’in bü­yük boyutlu silah sev­ki­yat­la­rı dayatmak için at­mosferi kızıştıran kışkırtmalarını ka­muoyuna ço­ğun­luk­la eleş­ti­ri yapmaksızın ak­tardılar.

Sosyal-şovenist rotaya geçiş ile birlikte tüm re­for­mist par­ti­lerde kriz süreçleri gelişti. “Yeşiller” partisi da­ha 2021 yılı genel seçimi için çıkardığı programda “Av­ru­pa’­nın savaş bölgelerine yaptığı silah ihracatını dur­dur­ma” sö­zünü vermişti.¹³²

Fakat “Yeşiller”in yeni hükümete girmesi, onlara Al­man­ya’­nın dış po­li­ti­kadaki strateji değişimine “şekil ver­me” gö­re­vini de bera­berinde getirdi. “Ye­şil­ler”den Anton Hof­rei­ter, daha önce partisinin “sol” kanadı­nın önde ge­len tem­sil­cilerinden biri bi­li­nirken, şimdi en büyük kış­kır­tı­cı­lar­dan biri ola­rak ortaya çık­tı. O, Rus yeni-em­per­ya­liz­mi­nin “vah­şi ve acımasız dav­ranışına” cevap olarak, Al­man em­per­ya­liz­min­den “en acı­masız biçimli gerçekçi po­litika” uy­gu­lan­ma­sı­nı talep et­ti.¹³³ Es­ki nükleer ener­ji kar­şıtı¹³⁴ Hof­rei­ter’in gerici prag­ma­tiz­mi, onu en kı­sa za­manda fren­siz sa­vaş kış­kırtıcısına dö­nüş­tür­dü.

“Yeşiller”in bu durumdan dürüstçe endişe duyan 89 üye­si, haklı olarak, ancak başarılı olmadan parti yö­ne­ti­mi­ni şöyle uyardılar: “Gerilim daha da artıınca ne ya­pa­cak­sı­nız …? O zaman NATO Rusya’ya karşı nükleer silah mı kul­lana­cak?”¹³⁵

Sol-reformist parti “Die Linke” (“Sol Parti”), yeni-em­per­ya­list Rusya’yı yıllar bo­yun­ca olduğundan tehlikesiz gös­termesinin açık if­lası üzerine varoluşunu teh­li­ke­ye so­kan bir krize düştü. Parti içinde hükümetin si­lah­lan­ma prog­ra­mı konusundaki çelişkiler son derece kes­kin­leşti. “Sol Parti”nin bazı önde gelen temsilcileri hü­kü­me­tin si­lah­lanma progra­mını ‒ par­la­men­to grubunun ret oyu ver­me­sinin aksine ‒ gayretle destekledi.

Nitekim Thüringen eylalet başbakanı Bodo Ra­me­low (”Sol Parti”) 2 Mart 2022’de Gera’da düzenlenen bir ba­rış yü­rüyüşünde şunları söyledi: “Savaştayız … Artık as­keri alan­da hareket etme zamanı gelmiştir.”¹³⁶ Ra­me­low, aynı za­man­da partisinin çok sayıda savaşa karşı olan üye­le­ri­ni sert bir şekilde eleştirdi: “Sırf NATO’yu kö­tü­le­mek hiç​bir so­runu çözmüyor ki!“¹³⁷

Böylece “solcu” geçinen bir eyalet başbakanı, Alman em­per­yalizmine olan kayıtsız şartsız sadakatini gös­ter­miş olu­yor. Ay­nı Ramelow hiç utanmadan 14 Ocak 2019 ta­ri­hin­de çok sa­yıda medya mensubunun önünde KPD’nin¹³⁸ ku­ru­cu or­tak­larından biri olan Karl Liebknecht’in mezarına çi­çek koy­du.¹³⁹ Oysa günümüze dek Karl Liebknecht, bu­gün son de­rece güncel olan: “Bu sisteme ne bir adam ne bir ku­ruş!” şia­rıyla anılmaktadır.

Şovenizmin yayılması o kadar ileri gidiyor ki, sık sık sol-li­beral olarak tanınan medyada bile, faşizm va­him öl­çü­de önemsizleştiriliyor. Nitekim “Re­dak­tions­netz­werk Deutsch­land” adlı redaktör ağı, 20 Mayıs 2022 ta­ri­hin­de Uk­ray­na’­nın Almanya Büyükelçisi Andriy Melnik’la tam say­fa­lık röportaj yayınladı ve kendisine faşist Azak Ta­bu­ru’­nu tamamen tehlikesiz ve “ce­sur savaşçılar” di­ye öv­me fır­sa­tı­nı verdi.¹⁴⁰ Unutulmayalım ki bu ta­bur, Hit­ler fa­şiz­mi­nin SS milisinin sem­bollerini kul­lan­mak­ta ve 2014’­ten be­ri Don­bas’taki in­san­la­ra iş­le­nen sa­vaş suç­la­rı­na ka­tıl­mak­ta­dır; bir de taburun ilk ku­man­da­nı And­riy Bileçki an­cak bir​kaç yıl ön­ce­si­ne ka­dar açık­ça fa­şist ve antisemit bir şe­kil­de “dünyanın be­yaz ırk­larının … Sa­mi­lerin ön­der­li­ğin­de­ki alt insanlara kar­şı haç­lı se­fe­ri­nin” gerekli olduğunu¹⁴¹ sa­vun­muştu. Azak Ta­bu­ru’­nun baş​fi­nan­sö­rü, Ukrayna’nın ikin­ci büyük te­kel­ci ka­pi­ta­lis­ti ve oli­gar­kı İhor Ko­lo­moys­ki’dir; ay­nı adam Ze­lens­ki’­nin se­çil­me­sini de be­lir­le­yi­ci bir bi­çim­de des­tek­le­miş,¹⁴² hat­ta onun yükselişini ken­di­sine ait “1+1” adlı te­le­viz­yon ka­nalında sağlamıştı.

Finlandiya’nın NATO’ya üye olması, tartışma prog­ram­la­rında nakarat gi­bi meşru kı­lın­maya çalışılıyor: gerekçe ola­rak, Finlandiya’nın daha 1939/40 yıl­la­rında Sovyetler Bir­liği’ne karşı sözde kah­ramanca savaşmasının tarihi de öne sürülüyor. O za­manlar gerici Finlandiya hükümeti ‒ ne var ki faşizm yanlısı ve em­per­yalist hükümetler adı­na ‒, sosyalist Sovyetler Birliği için ke­sin­lik­le gerekli, Fin­landiya için ise avantajlı olan sınır dü­zelt­meleri ko­nu­sunda Sovyet­ler Birliği ile ciddi mü­zakereler kabul et­me­mişti. Bu, Hitler faşistlerinin ülkeyi istilasının yak­laş­ma­sı üzerine özellikle Le­nin­grad’ı ko­ru­mak­la ilgiliydi. Onun yerine Finlandiya, Rus sınır mu­ha­fız­larına sal­dır­dı. Sovyetler Birliği, aşırı gerici General Man­nerheim ta­ra­fından yönetilen Finlandiya ordusuna kar­şı kazandığı za­ferin ardından ülkeyi işgal etmekten vazgeçti. Fin­lan­di­ya hükümeti ise bunun için sadece bir yıl sonra Hit­ler’in Sov­yetler Birliğine karşı başlattığı faşist savaşa ka­tıl­ma­sıy­la “teşekkür etti”.

Sadece proleter sınıf görüş açısı, şovenist, sosyal-şo­ve­nist ve antikomünist argümanların gizli mak­sat­la­rı­nı an­la­ma­da ve doğru sonuçları çıkarmada yardımcı olan bir pu­su­ladır. Savaş uzadıkça, savaşa ve onun ge­niş­le­me­si­ne kar­şı tavırlar da artıyor: Mart 2022 or­ta­sında ya­pı­lan an­ket­ler­de Alman halkının yüzde 67’si Uk­rayna’ya si­lah gön­de­ril­me­sine Evet diyordu;¹⁴³ 3 Mayıs ta­rihinde ise an­ke­te ka­tı­lan­ların sadece yüzde 46’sı sal­dı­rı silah­larının gön­de­ril­me­sin­den yanaydı.¹⁴⁴ NATO’yu ve Alman hü­kü­me­ti­nin sa­vaş po­litikasını eleştiren sesler ar­tıyor.

Egemenler, kitleleri emperyalist savaş için kalıcı bir şe­kil­de kazanamazlar! Onları, silah sevkiyatlarını red­det­me­k, “yar­dım yükümlülüğünü yerine getirmemek” ve Uk­rayna halkını Rus saldırganların diz­gin­siz vahşet­le­ri­ne terk etmek anlamına geldiği iddiasıyla dahi kazana­mı­yor­lar! Du­rum ne kadar karmaşık olursa olsun ‒ em­per­ya­list ulus­lar ve onların ittifakları arasındaki savaşlar hiç​bir za­man halk­lara yardım etmek ve dayanışma gös­ter­mek ama­cıy­la yü­rütülmemiştir! Her zaman kendi düş­man­larını yok et­mek ama­cıy­la yürütülmüştür. Buna tek bir alternatif var: Hem Uk­ray­na hem de Rusya’nın sö­mü­rü­len ve ezi­len­le­rinin ken­di hükümetlerine karşı dev­rim­ci mücadele yü­rüt­mesi. Le­nin, tam da Birinci Dünya Sa­va­şının ortasında, ulus­lar​ara­sı iş­çi sı­nıfına, opor­tü­nist­le­re ve sosyal şö­ve­nist­le­re kar­şı ideo­lo­jik mücadeleye iliş­kin şu tavsiyede bu­lun­du:

“Burjuvalar ve işçi hareketindeki taklitçileri … genelde so­ru­nu bu şekilde ortaya atıyorlar: Ya ülke savunma gö­re­vi­mi­zi esas olarak tanırız ya da ülkemizi sa­vun­ma­sız bı­ra­kı­rız. Bu sorunun böyle ortaya atılması ta­ma­men yan­lış­tır. Ger­çek sorun şudur: Ya emperyalist bur­ju­va­zi­nin çı­kar­la­rı uğ­runa kendimizi katlettireceğiz ya da sö­mü­rü­len­le­rin ço­ğun­luğunu ve kendimizi sistematik bir şe­kil­de, … sa­vaşları ge­nel çapta sonlandırmaya ha­zır­la­ya­ca­ğız.”¹⁴⁵

7.

7. Emperyalist dünya düzeninin hızlanan istikrarsızlaşmasında
yeni safha

Emperyalist dünya düzeninin hızlanan istikrarsızlaşması

2022 yılında İkinci Dünya Savaşının sona er­me­sinden son­ra ilk defa emperyalist güçler ve güç blokları ara­sın­da­ki durum di­rekt bir askeri çatışmaya tırmandı. Bu olay, aşa­ğı yukarı yetmiş yıl­ de­vam eden emperyalist ba­rış dö­ne­mine son vermiş oldu. Bu­güne kadar el­bette em­per­yalist ül­kelerin orduları ta­ra­fın­dan istila veya ve­ka­let sa­vaş­la­rı mey­dana gelmiştir. Ancak bu savaşlar, ne ka­dar çok vah­şet, ne kadar çok insan hayatının, üretim te­si­sinin ve ya­şam alanının yok edilmesi yaşandıysa da, sa­dece sı­nırlı ve dün­ya si­yaseti açısından tali bir rol oy­na­dılar.

Ukrayna Savaşı ve üçüncü dünya savaşının akut teh­li­ke­siy­le birlikte Kapitalizmin Genel Bunalımı çer­çe­ve­sin­de em­per­yalist dünya düzeninin hızlanan is­tik­rar­sız­laş­ma­sın­da yeni safha ortaya çıkmıştır. Bu du­rum dev­rim­ci bir dün­ya bunalımının tohumunu eki­yor. Böy­le­likle em­per­ya­liz­min genel bunalımlılığı ye­ni bir ni­telik ka­za­nı­yor. Emperyalist dün­ya düze­ninin tüm te­mel çelişkileri sıç­ramalı bir şe­kilde şiddetleniyor.

Açık dünya bunalımı

Ukrayna çatışması ile açık bir siyasi, ekonomik, eko­lo­jik ve askeri dünya bunalımı patlak verdi. Bu ye­ni baş­lan­gıç du­rumu devrimci sınıf mü­ca­de­le­sin­de­ki gö­rev­le­ri birden­bi­re değiştirdi.

1. Açık dünya bunalımı kendini siyasi bakımdan o dö­ne­me ka­darki çok kutuplu olan sistemin artık ev­ren­sel çapta kontrolsüz aksaklıklara düşmesinde gös­te­ri­yor. Bu, şu anki em­peryalist dünya düzenini ve ku­rum­la­rı­nı temelden sarsmaktadır. Devletler hukuku, in­san hakları ve ulus­lararası çapta geçerli si­lah­sız­lan­ma an­laş­ma­la­rı­nın bü­yük çabalar sonucu kabul edilen hü­küm­leri bir­denbire, üze­rine ya­zıldığı kağıttan bile de­ğer­siz olmuştu. BM, NA­TO ve­ya AB gibi ulus­lararası ör­güt­ler bir dizi ül­ke­nin ulu­sal çı­karları arasında patlak ve­ren antagonizmadan¹⁴⁶ do­la­yı az çok açık krizlere gir­diler. Nitekim BM’de 193 üye ül­ke­sin­den 53’ü 24 Mart 2022 ta­ri­hli Genel Ku­ru­lun, Rus­ya’­yı Uk­ray­na’daki as­keri ha­rekatlarına der­hal son ver­me­ye ça­ğı­ran bir öner­ge­sine onay ver­medi.¹⁴⁷ Tam da gü­nü­müze ka­dar kü­re­sel çap­ta ha­la 1 nu­maralı sa­vaş te­tik­çi­si olan ABD, felç­li BM’­nin ye­ri­ne, (ABD’nin egemen ol­du­ğu) bir “De­mok­rasiler It­ti­fakı”nın ku­rulmasını öner­di.

2. Ekonomik alanda 2018 yılında başlayan ve bu ara­da da­ha da derinleşen dünya ekonomik ve mali krizi te­me­lin­de uluslararası üretimin yeniden ör­güt­len­me­sinde açık bir kriz oluştu.

3. Açık dünya ticareti tehlikeye girmiştir. Bir ticaret sa­va­şı patlak verdi ve Rusya’ya karşı yaptırımlar, az çok tüm em­peryalist ülkelerin ya doğrudan ya dolaylı ola­rak so­kul­du­ğu bir dünya ekonomik savaşına tırmandı.

4. Yeni durumdaki nitel sıçrama kendini, ekolojik ba­kım­dan, sözüm ona “güvenlik politi­kası”nın açık bir şe­kil­de bugüne kadar uy­gulanan çevre poli­ti­ka­sın­dan ön pla­na çıkarılmasında gös­teriyor. Bu yönelim, em­per­ya­list sa­vaş ile birlikte küresel çev­re felaketine ge­çi­şin tüm bi­le­şenlerini dramatik bir şe­kilde arttırıyor.

5. Askeri dünya krizi, uluslararası diplomasiyi ve ken­di etkililiğinin önşartları olan pasifizmi ve em­per­ya­list ba­rı­şı boşa çı­karıyor. Onun yerine neredeyse tüm em­per­ya­list­lerin az çok açık ve aktif bir şekilde üçün­cü dünya sa­vaşını hazırlaması geçiyor.

6. Bu bir dizi ülkede devlet aygıtlarının fa­şist­leş­ti­ril­me­sinden faşizme geçişe kadar uzanan vahim bir sağ­cı­laş­ma ile bağlantılıdır.

7. Onyıllardan sonra ilk defa hem Rusya hem de ABD/​NA­TO nük­leer bir savaşı aktif bir şekilde ha­zır­lı­yor­lar; bu konuyu maksatla tartışmaya açıyorlar ve teh­li­keleri so­ğukkanlılıkla göze alıyorlar.

8. Dünya savaşının aktif hazırlıklanmasına geçiş, Al­man­ya’da da hem Alman mali-sermayesi içinde hem de hü­kü­met ve bur­juva partileri içinde toplumsal çe­liş­ki­leri şid­det­len­dirmektedir. Ayrıca halk kit­le­le­ri­nin hü­kü­mete ve bur­juva partilerine güveninin düş­tü­ğü kriz de derinleşi­yor.

9. Burjuva ideolojisinin krizi özellikle temel oluş­tu­ran ha­yati ya­lan­la­rının açık krizi olarak de­rin­le­şi­yor. “Ba­rış he­def­li dış politika”, “ticaretle değişim” ya da em­per­ya­list ekolojizmin sayısız varyantları gibi hayati ya­lan­lar bu­güne kadar değiştirilemez sayılırdı. Alman hü­kü­me­ti­nin vadedilen “sosyo-ekolojik transformasyon” gi­bi ye­ni ge­liş­tir­diği hayati yalanlar, yaratıldıktan kısa bir sü­re son­ra yıpranmış durumda.

10. Bugüne kadar çıkan krizler birbirlerini şid­det­len­di­ri­yor: dünya ekonomik ve mali krizi, yeniden-üre­tim sü­re­cin­de­ki farklı yapısal krizler, borç krizi, kü­re­sel çev­re fe­la­ke­ti­ne geçişin hızlanması, burjuva mül­te­ci po­li­ti­ka­sının ve bur­juva aile düzeninin krizi, sa­yısı git­tikçe ar­tan ül­ke­ler­de­ki açlık krizleri, müthiş ölçülerde ar­tan enf­las­yon ve­ya dün­ya çapındaki sosyal krizler. On­lar, dün­ya­nın çoğu ül­ke­sini kapsayan uluslararası top­lum­sal kriz eği­li­mi ha­linde yo­ğun­laşıyor.

11. Çağımızın kapitalizm ve sosyalizm arasındaki temel çe­lişkisi, uluslararası çapta doğrudan çözülmesini zor­la­mak­ta­dır. Bu, asıl anlamdaki sınıf mücadelesine ge­çi­şin nes­nel temelidir.

Lenin devrimci bir durumun genel özellikleri hakkında şun­ları yazdı:

“Şu üç ana özelliğe işaret edersek, kesinlikle yanlış yap­mış ol­mayız: 1) Egemen sınıflar için, egemenliklerini de­ğiş­me­yen bir biçimde sürdürmek olanaksız olmuştur; ‘üst ta­ba­ka­la­rın’ şu ya da bu krizi, egemen sınıfın po­li­ti­ka­sı­nın krizi öy­le bir çatlağa yol açar ki ezi­len sınıfların hoş­nut­suzluğu ve öfkesi onu yararak hızla ilerliyor. Bir dev­ri­min ger­çek­leş­mesi için, genellikle ‘alt tabakaların’ artık es­ki­si gibi ‘ya­şa­mak is­te­me­me­si’ yetmez, aynı zamanda ‘üst ta­bakaların’ ar­tık eskisi gibi ‘ya­şa­mamaları’ da ge­re­kir. 2) Ezilen sı­nıf­la­rın yoksulluk ve se­fa­letinin alışılmış öl­çü­le­rin üzerine çık­mış­tır. 3) Kitlelerin hareketlenmesi önem­li öl­çü­de artıyor; on­lar ‘barışçıl’ dö­nem­lerde soyup so­ğana çev­ril­melerine ses­siz­ce katlanırken, fırtınalı bir dö­nemde kriz ko­şulları sa­ye­sin­de, fa­kat aynı zamanda biz­zat ‘üst ta­ba­ka­lar’ ta­ra­fın­dan ba­ğımsız ta­rihsel ey­le­me zor­la­nı­yor­lar.”¹⁴⁸

Devrimci olmayan durum aşamasından akut devrimci du­rum aşamasına geçişe öncülük eden, özellikle nesnel fak­tör­lerdir. Öznel faktörün nesnel faktör ile uyuşması bir­den­bire gerçekleşmez; bu gelişme, ancak krizi ha­fif­let­me amaç­lı tedbirlerden ve kamuoyunun manipüle edil­me­sin­den dolayı az çok uzun süren ve önce siyasi yön­lü olan, son­ra da dev­rim­ci hal alan bir mayalanma sü­reci olarak mey­dana ge­lir. Devrimci bir dün­ya bu­na­lı­mı­nın ge­liş­me­si bü­yük öl­çüde ulus­lar​ara­sı sa­nayi pro­le­tar­yasının sı­nıf bi­lin­ci­nin gelişmesine bağ­lı­dır. Sanayi pro­letaryası, mü­ca­de­le­le­ri­ni uluslararası dü­zey­de ko­or­di­ne edip dev­rim­ci­leş­tir­me ye­teneğini ka­zan­ma­lı­ ve halk kit­le­le­ri­nin aktif di­re­ni­şi­ne öncülük etmelidir. Bu sü­re­cin azimli, de­rin dü­şün­ce­li ve is­tikrarlı bir şe­kilde ger­çek­leşmesinin belirleyici fak­törü tüm top­lu­mu et­ki­le­ye­bi­len marksist-leninist par­ti­le­rin oluşması ve güç­len­me­si­dir.

Yine de devrimci uyanıklık, kitlelerin düşük bi­linçli ke­sim­leri arasında gerici ve hatta faşist bir ta­ba­nın ge­li­şe­bil­me­sini da hesaba katmalıdır. Bundan, ideo­lo­jik alan­da ge­ri­ci antikomünizm ile geleceğe yön verici bi­lim­sel sos­ya­lizm arasındaki çelişkinin doruğa tır­man­mış­lığı belli olu­yor.

Ukrayna’daki emperyalist savaşın somut gi­di­şatını hiç​kim­se kestiremez. Ama savaşın, savaşan taraflarca bi­linç­lice şiddetlendirilmesi, bir de kendi öz di­na­mi­ği, as­ke­ri çatışmanın üçüncü bir dünya savaşına geç­me­si yo­lun­dadır. Bunun altında geçmişte Clausewitz’in keş­fet­ti­ği bir yasa yatıyor:

“Savaş bir şiddet hareketidir ve şiddet kullanılmasının her­hangi sınırı yoktur. Her tarafın diğerine iradesini zor­la kabul ettirmek ister; bundan da bir etkileşim doğar ki, kav­ramın içeriğine uygun olarak, çatışmayı ka­çı­nıl­maz­lık­la aşırıya kadar tırmandırır.”¹⁴⁹

Emperyalist dünya düzeninin artan hızla is­tik­rar­sız­laş­tı­ğı bu aşamada, esas olarak sadece iki seçenek var: üçün­cü bir dünya savaşının patlak vermesi ya da ulus­lar​ara­sı sos­ya­list devrimin gerçekleşmesi.

Bu değerlendirme, toplumsal gelişimin yasalarına göre ya­pılmıştır ve kamuoyunun yönlendirilmesinde bu ge­liş­me­nin keskinliğinin durmadan hafifsenmesini eleş­ti­ri­yor. Bu aşama­nın, kitlelerin di­re­ni­şin­den, em­per­ya­list­ler arasın­daki çe­liş­ki­ler­den ve­ya sa­va­şan ta­raf­la­rın birinin teslim olmasından do­layı dur­du­rul­ma­sı da müm­kündür. Ancak o du­rum­da bile Uk­ray­na Sa­va­şın­dan ön­ceki döneme basit bir geri dö­nüş ol­ma­ya­cak­tır. An­cak bu aşama devam ettikçe, ulus­lar​arası sos­ya­list dev­ri­min stra­teji ve taktiği üçün­cü dün­ya sa­vaşının akut teh­li­ke­si­ne karşı yönelmelidir. Bu stra­teji ve taktik, dev­rim­ci ol­ma­yan durum aşamasından dev­rimci du­rum aşa­ma­sına ge­çişi dünya çapında hız­lan­dır­mayı he­def koy­ma­lı­dır. Em­peryalist hükümetlerin üçün­cü dünya sa­va­şını ak­tif bir şekilde hazırlamaları, çev­renin artan hızla yok edil­me­si ve kriz ile savaş yük­le­ri­nin kit­lelere yük­lenmesi, hal­kı em­per­yalist dünya dü­zeni ile git­tikçe açık çe­liş­ki­ye ite­cek ve mü­ca­de­le­le­ri­nin ge­liş­me­sine yol aça­caktır.

Dünyadaki tüm marksist-leninistler emperyalist dünya dü­zeninin açık krizini uluslararası sanayi proletaryasını ve ge­niş kitleleri devrimcileştirmek amacıyla kullanmak için el­lerinden gelen her şeyi yapmalıdır.

8.Üçüncü dünya savaşına karşı aktif direniş

Kuşkusuz ki işçi sınıfının ve geniş kitlelerin bilinci, ör­güt­lülüğü ve mü­ca­dele tecrübeleri günümüzde henüz em­per­yalist dünya düzeninin artan hızla is­tik­rar­sız­laş­ma­sına ayak uyduramamıştır. Emperyalist çekirdek ül­ke­ler, ulus­la­ra­rasılaşmış ve ülkelerin çoğunda temel yö­net­me yöntemi ola­rak kullanılan küçük-burjuva dü­şünce tar­zı sistemi ne­de­niyle kendi kriz yönetim­leri, ro­ta­sın­dan saptırma, ör­güt­süz­leştirme ve moral bozma ham­le­le­ri için hala önemli öl­çü­de maddi kay­naklara sahip. Ay­nı zamanda devrimci par­ti­lerin ve on­ların uluslararası iş​bir­liğinin za­yıflıklarından ya­rarla­nı­yor­lar.

Emperyalist savaşa karşı aktif direnişin ge­rek­li­li­ği ve ge­lişmesi hakkındaki bilinçlendirici çalışmalar ve bu di­re­ni­şin örgütlenmsi, uluslararası sosyalist devrimin ha­zır­lanma­sı ve gerçekleştirilmesi yolunda nesnel ve öz­nel fak­törün uyuşmasını sağlamanın önünü açı­yor.

Aktif direniş, yeni bir barış hareketinin inşasının bir par­çasıdır. Onun çekirdeği, sanayi proletaryasının ön­der­li­ğinde emperyalizme, faşizme ve savaşa karşı mü­ca­de­le eden bir­leşik cephe olmalı.

Yeni barış hareketi, Almanya’da 8 Mayıs 2022 ta­ri­hin­de dü­zenlenen ve 1500 kişiyle Essen’den Gel­sen­kir­chen’e ya­pı­lan bir gösteri yürüyüşü ve miting ile ilk defa et­ki bı­ra­kan bir şekilde sahneye çıkmış oldu. Çe­kir­de­ği “In­ter­na­tio­nalistisches Bündnis” [Enternasyonalist İt­ti­fak] ta­ra­fın­dan oluşan 24 ör­güt ve birçok birey, gösteri yü­rü­yü­şü­ne ve mitinge çağırmışlardı. Yeni barış ha­re­ke­ti­nin in­şa­sı, eski ba­rış ha­reketinin tüm dürüst güçleriyle iş​bir­li­ğin­de bu­lun­ma­yı da kapsar.

Uluslararası sanayi proletaryasının dünya çapındaki mücadele tecrübeleri

Avrupa’da ilk aylarda özellikle Yunan ve İtalyan iş­çi­ler em­peryalist savaşa karşı mücadeleye cesurca ön­cü­lük et­ti­ler. İtalya’da daha 14 Mart 2022’de Pisa’da Ga­li­leo Ga­li­lei ha­valimanı işçileri, sendikaları Unione Sin­da­ca­le di Ba­se (USB) ile Ukrayna’ya gönderilen “insani yar­dım” olarak ka­muf­le edilen bir askeri hava kargosunu yük­le­meyi red­de­de­rek başarılı çıktılar.

Bunu 6 Nisan 2022’de Yunanistan’ın 70 şehrinde gerici hü­kümete ve NATO’nun savaşa dahil olmasına karşı ya­pı­lan genel grev takip etti. Pire limanındaki tüm faa­li­yet­ler dur­du­ruldu. Ülkenin önemli büyük fabrikalarında, li­man­la­rın­da, toplu taşıma ağlarında ve mağaza ve mar­ket zin­cir­le­rinde kit­le­sel gösteri yürüyüşleri ve grevler dü­zenlendi. Alek­sand­ru­po­lis’in (Dedeağaç) liman işçileri, Uk­rayna Sa­va­şı için gönderilecek ağır silahları ge­mi­ler­den tren va­gon­la­rı­na yük­lemeyi reddetti.

20 Mayıs 2022 tarihinde İtalyan taban sendikaları Bo­log­na’­da “Savaştan çıkılsın, maaşlar ve sosyal har­ca­ma­lar yük­sel­tilsin!” sloganı altında bir genel grev örgütledi. Ay­nı za­man­da 20’den fazla şehirde NATO üslerinin önün­de ey­lem­ler yapıldı.¹⁵⁰

Ne var ki bu mücadeleler sık sık birbirinden kopuk ka­lıp, or­taklaşa hazırlanan bir mücadele prog­ra­mı­na sa­hip de­ğil­ler. Gerekli aktif direniş, ülke sı­nır­la­rı­nı aşan an­tiem­per­ya­list ve antifaşist işbirliğini ve ko­or­di­nas­yonu ge­rek­ti­ri­yor.

Pasifist hayallerin aşılmasının gerekliliği

Almanya’da halk kitlesinde genel barış arzusu ve an­ti­fa­şist bilinç kök salmış durumdadır. Ukrayna Sa­va­şı baş­la­dık­tan hemen sonra Almanya’da yaklaşık 835.000 in­san ba­rış için gösteri yaptı. Ne var ki emperyalist sa­va­şa ve tüm sa­vaş kışkırtıcılarına karşı aktif direnişe ha­zır ol­mak ge­rekiyor. Bunun için barışsever insanlar, üçün­cü dün­ya sa­vaşının akut tehlikesi konusunda yay­gın olan kü­çüm­se­me eğilimini ve her türlü pasifist ha­ya­li aş­mak zo­run­da­dır.

Revizyonist güçler, hala 1990/91 öncesindeki bü­rok­ra­tik-kapitalist SSCB’nin ardından üzülüyor; durumun şu an­ki tır­ma­nışından tek taraflılıkla emperyalist NA­TO’­yu so­rum­lu tutu­yorlar, Putin’in gerekçelerini hiçbir eleş­tiri yap­ma­dan benimsiyor­lar veya pasifist hayaller ya­yı­yor­lar. Re­viz­yonist “Rusya Komünistleri” (KPKR) par­ti­si şu açık­la­ma­da bulundu:

“Vatanımızın komünistleri ve yurtseverleri olarak Uk­ray­na’­da özel harekat yürütme kararını destekli­yoruz.”¹⁵¹

Rus yeni-emperyalizmi önünde ne kadar utandırıcı bir diz çök­me! Vla­dimir Putin, Lenin ve Stalin gibi ko­mü­nist­le­rin yü­zü­ne tükürüp onları Ukrayna’nın kendi kaderini ta­yin et­me hak­kını tanıma­larıyla suçlamamış mıydı?¹⁵²

SDAJ¹⁵³ Başkanı Andrea Hornung, Rusya’yı ‒ DKP yö­ne­ti­mi­nin aksine ‒ emperyalist bir ülke olarak gör­düğü hal­de şu uyarıda bulunuyor:

“Rusya ile NATO’nun aynı derecede saldırgan ol­duk­la­rı­nı iddia eden, eşit mesafe tutan her türlü görüşten uzak dur­ma­lı­yız.”¹⁵⁴

Somut durumun somut tahlili ne kadar iyi ayrım yap­ma tutumunu gerektirirse de, tutumun her şeyden ön­ce net olmasını ge­rek­tirir. İddia edilen “eşit mesafe tut­ma”­ya karşı uyarı ‒ Andrea Hornung’un yaptığı gibi ‒ Rus­ya’­yı “daha iyi emperyalist” diye beğendirmeye kadar git­me­melidir:

“Fakat Rusya, NATO karşısında savunma du­ru­mun­da­dır ve biz marksist olarak bunu göz ardı edemeyiz.”¹⁵⁵

Savaşta saldırı ve savunma, birbirinden ayrılamaz iki ha­re­ket biçimidir. Bir savaş, sadece savunma amaçlı ol­du­ğu id­di­asıyla mı adil oluyor? Kim ki bir emperyaliste, şu anda “sa­vunma durumunda” ol­du­ğu gerekçesiyle sa­hip çıksa, em­per­ya­liz­min ve em­peryalist savaşın sınıfsal ni­teliğini in­kar eder. Bu tu­tum, duruma göre, ya şu ya bu em­per­ya­lis­tin sa­vunulmasına yol açar ve böylece sos­yal-şo­ve­nist bir tu­tuma düşer.

Şüphesiz ki, uzun yıllar önce SPD, sonra da “Sol” par­ti baş­kanlığını ya­pan Oskar Lafontaine, şu anki em­per­ya­list sa­vaş hakkında yaptığı gerçekçi analizle etki bırakı­yor; bu sa­va­şın kesin karşıtlarından biridir. Fakat o, ay­nı za­man­da emperyalizmin savaş yapmadan var ola­bi­le­ce­ği ha­ya­lini yayıyor. Örneğin 17 Mart 2022de “Sol” par­ti­sin­den çı­kı­şı için “Barış politikası ilkelerini artık ‘Sol’ par­ti­sin­de da­hi or­ta­dan kaldırıldı” ge­rek­çesini ver­di.¹⁵⁶

Ne var ki bu “barış politikası ilkeleri*, emperyalist güç­ler ara­sında “farklı çıkarların dengelenmesi* yoluyla ger­çek­le­şe­bi­le­ceği sanılan emperyalist barışa ilişkin kü­çük-bur­ju­va pa­sifist hayallerden başka bir şey de­ğil­di. Ül­ke­le­rin eşit­siz ge­lişmesi emperyalizmin özel­lik­le­rin­den biri ol­du­ğun­dan do­layı, çokça övülen çıkar den­ge­lenmesi ya­sal­lık­la be­lirli bir nok­ta­dan sonra artık iş­le­mez duruma gelir. Bu du­rumda em­per­ya­list güçlerin dün­ya egemenliği elde et­me mü­ca­de­le­si de em­peryalist sa­vaş çerçevesinde şid­det yön­tem­le­riy­le de­vam ede­cek­tir. Her kim ki em­per­ya­list sa­vaş­ları or­tadan kal­dır­mak is­tiyorsa, on­ların ya­sal ne­den­le­ri­ni or­tadan kal­dır­ma­ya ve emperyalizmi yen­me­ye ha­zır ol­ma­lıdır.

Günümüzde, emperyalist dünya düzenindeki de­ği­şik­lik­leri derinden anlamak için aktif proleter di­re­ni­şin önem­li siyasi ve ideolojik temellerini bilmek şarttır. Ak­ti­vist­ler, bir dizi yeni-emperyalist ülke ortaya çıktığını ve ideo­lojik alanda küçük-burjuva sosyal-şovenist, kü­çük-burjuva antikomünist ve küçük-bıırjuva opor­tü­nist dü­şünce tarzından etkilenemez olmak ge­rek­tiğini an­la­ma­lı­dır­lar.

Aktif direnişin strateji ve taktiği

Dünya savaşı tehlikesine karşı aktif di­re­ni­şin strateji ve tak­tiğinin hedefi, uluslararası işçi sınıfının stra­te­jik sa­vunma durumundan stra­te­jik atılıma geçip sos­yalist dev­rime kadar ilerlemesidir. Bu strateji ve tak­tik ilk defa Rus­ya’da 1917 yılında Ekim Devrimi’nde ba­şa­rıyla ger­çek­leş­tirilmiştir. Ak­tif direniş, marksist-le­ni­nist­lerin kit­le­leri doğ­rudan ha­re­ke­te geçirip ön­der­lik et­me ye­te­ne­ği­ni da­ha yüksek düzeyde ge­liş­tirmesini ge­rek­tiriyor.

Aktif direniş ile protestolar arasında nitel bir fark var. MLPD’­nin programında şöyle yazıyor:

“Aktif halk direnişinin geliştirilmesi … tekellere ve dev­le­te karşı mücadeleci kitle eylemleridir.”¹⁵⁷

Aktif direniş sistematik bir şekilde teşvik edilip ge­liş­ti­ril­melidir:

“Halk kitlelerine aktif direnişe geçişi kolaylaştırmak için, fabrikalarda ve mahallelerde onların bilinç dü­ze­yi­ne uy­gun direniş eylemleri örgütlenmeli, eylem birliği güç­len­di­ril­meli ve direniş grupları kurulmalıdır.”¹⁵⁸

Aktif di­re­niş sadece bilinçlendirici çalışmalarla bir­lik­te ge­lişebilir:

• Savaşa karşı çıkmak, korku, hoş­nut­suz­luk, ahlaki öf­ke, ha­reketsizlik ve pasiflikten, pratik faa­li­yete iler­le­me­li.

• İçinden geldiği gibi haksız savaşı kınamaktan, em­per­ya­list dünya düzeninin yasallıkla savaş doğurduğu an­la­yı­şı­na ilerlemeli.

• Küçük-burjuva düşünce tarzı sisteminin tertip ettiği ro­ta­sın­dan sap­tır­ma, örgütsüzleştirme ve moral boz­ma ham­le­le­rin­den et­kilenmekten, pro­leter sınıf tav­rı­na iler­le­me­li.

• Salt direniş eylemleriyle kalmaktan, atılımcı mü­ca­de­le bi­çim­le­rine iler­lemeli.

• Ka­mu​oyu­nun psikolojik savaş hazırlanması ve uy­gu­lan­ma­sı yoluyla manipüle edilmesi ile başa çık­mak­tan, savaşın toplumsal nedenleri hakkında ak­tif ay­dın­lat­ma ve bi­linç­lendirme çalışmalarına iler­le­meli.

• Antikomünizmle başa çıkmakla kalmaktan, “An­ti­ko­mü­niz­me Fır­sat Verme!” hareketine aktif olarak ka­tıl­ma­ya iler­lemeli.

• İçinden geldiği gibi savaşa karşı faaliyetlerle ye­tin­mek­ten, ak­tif di­re­niş ve sosyalizm mücadelesinde ör­güt­len­me­ye iler­lemeli.

Bu durumun marksist-leninistlerin yardımıyla tanınıp bi­linç­li özümsenmesi, işçi sınıfının ve geniş kitlelerin pra­tik­te kazandığı mü­cadele tec­rü­belere bağlıdır. Halk kit­le­le­ri, kriz ve sa­vaş yükle­rinin müthiş bir öl­çü­de kit­le­le­rin sır­tı­na yük­len­me­si, ordu birliklerinin sa­vaş ha­rekat­la­rı­na gön­de­rilmesi, ye­dek askerlerin or­du­ya çağ­rıl­ma­sı, de­mok­ra­tik hak ve öz­gür­lüklerin as­kı­ya alın­ma­sı vb. ön­lem­leri ya­şayıp tecrübe ka­za­na­cak­lar.

Gençler arasında antimilitarist mücadele özel önem ka­zanıyor. Bu mücadele, Alman ordusu Bundeswehr’in okul­lardaki pro­pa­gan­dası, bilimsel araştırmanın ve üni­ver­si­te eğitiminin mi­li­ta­rist­leşmesi vb. uygulamalara yö­ne­lik pra­tik aktivitelerini, kendi etüd ve öğ­retim ça­lış­ma­la­rıy­la birleştiriyor. Militarist pro­pa­gan­da­nın, ırkçı et­nik de­ma­go­jinin ve faşist ideolojinin etki ka­zan­masına kar­şı ise dü­şün­ce tarzı için mü­ca­de­le vermek esas­tır.

Mücadeleci kadın hareketi önünde hiç de kolay ol­ma­yan bir görev duruyor: kadınların ço­ğun­lu­ğu­nu em­per­ya­list savaşa karşı birleştirmek ve işçi ha­re­ke­ti ile ak­tif halk di­renişinin birbiriyle bağlanmasında belirlexyici hal­ka ola­rak ça­lış­mak.

Aktif direniş, kitlelerin sosyal kazanımlarını koruma ve ge­nişletme mücadelesi, savaş ve kriz yüklerinin hal­kın sır­tı­na yüklenmesine karşı mücadele ve de­mok­ra­tik hak ve öz­gürlükler mücadelesi ile sıkı bağ­lan­tı ku­ru­yor.

Günümüzde gerekli olan aktif direnişin önemli amaç­la­rın­dan biri özellikle de Uk­ray­na’­nın işçi sınıfı ve ge­niş kit­le­le­riy­le sarsılmaz da­ya­nış­ma göstermektir. Bu­gün Rus­ya’­nın em­per­ya­list saldırı­sına karşı verdikleri mü­ca­de­le­de, ay­nı za­man­da NATO ve AB adına belaya gir­mesi is­ten­diği için halk ola­rak çok kanlı bedel ödü­yor­lar.

Aktif direniş için net talepler içeren bir program ge­rek­lidir:

Üçüncü dünya savaşı hazırlıklarına karşı aktif direniş!

Rusya saldırısına derhal son versin, Ukrayna’daki tüm Rus birlikleri geri çekilsin!

Rusya tüm savaş hasarları için tazminat ödemeli, in­san hak­ları ihlalleri ödün verilmeden cezalandırılmalı!

Ukrayna, askeri tarafsızlığa geçmeli, Ukrayna-Rusya sınırın­da askerden arındırılmış bölge yaratılmalı!

Tüm NATO birlikleri ve Doğu Avrupa’da yerleştirilen silahlar geri çekilmeli!

NATO ve diğer savaş ittifaklarının yanı sıra KGAÖ¹⁵⁹ gibi kar­şı-devrimci müdahale kuvvetleri dağıtılsın!

Haksız sa­vaş­la­ra silah sevkiyatı ve lojistik destek yapılmasın!

Antiemperyalist kurtuluş hareketlerine karşı uygu­lanan si­lah ambargoları kaldırılmalı!

Nükleer silahların ilk kullanımından bağlayıcı bir şekilde vaz​geçilmeli ‒ tüm nükleer, biyolojik ve kimyasal silahlar ya­saklanmalı ve imha edilmeli!

Bundeswehr ordusunun silahlanma planları geri çekilsin ‒ 100 mil­yar Euroluk “Özel Fon” feshedilmeli!

Tüm Alman askerleri yurt dışından geri çekilsin!

Kriz ve savaşın yükleri kitlelerin sırtına yüklenmesin! Üc­ret ve maaş­lara ek zam için mücadele!

Çevrenin korunması için acil ve etkili tedbir alın­ma­lı! Çev­reyi emperyalist kâr ekonomisinden ve sa­vaştan kurtarın!

Aktif direniş için geniş demokrasi, partilerüstülük, an­ti-fa­şist ve enternasyonalist temelde ideolojik açık­lık, de­mok­ratik bir tartışma kültürü ve mali ba­ğım­sız­lık gibi eşit haklarda işbirliği prensipleri vaz​ge­çil­mez­dir.

Emperyalist güçlere ve bloklara karşı aktif direniş, em­per­yalizmden üstün güç olma perspektifiyle ge­liş­ti­ri­lip ör­gütlenmelidir. Gelinen noktada öncelikle ele alın­ma­sı ge­reken görev, dünya çapında, ICOR⁴¹ ile ILPS’nin¹⁶⁰ or­tak çağ­rı­sın­da ön­gö­rüldüğü gibi,¹⁶¹ antifa­şist ve an­ti­em­per­ya­list birleşik cepheyi ge­liş­ti­rip güç­len­dir­mek­tir.

Devrimci dünya örgütü ICOR, savaş başladıktan ön­ce ve sonra çıkardığı kararlarla net tavır almıştır.¹⁶² Ara­la­rın­da Uk­rayna ve Rusya’nın da olduğu birçok ül­ke­de­ki üye ör­güt­le­ri savaş karşıtı ey­lem­leri destekliyor, em­per­ya­lizm hak­kın­da aktif ay­dın­lat­ma çalış­maları ya­pı­yor ve sos­ya­lizm güç­lerini güç­len­diriyorlar. Nitekim Ulus­lar​ara­sı Ko­or­di­nas­yon Ko­mitesi’nin (ICC) Mayıs 2022’­de­ki ola­ğan​üstü top­lan­tı­sın­da yapılan açıklama­sı­nın baş­lığı şöy­le­dir:

“Üçüncü bir dünya savaşını sosyalizm güçlerini güç­len­di­re­rek önleyelim.”

Ancak ICOR’un ve birleşik cephe güçlerinin birliğinin sağ­lanması için de mücadele etmek gerekir. Bu birlik, kü­çük-bur­juva sos­yal-şovenist düşünce tarzının et­ki­siy­le ve­ya üçün­cü bir dün­ya savaşı hazırlıklarının “Av­ru­pa ile sınırlı bir şeydir” diye küçümsenmesiyle ba­şa çık­ma­lı.

ICOR’u bekleyen belirleyici ve hayati sınav, dünya ça­pın­da­ki iş​bir­liğinde proleter en­ter­nas­yo­na­liz­mi or­tak pra­tik ey­lem­lerle ger­çek­leştirerek yeni bir ni­te­li­ğe ka­vuşturup ka­vuş­tu­ra­ma­yacağı olacaktır. Bu, ICOR ör­gü­tü­nün güç­len­di­ril­mesinin ya­nı sıra, giderek da­ha faz­la ül­ke­de dev­rim­ci par­tilerin in­şa edilip kay­da de­ğer öl­çü­de güç­len­di­ril­me­si ile bir­likte pra­tik iş​bir­liği ve ko­or­di­nas­yo­nun ilerletil­me­sini de içer­mek­te­dir.

Bu durumda tüm devrimci marksist-leninistler için, Le­nin’in de dediği gibi sadece ileriye giden yol vardır:

“Proletaryanın devrimci sınıf mü­ca­de­le­siyle bir bağlantı ku­rul­madığı barış mücadelesi, aşırı duy­gusallığa kapılan ve­ya halkı yanıltan burjuvaların pasifist boş laflarından baş­ka bir şey değildir. … Dolayısıyla biz kitlelere em­per­ya­liz­mi yık­makta yardımcı olmalıyız. Emperyalizm ber­ta­raf ol­mazsa il­hak­sız bir barış imkansızdır. Elbette em­per­ya­liz­min yı­kılması için gereken mücadele zordur ama, kit­leler bu zor ama gerekli mücadele hakkındaki gerçeği ta­nı­ma­lı. Kit­le­ler, barışın emperyalizmi bertaraf etmeden sağ­la­na­bi­le­ce­ği umu­duyla uyutulmamalıdır.”¹⁶³

Broşürün konusuna ilişkin başka kitaplar

Stefan Engel, “Küreselleşme” Tanrılarının Günbatımı

Bu kitap, uluslararası üretimin 1990’li yıllarda başlayan kapitalistçe ye­ni­den örgüt­len­me­sini ve bu yeniden örgütlenmesinin emperyalist dünya sis­te­mi üzerinde­ki ekono­mik, sisyasi ve askeri etkilerini inceliyor.

Ek: Stefan Engel, Burjuva ekonomi-politiğinin iflası ‒
Marksist-leninist kriz teorisine bazı katkılar

Ekte, 2008’de patlak veren ve 2014 yılına kadar süren dünya ekonomik ve ma­li krizi marksist-leninist görüş açısından inceleniyor.
(Almanca baskı: 2009, 52 s. (ISBN 978-3-88021-373-9)

Türkçe baskı: 2011, 640 s. (ISBN 978-975-7919-56-8)

Almanca baskı: 2003, 592 s. (ISBN 978-3-88021-340-2)

Stefan Engel, Uluslararası Sosyalist Devrimin Şafağı

Emperyalist dünya sisteminin uluslararası üretiminin yeniden örgütlenmesi, dev­rim­ci­le­ri ve marksist-leninistleri yeni zor görevlerle karşı karşıya ge­ti­rip, yeni gelişmeden sos­ya­lizm mücadelesi için önemli sonuçlar çı­kar­mayı ge­rektirmektedir.

Türkçe baskı: 2017, 621 s. (ISBN 978-605-66680-6-4)

Almanca baskı: 2011, 620 s. (ISBN 978-3-88021-380-7)

Stefan Engel
Yeni-Emperyalist Ülkelerin Ortaya Çıkışı Üzerine

Bu broşür, Uluslararası Sosyalist Devrimin Şafağı kitabında ilk kez, bir di­zi yeni em­peryalist ülkelerin ortaya çıktığı tezinin bilimsel kanıtını su­nu­yor.

Türkçe baskılar: 2017, 79 s. (ISBN 978-3-88021-479-8)

2019, 75 s. (ISBN 978-975-8674-77-0)

Almanca baskı: 2017, 81 s. (ISBN 978-3-88021-462-0)

Stefan Engel

Katastrophenalarm! Was tun gegen die mutwillige
Zerstörung der Einheit von Mensch und Natur?

Bu kitap çevre krizini, onun tüm insan yaşamını tehdit eden çevre fe­la­ke­ti­ne geçişini ve mutlak egemenliğe sahip uluslararası süper-tekellerin bu ge­liş­meden nasıl sorumlu olduğunu tahlil ediyor.

İngilizce baskı: XXX, 316 s. (ISBN 978-3-88021-403-3)

Almanca baskı: 2014, 336 s. (ISBN 978-3-88021-405-7)