Instytut Marksa
Wojna w Ukrainie i otwarty kryzys światowego systemu imperialistycznego
Polnische Übersetzung der Broschüre "Der Ukrainekrieg und die offene Krise des imperialistischen Weltsystems" in einer von uns nicht kontrollierten Version. Vielen Dank an das Instytut Karola Marksa Polen.
1. Wojna na Ukrainie i poważne niebezpieczeństwo trzeciej wojny światowej
Wraz ze zmasowaną inwazją wojsk rosyjskich na terytorium Ukrainy tlący się od kilku lat konflikt pomiędzy NATO a Rosją przerodził się 24 lutego 2022 roku w otwartą wojnę w środku Europy.
Tego samego dnia niemiecka minister spraw zagranicznych Annalena Baerbock/ Zieloni («Die Grünen») demagogicznie ogłosiła, że przyczyną wojny są «urojenia» prezydenta Rosji Władimira Putina, które są one nie do zaakceptowania przez «światową wspólnotę».[1] 27 lutego 2022 roku kanclerz Niemiec Olaf Scholz określił jako przyczynę wojny „jeden powód: represyjny reżim (Putina) stawia pod znakiem zapytania wolność Ukrainek i Ukraińców.”[2] Putin z kolei demagogicznie uzasadniał swoją inwazję, wysuwając jako cel wojny „demilitaryzację i denazyfikację Ukrainy.”[3].
Żadne z tych wyjaśnień i prób usprawiedliwienia nie trafia jednak w sedno sprawy: jest to nie dająca się usprawiedliwić przez żadną stronę wojna między nowo-imperialistyczną Rosją a kapitalistyczną Ukrainą. Podburzona i silnie uzbrojona przez NATO z USA na czele, Ukraina działa jako pełnomocnik tego imperialistycznego sojuszu wojskowego. W celu realizacji własnych ambicji o potędze dąży do wejścia do UE i NATO. Prawdziwa społeczna przyczyna tej wojny leży „w nierównomiernym rozwoju gospodarczym i politycznym państw imperialistycznych, które dążą do ponownego podziału stref wpływów.”[4] Wojna, według klasyka nauk wojskowych Carla von Clausewitza, jest „kontynuacją polityki innymi środkami.”[5] Dlatego należy zbadać „całość danych o podstawach życia gospodarczego wszystkich wojujących mocarstw i całego świata”[6], które poprzedzały wojnę w Ukrainie.
1.1 Walka o ponowny podział świata
Upadek socjal-imperialistycznego supermocarstwa Związku Radzieckiego i Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG) w latach 1990/1991 doprowadził do ujednolicenia rynku światowego. Pociągało to za sobą reorganizację międzynarodowej produkcji kapitalistycznej. Ten proces reorganizacji gospodarczej i politycznej świata doprowadził do odwrócenia całego dotychczasowego imperialistycznego systemu światowego.[7] Wszystkie kraje imperialistyczne i wiodące na świecie monopole międzynarodowe podjęły zażartą rywalizację o dominację na nowo powstałym rynku światowym.
W międzyczasie w Chinach i w niektórych bogato zaludnionych państwach dawniej zależnych od neokolonializmu wykształciły się rodzime monopole i państwowe struktury monopolistyczne. Doprowadziły one do powstania szeregu państw nowo-imperialistycznych. Już w 2017 roku istniało co najmniej 14 państw nowo-imperialistycznych, w których mieszkała ponad połowa ludności świata.[8] Coraz częściej rywalizowały one o rynki i strefy wpływów z USA, Japonią i państwami Unii Europejskiej. Niektóre z tych państw zbudowały regionalną dominację imperialistyczną. Należą do nich Indie, Turcja, Rosja, RPA, Arabia Saudyjska i Brazylia. Realizują one wizje własnej imperialistycznej dominacji, rozwijają gwałtownie rosnący aparat militarny władzy i tworzą ideologiczno-polityczne ośrodki władzy na całym świecie, których celem jest manipulowanie opinią publiczną. Towarzyszył temu niebezpieczny rozwój prawicowości wszystkich państw imperialistycznych, którego chwilową kulminacją była prezydentura w USA faszysty Donalda Trumpa w latach 2017-2021.
W ślad za internacjonalizacją produkcji i handlu nastąpiła internacjonalizacja walki klasowej i ruchów społecznych. Powstał rozrastający się międzynarodowy proletariat przemysłowy, liczący w międzyczasie około 746 milionów[9] kobiet i mężczyzn pracujących w przemyśle. Odtąd proletariat ten stał na czele ważnych strajków i walk klasowych na całym świecie. W poszczególnych krajach pojawiły się także waleczne ruchy kobiece, młodzieżowe i ekologiczne oraz rozwinęła się walka o demokratyczne prawa i wolności.
Po 2020 roku doszło do drastycznego nasilenia rywalizacji między-imperialistycznej. Odbyło się to zwłaszcza pod wpływem globalnego kryzysu gospodarczego i finansowego, który rozpoczął się w 2018 roku w współzależności z katastrofą pandemii COVID-19. Pod kątem gospodarczym i politycznym, jedyne dotychczasowe supermocarstwo, USA, zostało pozostawione wyraźnie w tyle. Z kolei Chiny urosły na supermocarstwo gospodarcze i zastąpiły USA na pierwszym miejscu. Chiny dążą do uzyskania tej roli również w sferze politycznej i wojskowej. Taki jest cel mamuciego projektu pod nazwą «Nowy Jedwabny Szlak», który jest realizowany przez Chiny od 2013 roku. Rywalizacja między USA i Chinami obecnie dominuje nad innymi sprzecznościami między-imperialistycznymi, które jednocześnie rozwijają się wielobiegunowo[10]. Także Imperialistyczny blok UE pozycjonuje się coraz bardziej w konkurencji z USA, ale także z Chinami. W Europie UE i Rosja walczą o polityczną dominację.
Rosja opiera swój szczególny charakter nowego mocarstwa imperialistycznego z jednej strony na swoim ogromnym bogactwie, zwłaszcza w surowce kopalne. Z drugiej strony jako jedna z dwóch największych potęg nuklearnych na świecie zachowuje swoją siłę militarną pozostałą z czasów socjal-imperialistycznego Związku Radzieckiego. Od 2008 roku stale ją rozbudowuje. Z kolei Rosja pozostaje słaba gospodarczo. Jej produkcja przemysłowa w 2020 roku była mniejsza niż połowa produkcji Niemiec. Rosyjscy imperialiści zdają sobie sprawę, że ich marzenie o wielkim rosyjskim mocarstwie może się spełnić tylko poprzez wchłonięcie potencjału byłych republik radzieckich. Jeszcze w 1997 roku były doradca USA ds. bezpieczeństwa Brzeziński pisał na ten temat: „Bez Ukrainy Rosja nie jest już imperium euroazjatyckim.”[11].
Najpóźniej od tego czasu Ukraina jest centralnym punktem między-imperialistycznej walki o władzę. Zarówno USA i UE, jak i Rosja koncentrują strategiczne rozszerzenie swoich europejskich stref wpływów na Ukrainie.
1.2 Imperialistyczna polityka Rosji
W 2014 roku państwa zachodnie wspierały obalenie prorosyjskiego rządu Janukowycza, a pod rządami prozachodniego premiera Jaceniuka Ukraina została związana z UE. Doprowadziło to do utworzenia w 2016 roku strefy wolnego handlu UE-Ukraina.[12] Prywatyzacja setek państwowych przedsiębiorstw, zwłaszcza w górnictwie i rolnictwie, coraz bardziej włączyła Ukrainę w strefę wpływów imperializmu USA i UE. Jednocześnie, wykorzystując jako pretekst ucisk rosyjskiej części społeczeństwa w Ukrainie, Rosja wywołała wojnę, której celem była aneksja bogatej w surowce części Donbasu na wschodzie Ukrainy.
W fundamentalnym przeciwieństwie do socjalistycznego Związku Radzieckiego, rosyjski imperializm systematycznie ingeruje w wewnętrzne sprawy innych państw: w 2008 roku rosyjskie wojska najechały Gruzję, której rząd był zorientowany na Zachód. Od tego czasu Rosja okupuje część tego kraju. W 2014 roku Rosja po inwazji militarnej zaanektowała Krym i obecnie jest w stanie stamtąd kontrolować całe Morze Czarne. W 2015 roku pospieszyła na pomoc oblężonemu reżimowi Assada w Syrii, nie tylko ratując jego władzę za pomocą niehumanitarnych ataków lotniczych, ale także rozszerzając własne strategiczne wpływy na Bliskim Wschodzie. Rosja utrzymuje tzw. umowy o bezpieczeństwie lub współpracuje w inny sposób z około 40 z 54 państw afrykańskich[13].
Sukcesy Rosji doprowadziły do strategicznego osłabienia imperializmu USA i innych mocarstw skupionych w NATO. Odbyło się to także z powodu wojny w Iraku rozpoczętej przez USA w 2003 roku, które nigdy nie było w stanie osiągnąć swoich celów, oraz z powodu nieudanej kampanii NATO w Afganistanie w latach 2001-2021. W 2015 roku Rosja wraz z Białorusią, Kazachstanem, Kirgistanem i Armenią utworzyła pod swoim przewodnictwem Euroazjatycką Unię Gospodarczą. Fakt, że Ukraina odmówiła przystąpienia do tego sojuszu był gorzką porażką dla wielkomocarstwowych ambicji rosyjskiego imperializmu.
1.3 Rywalizacja imperialistycznych potęg Chin i USA
Równocześnie z wojną w Ukrainie toczy się zacięta walka między USA a Chinami o supremację w regionie Indo-Pacyfiku. Amerykański magazyn «Foreign Policy» pisze 18 lutego 2022 roku, na krótko przed rozpoczęciem imperialistycznej agresji Rosji: „Waszyngton musi przygotować się do wojny zarówno przeciwko Rosji, jak i Chinom.”[14].
W przemówieniu z marca 2022 roku prezydent USA Joe Biden stwierdził, że wojna na Ukrainie wpisuje się w „wielką walkę (...) między demokracją a autokracją, między wolnością a uciskiem, między porządkiem opartym na zasadach a tym zdominowanym przez brutalną siłę.”[15].
Tymczasem wychwalany przez Bidena „porządek oparty na zasadach” to nic innego jak dyktatura jedynowładczego międzynarodowego kapitału finansowego kierowanego przez USA we współpracy z zachodnimi sojusznikami.
Chiński wiceminister spraw zagranicznych Le Yucheng nawiązał do wojny na Ukrainie, gdy w marcu 2022 roku ostrzegał:
„Strategia Indo-Pacyfiku [USA] ... jest równie niebezpieczna jak strategia NATO ekspansji na wschód w Europie. Jeśli pozwoli się jej kontynuować bez kontroli, przyniesie niewyobrażalne konsekwencje i ostatecznie zepchnie Azję i Pacyfik nad krawędź przepaści.”[16]
Tymczasem aby zabezpieczyć swoje dążenie do światowej potęgi Chiny zbudowały największą pod względem liczebności armię na świecie. Sojusz wojskowy «Szanghajska Organizacja Współpracy» pod przewodnictwem potęg nuklearnych Chin i Rosji skierowany jest przede wszystkim przeciwko wpływom NATO.
1.4 Zagrożenie dla Rosji ze strony NATO
Od 1990 roku USA i NATO - mimo wyraźnych obietnic, że będzie inaczej - nieustannie posuwały się naprzód w swojej ekspansji na wschód. W rezultacie wojska NATO w wielu miejscach zbliżyły się do granicy Rosji, a rakiety krótkiego zasięgu bezpośrednio stanowią zagrożenie dla rosyjskiego terytorium. Po uzyskaniu członkostwa w NATO przez kraje bałtyckie, a także Polskę, Czechy, Słowację, Węgry, Rumunię i Bułgarię, Słowenię, Albanię i Chorwację, Czarnogórę i Macedonię Północną, USA próbowały włączyć do NATO także Ukrainę. Początkowo nie udało się to ze względu na opór UE, zwłaszcza Niemiec i Francji, które nie chciały narażać na szwank swoich stosunków gospodarczych i politycznych z Rosją.
Sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg pochwalił się na Światowym Forum Ekonomicznym 2022 w Davos środkami NATO na wypadek wojny o Ukrainę:
„My (...) mamy teraz ponad 40 tys. żołnierzy pod bezpośrednim dowództwem NATO, wspieranych przez znaczące siły w powietrzu i na morzu. Rozmieściliśmy grupy bojowe od Bałtyku po Morze Czarne, a setki tysięcy żołnierzy są w stanie wysokiej gotowości. (...) Zwiększyliśmy ćwiczenia (...) i po raz pierwszy amerykańska jednostka amfibijna znalazła się również pod dowództwem NATO.”[17].
1.5 Reakcyjny charakter społeczeństwa ukraińskiego
Ukraina posiada obecnie zasadnicze przesłanki do przekształcenia się w kraj nowo-imperialistyczny. Jest to drugi co do wielkości kraj w Europie, posiadający bogate zasoby mineralne, duże obszary żyznej czarnej ziemi, dobrze wykształconą klasę robotniczą oraz monopole skupione częściowo w rękach państwa, a częściowo w rękach oligarchów[18]. Ukraina stała się poważnym konkurentem bezpośrednio na granicy rosyjskiego imperializmu.
Zwłaszcza USA masowo dozbrajało i szkoliło militarnie Ukrainę po aneksji Krymu przez Rosję. Wojska ukraińskie uczestniczyły we wspólnych ćwiczeniach NATO. Wydatki Ukrainy na zbrojenia wzrosły w latach 2012-2021 o 142 proc.[19] Na początku 2019 roku ukraiński parlament wpisał do konstytucji cel przystąpienia do NATO i UE. W sierpniu 2021 roku ukraiński prezydent Wołodymyr Zełenski w szowinistycznym uniesieniu oświadczył, że od tej chwili trwa „odliczanie do odzyskania” Krymu[20].
W kwietniu 2022 r. przewodnicząca Komisji UE Ursula von der Leyen/CDU na oczach zgromadzonej prasy światowej okrzyknęła ukraińskiego prezydenta Zełenskiego bohaterem w walce o wolność i demokrację:
„Stoimy z wami, gdy marzycie o Europie ... Moje dzisiejsze przesłanie jest takie, że Ukraina należy do rodziny europejskiej”[21].
Podczas gdy pod powierzchnią europejskiej rodzinnej sielanki rządzą niesnaski, w Ukrainie naprawdę nie ma zasadniczej różnicy w stosunku do oligarchicznych realiów występujących w Rosji. Jeszcze w 2020 roku burżuazyjny «Ranking Demokracji» («Demokratie-Ranking») Uniwersytetu w Würzburgu sklasyfikował Ukrainę jako «reżim hybrydowy» pomiędzy «demokracją» a «autokracją», plasując ją nawet za «deficytowymi demokracjami»[22].
Najbogatszy człowiek Ukrainy, Rinat Achmetow, dysponuje na przykład prywatnym majątkiem w wysokości 7,6 mld dolarów. Jako długoletni przyjaciel Putina, obecnie popiera NATO i UE, aby uratować swoje imperium, które obejmuje „huty stali i rur, kopalnie węgla, elektrownie cieplne, elektrownie wiatrowe, firmy telekomunikacyjne, firmę żeglugową, banki, firmy ubezpieczeniowe, stacje telewizyjne, gazety, domy towarowe, centra logistyczne, gospodarstwa rolne i Szachtar, klub jego serca”. [23] Inni «magnaci» to „armator Andri Stawnizer czy agroprzedsiębiorca Wadim Nesterenko.”[24] W zachodnich relacjach oligarchowie ci są niemal niewidoczni za świetlaną postacią Zełeńskiego. 23 lutego 2022 roku, na dzień przed inwazją Rosji, 50 najbogatszych monopolistów Ukrainy i Zełeński ślubowali sobie „zrobić wszystko, aby wzmocnić jedność narodową i zapobiec okupacji kraju.”[25].
Perspektywy dla «wyzwolonego» narodu Ukrainy zintegrowanego z NATO i UE nie są zapewne takie rajskie. Świadczy o tym rzeczywistość innych krajów, które już z tego wyzwolenia «korzystały»: Zbombardowane miasta w Serbii po wojnie NATO w 1999 roku, neokolonialne podporządkowanie i włączenie dużej części Bałkanów do imperializmu UE, stworzenie prostej drogi dla rządów Talibów w Afganistanie; bieda, chaos i korupcja w znajdującym się pod protekcją [26] UE Kosowie[27], promowanie monopoli, oligarchów i prawicowych rządów jako ich zarządców w Polsce czy na Węgrzech, szalejąca bieda i wyprzedaż majątku publicznego poprzez dyktowane przez UE programy kryzysowe w Grecji. Przyjęcie Ukrainy do NATO i UE nie byłoby aktem filantropii, ale jest tak cenne dla zachodnich imperialistów, ponieważ oznaczałoby znaczne osłabienie rosyjskiego imperializmu i nadałoby większą wagę ich własnym sojuszom.
2. Polityka zagraniczna państw imperialistycznych w przygotowaniu III wojny światowej
Zasadniczą metodą reorganizacji międzynarodowej produkcji kapitalistycznej było uregulowanie konkurencji polityką współpracy i koordynacji na zasadzie obopólnego przenikania się gospodarczego. W ten sposób międzynarodowe monopole i państwa imperialistyczne dążyły do osiągnięcia dominacji gospodarczej lub politycznej. Zamaskowali to frazą «zmiana poprzez handel». W 1994 roku NATO oraz 23 państwa europejskie i azjatyckie, w tym Rosja i inne państwa nie będące członkami NATO, zainicjowały «Partnerstwo dla Pokoju». NATO ogłosiło dobrą nowinę na szczycie w Brukseli 10 stycznia 1994 roku:
„Partnerstwo to jest uzasadnione jako wyraz wspólnego przekonania, że stabilność i bezpieczeństwo w obszarze euroatlantyckim można osiągnąć jedynie poprzez współpracę i wspólne działania.”[28]
W 2009 roku Federalna Agencja ds Edukacji Obywatelskiej (Bundeszentrale für Politische Bildung) otwarcie ujawniła, że zarówno to partnerstwo, jak i Stała Wspólna Rada NATO-Rosja z 1997 roku[29] miały na celu jedynie uspokojenie, nigdy zaś rzeczywiste ustępstwa:
„Porzucenie rozszerzenia NATO nie wchodziło dla nich w rachubę; uzupełnili je o nową formę współpracy konsultacyjnej z Rosją w siedzibie NATO w Brukseli.”[30]
Książka «Götterdämmerung über der 'neue Weltordnung'» z 2003 roku trafnie stwierdza:
„Rzeczywisty rozwój obala wszelkie wyobrażenia, że przenikanie ekonomiczne jako główna metoda imperializmu uczyni wojny niepotrzebnymi i że może istnieć pokojowy imperializm”[31].
Nawet inicjatywy dyplomatyczne podejmowane w okresie poprzedzającym rosyjską inwazję w Ukrainie, ani po stronie NATO, ani po stronie Rosji, nie były prowadzone z poważną chęcią znalezienia rozwiązań kompromisowych. Oczywiście zmiana układu sił osiągnęła punkt, w którym sprzeczne interesy imperialistyczne mogły być rozstrzygnięte jedynie w drodze wojny. Oznacza to jakościowy skok od imperialistycznej polityki pokojowej do imperialistycznej polityki wojennej. W czasie I wojny światowej Lenin wskazał na następujący związek oparty na zasadzie:
„W ustroju kapitalistycznym niemożliwe jest równomierne tempo rozwoju ekonomicznego poszczególnych działów gospodarki i poszczególnych państw. W ustroju kapitalistycznym nie ma innych sposobów przywrócenia, co pewien czas, zakłócanej równowagi jak kryzysy w przemyśle, wojny w polityce.” [32]
Eskalacja wojny ukraińskiej związana była ze zwrotem w kierunku otwarcie agresywnej polityki zagranicznej i militarnej niemal wszystkich państw imperialistycznych w ramach przygotowań do III wojny światowej.
Wszystkie państwa członkowskie NATO po rozpoczęciu wojny masowo się dozbroiły, drastycznie zwiększyły wydatki na wojsko i wysłały dodatkowe kontyngenty wojsk do Europy Wschodniej. W ciągu kilku miesięcy, do 10 maja 2022 roku, przede wszystkim państwa NATO przyznały Ukrainie co najmniej 34 mld euro na broń i pomoc wojskową. Na finansowe i «humanitarne» wsparcie działań wojennych Ukrainy z USA, Wielkiej Brytanii, UE, ONZ i Banku Światowego popłynęły co najmniej kolejne 33 mld euro.[33] Manipulowanie opinią publiczną przybrało charakter wojny psychologicznej, a niejednokrotnie przeradzało się w otwarte podżeganie do wojny.
NATO ponownie prowokowało Rosję swoim «północnym rozszerzeniem», kiedy Finlandia i Szwecja porzuciły trwającą od dziesięcioleci politykę neutralności wojskowej i niezaangażowania i wystąpiły o przyjęcie do NATO. Wydłużyło to bezpośrednią konfrontację między NATO a Rosją o 1300 kilometrów granicznych. Inne państwa imperialistyczne spoza NATO również dostosowały swoją politykę zagraniczną do nowej sytuacji zgodnie ze swoimi interesami. Ponad 40 państw[34] zebrało się na spotkaniu 26 kwietnia 2022 roku w amerykańskiej bazie wojskowej w Ramstein/Niemcy, aby poprzeć strategię wojskową NATO. Powstał nowy antyrosyjski sojusz wojskowy z głównym trzonem NATO pod kierownictwem imperializmu USA; uzgodniono comiesięczne spotkania w tej formie.
Nowo-imperialistyczne Indie odrzucają sankcje wobec Rosji, wahają się między współpracą z Rosją a krajami NATO. Shinzo Abe, były premier Japonii, wprowadził do debaty publicznej «nuclear sharing» (dzielenie się energią jądrową), podważając występujące dotychczas tabu w japońskiej polityce. Nowo-imperialistyczna Turcja, będąca członkiem NATO i utrzymująca bliskie stosunki zarówno z Rosją, jak i Ukrainą, próbuje realizować się w roli mediatora między walczącymi stronami.
2.1 «Punkt zwrotny» niemieckiego imperializmu
Decyzjami z 26/27 lutego 2022 roku również rząd niemiecki dokonał zwrotu w kierunku otwarcie agresywnej, imperialistycznej polityki zagranicznej. Zapomniano o umowie koalicyjnej nowego, zaledwie kilkumiesięcznego rządu SPD/Zieloni/FDP, który pompatycznie ślubował «ofensywę polityki rozbrojeniowej» i «restrykcyjną politykę eksportu broni»[35]. W trakcie realizacji «przełomu», jak kanclerz Scholz określił zmianę kursu, w koalicji rządzącej, w partiach rządzących i pomiędzy poszczególnymi partiami w Bundestagu pojawiły się jednak gwałtowne sprzeczności. Sprzeczność z rządem rosła także wśród monopoli rządzących i wśród mas. To one, a także duże uzależnienie Niemiec od paliw kopalnych oraz od globalnego eksportu kapitału i towarów, doprowadziły początkowo do opóźnień w dostawach broni na Ukrainę i do opóźnień w sankcjach wobec Rosji.
Po tym jak rosyjski imperializm nie osiągnął swojego celu, jakim było szybkie «uderzenie dekapitacyjne» i za pomocą «specjalnej operacji wojskowej» zainstalowanie prorosyjskiego rządu w Kijowie, skoncentrował swoje wojska na szybkiej aneksji wschodniej i południowej Ukrainy. Otworzyło to drugą fazę wojny.
Te części Ukrainy charakteryzują się szczególną koncentracją produkcji stali, złóż węgla, niezagospodarowanych złóż gazu do frackingu, elektrowni atomowych, monopolistycznego agrobiznesu na dużą skalę i dobrze wykształconej siły roboczej. Wraz ze zdobyciem strategicznie ważnych miast portowych, takich jak Mariupol i Odessa, Rosja dąży do uzyskania lądowego połączenia z anektowanym Półwyspem Krymskim. Zablokowanie dostępu do Morza Azowskiego i Morza Czarnego ma w dłuższej perspektywie osłabić gospodarkę eksportową Ukrainy.
2.2 Zmienione cele NATO w wojnie na Ukrainie
Skuteczny opór wojsk ukraińskich wobec zajęcia Kijowa przez rosyjskich agresorów zmienił strategiczny cel NATO w jego wsparciu dla Ukrainy. Pod naciskiem imperializmu USA: z początkowego „wstrzymania działań wojennych” na „zwycięstwo nad rosyjskimi najeźdźcami”. Na pośpiesznie zorganizowanym spotkaniu sekretarza stanu USA Antony'ego Blinkena z Wołodymyrem Zełeńskim w Kijowie 24 kwietnia 2022 roku sekretarz obrony USA Lloyd Austin ogłosił:
„Oni mogą zwyciężyć, jeśli będą mieć odpowiedni sprzęt i odpowiednie wsparcie ... Chcemy, aby Rosja została osłabiona do tego stopnia, że nie będzie już zdolna do czegoś takiego jak inwazja na Ukrainę.”[36].
Oczywiście masy na świecie słusznie życzą sobie, aby coś takiego jak inwazja wojsk rosyjskich na Ukrainę nigdy się nie powtórzyła. Ale to, co teraz stało się oczywiste, to prawdziwy cel NATO, opakowany tylko w humanitarne słowa: strategiczne osłabienie nowo-imperialistycznej Rosji, a tym samym także «Szanghajskiej Organizacji Współpracy» z Chinami. Cele te nie są jednak możliwe bez masowego dozbrojenia armii ukraińskiej poprzez dostawy ciężkiej broni z NATO, szkolenia armii ukraińskiej w krajach NATO i ostatecznie bez jej bezpośredniej interwencji. Inwazja Rosji na Ukrainę dostarczyła imperializmowi USA pożądanej konstelacji do narzucenia własnej strategii i przycięcia imperialistów z UE do swojego agresywnego kursu wojennego.
Decydujące siły niemieckiego kapitału monopolistycznego porzuciły swoją pierwotną strategię - ograniczenia i jak najszybszego zakończenia wojny - i zdecydowały się poprzeć zintensyfikowany kurs wojenny USA i NATO. 28 kwietnia 2022 roku niemiecki Bundestag w „bardzo dużej koalicji” podjął decyzję o dostarczeniu Ukrainie ciężkiej broni.[37] Udział Niemiec w wojnie ukraińskiej nabrał więc nowej jakości.
W odpowiedzi na dostarczenie przez NATO ciężkiej broni na Ukrainę, Rosja niezwłocznie ogłosiła, że staną się one celami ataku rosyjskiej armii.[38]
Rosja grozi użyciem taktycznej broni jądrowej. Jej wykorzystywanie było już świadomie uwzględnione w rosyjskiej koncepcji bezpieczeństwa narodowego z 2000 roku, która zakładała „umocnienie pozycji Rosji jako wielkiego mocarstwa”.[39] Sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg przygotował unieważnienie Aktu Założycielskiego NATO-Rosja, w którym NATO zobowiązywało się m.in. do niestacjonowania broni jądrowej w Europie Wschodniej.
Było obłudnym kłamstwem, gdy NATO i rząd niemiecki potwierdzały do maja 2022 roku, że w żadnym wypadku nie chcą stać się stroną biorącą udział w wojnie. W przeciwieństwie do tego sprawozdanie ekspertów służb naukowych niemieckiego Bundestagu już 16 marca 2022 roku podkreśliło w niezbyt jasnym języku prawniczym, że funkcja szkoleniowa związana z dostawami broni może być zgodnie z prawem międzynarodowym oceniana jako przystąpienie do wojny, ponieważ
„gdyby (...) chodziło również o instruktaż strony konfliktu lub szkolenie w zakresie takiej broni, można by mówić o wyjściu z bezpiecznego obszaru braku działań wojennych”[40].
Szkolenie 18 ukraińskich załóg z broni ofensywnej typu haubica 2000 zostało oficjalnie rozpoczęte przez Bundeswehrę w Idar-Oberstein/Niemcy 11 maja 2022 roku.[41] NATO już teraz obwinia Rosję o możliwą eskalację i przejście do nuklearnej wojny światowej, ale zmiana strategii rozszerzonego sojuszu NATO chcąc nie chcąc przygotowuje rozszerzenie wojny w trzecią wojnę światową. Uczestnicy takiego konfliktu nie mogą już kontrolować jego pędu; muszą liczyć się ze wszystkimi opcjami - aż do niszczycielskiej wymiany ciosów z użyciem broni jądrowej, biologicznej i chemicznej włącznie.
3. Wzajemne oddziaływanie pomiędzy faszyzmem a wojną
Wojna imperialistyczna i faszyzm są jak bliźniaki syjamskie. Willi Dickhut napisał o tym w ten sposób:
„Faszyzm jest nie tylko formą rządów najczarniejszej reakcji, najgorszego ucisku wewnątrz kraju wobec własnego narodu, ale oznacza także zbrodniczą agresję na zewnątrz, wobec innych narodów. Faszyzm oznacza wojnę!”[42].
Po rozpoczęciu wojny burżuazyjny stan wojenny legalizuje zabójstwa, zniszczenia lub spustoszenia przeciwko przeciwnikowi militarnemu. Z reguły jest to jednocześnie związane z wprowadzeniem stanu wyjątkowego w kraju.
W interesie rosyjskiego kapitału finansowego prezydent Rosji Putin już wcześniej budował swoją pozycję władzy przez lata za pomocą faszystowskich metod. Wyeliminował opozycję krytyczną wobec rządu, zlikwidował wolność prasy, a krytyczne media poddał kontroli państwa. Prawdziwi marksiści-leniniści są prześladowani, a ich działalność wiąże się z ogromnymi trudnościami.
Władimir Putin utrzymuje wszechstronną i bliską współpracę z faszyzującymi i faszystowskimi osobami i organizacjami w Europie, takimi jak Złoty Świt w Grecji, AfD w Niemczech, Rassemblement National we Francji czy Fidesz na Węgrzech. Powiązane z Rosją «fabryki trolli» rozprzestrzeniają w «mediach społecznościowych» na wielką skalę reakcyjne teorie spiskowe, podsycają rasistowską nienawiść do uchodźców i sieję szowinistyczną propagandę.
Wraz z bezpośrednimi działaniami wojennymi rozwój reakcjonizmu w Rosji dokonał jakościowego skoku. Trafnie pisze o tym organizacja ICOR[43] Platforma Marksistowsko-Leninowska (MLP) Rosji:
„W Rosji ustanowiono faszystowską dyktaturę”[44].
Przy większości dwóch trzecich dla putinowskiej partii Jedna Rosja i bezkrytycznym poparciu imperialistycznego kursu wojennego przez wszystkie partie reprezentowane w Dumie[45], Putin może rządzić bez ograniczeń nawet bez formalnego ogłoszenia stanu wojennego. W efekcie uniemożliwiono pracę niemal wszystkich krytycznych mediów. Internet i «sieci społecznościowe» istnieją tylko dla potrzeb prorządowej propagandy. Organ cenzury Roskomnadzor zakazał określania inwazji na Ukrainę jako „wojny”. Od 4 marca 2022 roku „dyskredytowanie Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej” i rozpowszechnianie „fałszywych informacji” o rosyjskich siłach zbrojnych podlega najsurowszym karom. Osobom popełniającym ponownie wykroczenia grozi do 15 lat więzienia. Już w pierwszych dziesięciu dniach wojny na Ukrainie aresztowano i wydano surowe wyroki co najmniej na 13 tysięcy przeciwników wojny, w tym wielu marksistów-leninistów, którzy brali udział w śmiałych protestach.
3.1 Antykomunizm w wojnie w Ukrainie
W celu pozyskania masowego poparcia wśród narodu rosyjskiego, Putin bagatelizuje rosyjską agresję militarną i demagogicznie sprowadza ją do antyfaszystowsko motywowanej «specjalnej operacji wojskowej».
Rosyjska Komunistyczna Partia Robotnicza (RKRP), członek neorewizjonistycznego SolidNet, demaskuje to obłudne uzasadnienie:
„Z klasowego punktu widzenia rosyjscy przywódcy, podobnie jak przywódcy USA i UE, nie dbają o interesy ludzi pracy ani w Donbasie, ani w Rosji i na Ukrainie. Nie mamy wątpliwości, że prawdziwe cele państwa rosyjskiego w tej wojnie są całkowicie imperialistyczne ...”[46].
Natomiast rewizjoniści z Niemieckiej Partii Komunistycznej (DKP) jeszcze w 2017 roku zaświadczali, że Rosja „działa ... obiektywnie rzecz biorąc antyimperialistycznie”.[47] Po wybuchu wojny fantazjowali o rzekomo usprawiedliwionym „zapobieganiu nieuchronnemu atakowi”.[48]
Nawet fakt, że sam Putin w celu legitymizacji swojej napaści na centralnym miejscu stawia otwarty antykomunizm, nie jest w stanie zachwiać DKP w tym absurdalnym poglądzie. Trzy dni przed imperialistyczną inwazją na Ukrainę Władimir Putin wydał deklarację, w której zaatakował socjalistyczną politykę narodowościową bolszewików, czyli politykę Lenina[49] i Stalina[50]. Zgodnie z nią czytamy:
„dzisiejsza Ukraina (...) w pełni i bez żadnych ograniczeń (...) została stworzona przez bolszewicką, komunistyczną Rosję. (...) Lenin i jego towarzysze” działali „wyjątkowo bezwzględnie przeciwko Rosji”. Odpowiedzialność widział w „ideach konfederacyjnej struktury państwowej i haśle prawa narodów do samostanowienia aż secesji”, na których opierała się „sowiecka państwowość”[51].
I w rzeczywistości: socjalistyczna polityka narodowościowa za czasów Lenina i Stalina oraz imperialistyczna rosyjska wojna napastnicza są tak różne jak ogień i woda. Dobrowolne zjednoczenie narodów socjalistycznych w ZSRR, wspieranie ich języków i kultur oraz internacjonalistyczne współżycie wszystkich republik radzieckich i grup etnicznych wchodzących w jego skład było ich żywym motywem przewodnim. Wielka Wojna Ojczyźniana i zwycięstwo nad hitlerowskim faszyzmem było udziałem wszystkich radzieckich narodowości.
Jakże głupie są antykomunistyczne piśmidła w Niemczech, które ciągle powtarzają, że Putin wpisuje się w tradycję Stalina. Tak o Putinie twierdzi kapitalistyczna gazeta Handelsblatt:
„To taki Stalin, który cierpiał na paranoję i zgodnie z własnym upodobaniem masakrował swoich ludzi”[52].
Raczej burżuazyjni opiniotwórcy cierpią na paranoję. Boją się atrakcyjności socjalizmu i osiągnięć stalinowskiego przywództwa, które zostały wprowadzone do publicznej dyskusji przez ataki Putina! Przecież to właśnie naczelne dowództwo pod wodzą Stalina doprowadziło do udanego wyzwolenia Ukrainy spod hitlerowskiego faszyzmu. Armia Czerwona, wraz z bohaterskimi partyzantami, pokonała niemiecki Wehrmacht. W imieniu niemieckiego kapitału finansowego Wehrmacht wymordował na Ukrainie cztery miliony ludzi, dziesięć milionów uczynił bezdomnymi, zniszczył 16 150 zakładów przemysłowych i 400 kopalń, zrównał z ziemią 714 miast i 28 880 wsi. Górnicy, którzy odmówili kolaboracji [53] z hitlerowskim faszyzmem, byli wrzucani żywcem do szybów.[54]
Natomiast z faszyzmem kolaborowały ukraińskie organizacje faszystowskie, takie jak ta kierowana przez Stepana Banderę. To skandal, że ambasador Ukrainy w Niemczech, przyjaciel faszystów Andrij Melnyk, może nadal bezkarnie czcić go jako «bohatera»[55]. Bandera był zagorzałym antysemitą i w czasie II wojny światowej, razem z faszystami hitlerowskimi, był współodpowiedzialny za deportację i wymordowanie 800.000 Żydów na Ukrainie.[56] Ze strony świętobliwych bojowników przeciwko antysemityzmowi w niemieckich partiach burżuazyjnych nie słychać ani słowa protestu, gdy Melnyk szerzy swoje prowokacyjne podżeganie do wojny!
Liberalne postępowanie z faszystami na Ukrainie i ich częściowo systematyczne wspieranie, skończywszy na włączeniu faszystowskiej Brygady Azowskiej do armii ukraińskiej, służy Putinowi jako jedna z linii usprawiedliwiających jego inwazję na Ukrainę. Mieszając prawdy, półprawdy i kłamstwa, demagogicznie nawiązuje on do uzasadnionej dumy mas rosyjskich i ukraińskich ze zwycięstwa socjalistycznego Związku Radzieckiego nad hitlerowskim faszyzmem. W ten sposób odwraca on uwagę od prawdziwych motywów wojny napastniczej: aktualnej walki rosyjskiego nowego imperializmu o dominację w Europie.
3.2 Ukraina - na wskroś reakcyjne państwo kapitalistyczne
To kpina, gdy kanclerz Olaf Scholz/SPD twierdzi: wojna Rosji przeciwko Ukrainie „jest skierowana przeciwko wszystkiemu, co reprezentuje demokrację”.[57] W rzeczywistości, pod rządami oligarchów, a także pod rządami Wołodymyra Zełenskiego, wszystko, co stanowi demokrację burżuazyjną, zostało już w poprzednich latach na Ukrainie stłumione. W 2015 roku zostały zakazane symbole komunistyczne. Po objęciu władzy przez rząd Zełenskiego doszło do tłumienia walk robotniczych. Przez lata UE odrzucała wniosek Ukrainy o członkostwo, ponieważ nie spełniała ona zasadniczych kryteriów przyjęcia, takich jak „stabilna demokracja oparta na rządach prawa, (...) ale także (...) sprawna i konkurencyjna gospodarka rynkowa”.[58] Jeszcze we wrześniu 2021 roku, a więc długo po wyborze Zełenskiego na prezydenta w 2019 roku, Europejski Trybunał Obrachunkowy (ETO) poświadczył, że w Ukrainie „korupcja na dużą skalę (jest) centralnym problem”.[59] Organizacja pomocowa Humedica już 2021 roku oświadczyła na temat sytuacji społecznej na Ukrainie:
„Miesięczny dochód na poziomie około 350 euro i koszty utrzymania na poziomie zachodnioeuropejskim - dziś ponad 45 proc. społeczeństwa uważane jest za ubogie. (...) Każdego na Ukrainie, kto jest uzależniony od pomocy medycznej lub rodzi chore lub niepełnosprawne dziecko, często czeka ruina finansowa.”[60].
Dla porównania, w 2021 roku siedmiu najbogatszych mężczyzn w samym kraju dysponowało prywatnym majątkiem w wysokości 11,9 mld dolarów.[61] W styczniu 2022 roku na Ukrainie weszła w życie rasistowska ustawa językowa, która dyskryminuje język rosyjski w sferze publicznej - mimo że 40 procent mieszkańców Ukrainy posługuje się prywatnie językiem rosyjskim.
Wraz z rozpoczęciem wojny w Ukrainie wprowadzono stan wojenny i zawieszono wszelkie demokratyczne prawa i wolności. Główną metodą rządzenia stała się przemoc: praca przymusowa, wywłaszczenia, ograniczenie swobody poruszania się, całkowity zakaz zgromadzeń i strajków, zakazy partyjne, cenzura mediów, powszechny pobór do wojska, internowanie cudzoziemców czy zawieszenie wyborów.
Wszelka opozycja względem reżimu Zełenskiego jest obecnie prześladowana i eliminowana pod zarzutem „działalności prorosyjskiej”. Dekretem z 18 marca 2022 roku prezydent zakazał działalności jedenastu partii opozycyjnych, w tym Bloku Sił Lewicowych, Lewej Opozycji i Socjalistycznej Partii Ukrainy. Następnie 20 marca wprowadzono dekret o połączeniu wszystkich krajowych kanałów informacyjnych pod kontrolą rządu.
Organizacja ICOR Rada Koordynacyjna Ruchu Robotniczego Ukrainy (KSRD) informuje o atakach skierowanych szczególnie przeciwko klasie robotniczej:
„Jednocześnie podczas stanu wojennego władze Ukrainy zaostrzyły przepisy prawa pracy. ... znacznie łatwiejsze zwalnianie pracownic i pracowników, wydłużenie tygodnia pracy z 40 do 60 godzin oraz zniesienie świąt państwowych. (...) Wszystkie strajki są zakazane”[62].
Hipokryzją jest, kiedy doskonale wystylizowany w oliwkowozielonej koszulce i z trzydniowym zarostem Wołodymyr Zełenski, odgrywa w środkach masowego przekazu na skalę międzynarodową rolę dzielnego obrońcy wolności i demokracji.
Klasa robotnicza i szerokie masy na Ukrainie mają wszelkie prawo do tego, by z bronią w ręku stawiać opór imperialistycznej agresji Rosji. Jednakże ten rząd nie jest szczerym partnerem w walce o natychmiastowy pokój. W walce o wyzwolenie społeczne należy również odnieść zwycięstwo nad własnym rządem i obalić reakcyjny reżim Zełenskiego. Tej skomplikowanej dwu-frontowej wojnie mas ukraińskich należy się pełna solidarność internacjonalizmu proletariackiego.
3.3 Wojna forsuje rozwój prawicowości na całym świecie
24 maja 2022 roku w wyniku pośpiesznie wprowadzonej w parlamencie poprawki do ustawy zasadniczej premier Węgier Viktor Orbán po raz trzeci ogłosił stan wyjątkowy w swoim kraju[63]. Uzasadnił to tym, że „wojna w Ukrainie jest ‘stałym zagrożeniem dla Węgier’”.[64] Jego rząd nadzwyczajny dysponuje bogatym arsenałem środków reakcyjnych takich jak: zawieszenie ustaw lub zawieszenie ich stosowania[65], zakaz strajków, obniżenie o połowę podatku od działalności gospodarczej przedsiębiorstw, samoobsługa ze skarbu państwa[66], karanie niepochlebnej działalności sprawozdawczej karą do pięciu lat więzienia[67].
Ale nie tylko rządy, które są znane z reakcyjności, takie jak rząd Viktora Orbána, zaostrzają swój kurs. W Niemczech, jak i w większości krajów europejskich oraz w USA, następuje forsowanie prawicowego trendu rozwojowego społeczeństwa, wzrasta militaryzacja i faszyzacja państwa.
W Niemczech części przepisów dotyczących stanu wojennego wchodzą w użycie już w przypadku dotyczącym sojuszu[68] oraz całkowicie w tzw. przypadku obrony zgodnie z art. 115a ustawy zasadniczej. W przypadku „nieuchronnego” ataku zbrojnego Bundeswehra może zostać rozmieszczona w kraju i możliwe staje się stosowanie całego arsenału przepisów dotyczących sytuacji nadzwyczajnych. Oznacza to: zakaz zgromadzeń i strajków, masowe ograniczenie wolności słowa i mediów, konfiskatę mienia, nakazane przekształcenie produkcji lub pracę przymusową oraz natychmiastowe aresztowanie osoby, jeśli istnieją „istotne lub faktyczne przesłanki do podejrzeń, że popełnia ona, popiera lub powoduje czyny, które są karalne jako zdrada stanu, zagrożenie dla państwa, zdrada przeciwko krajowi, przestępstwo przeciwko obronie narodowej”[69].
Z tego wszystkiego przemawia jawny strach rządzących przed nieuchronnym oporem wobec biedy, bezrobocia, skutków wojny i kryzysu. Dla międzynarodowego ruchu robotniczego i ludowego niezbędne jest powiązanie walki z wojną i faszyzmem z walką o zachowanie i rozszerzenie demokratycznych praw i wolności jako szkoły walki o socjalizm.
4. Przejście do globalnej wojny ekonomicznej
Państwa NATO zastosowały w stosunku do Rosji broń wojenną w postaci potężnych sankcji. Po pierwszym pakiecie unijnych sankcji z 23 lutego nastąpiło pięć kolejnych do 3 czerwca 2022 roku. Do tego dołączyły sankcje ze strony wielu pojedynczych państw, takich jak USA, Wielka Brytania, Kanada, Japonia, Szwajcaria itd.
Po pierwsze, środki takie jak zamrożenie środków finansowych i zakazy wjazdu skierowane są przeciwko początkowo 1 091 osobom i 80 organizacjom, w tym oligarchom lub ministrowi spraw zagranicznych Rosji Siergiejowi Ławrowowi, a także prezydentowi Władimirowi Putinowi.
Po drugie celem są firmy i banki: m.in. akcje rosyjskich spółek państwowych nie mogą już być przedmiotem transakcji w UE. Rosyjskie banki, w tym rosyjski bank centralny, nie mogą już udzielać kredytów ani pożyczek w UE. Siedem największych rosyjskich banków zostało wykluczonych z systemu płatności SWIFT.
Po trzecie, wymierzono sankcje w import i eksport rosyjskiej gospodarki. Państwa zachodnie, na czele z NATO, zatrzymały niedawno ukończony gazociąg Nord Stream 2. Zakazały też importu rosyjskiego węgla, działalności rosyjskich i białoruskich firm spedycyjnych w UE oraz wpływania statków pod rosyjską banderą do unijnych portów. Wprowadzono również celowe zakazy eksportu do rosyjskich sektorów zaawansowanych technologii o łącznej wartości 10 mld euro, rozszerzone zakazy importu oraz odcięcie Rosji od zamówień publicznych i funduszy europejskich. Przy szóstym pakiecie sankcji UE zdecydowała się na embargo na ropę, które jednak będzie dotyczyło tylko tankowców, a nie rurociągów.
Sankcje w całości nabrały charakteru globalnej wojny gospodarczej z odpowiednimi skutkami dla gospodarki politycznej imperialistycznego systemu światowego. Wbrew pozbawionej sensu zapowiedzi, że sankcje ekonomiczne mogą zatrzymać wojnę, nie mają one bezpośredniego wpływu na jej konkretny przebieg.
Przewodniczący CDU, Friedrich Merz, cel polityki sankcji wobec Rosji widzi w „złamaniu kręgosłupa kompleksu przemysłowo-wojskowego tego kraju”[70].
Zatem strategicznie chodzi o zrujnowanie gospodarki Rosji i powstrzymanie jej dalszego wzrostu jako nowej potęgi imperialistycznej.
W warunkach umiędzynarodowienia produkcji oraz z uwagi na fakt, że 154 kraje świata - w tym duże kraje, takie jak Chiny, Brazylia, Indie, Meksyk, Indonezja, a nawet należąca do NATO Turcja - nie biorą udziału w dotychczasowych sankcjach, NATO z trudem może osiągnąć swoje cele. Sankcje finansowe osłabia na przykład m.in. chińska alternatywa SWIFT - CIPS, a także stworzony przez Rosję system SPFS, do którego podłączonych jest 400 rosyjskich banków. Na przykład Indie, które muszą importować 80 procent swojego zapotrzebowania na ropę, w bezpośrednim związku z decyzjami o sankcjach zgodziły się na „import ponad trzech milionów baryłek ropy z rosyjskiej produkcji”.[71] Wiele krajów Azji, Afryki czy Ameryki Łacińskiej handluje z Rosją jako domyślnym sojusznikiem w walce z neokolonialną eksploatacją ich krajów przez USA. Niektóre z nich chcą również rozszerzyć własne ambicje imperialistyczne.
Ponadto współpraca z zastępczymi dostawcami energii do Europy, które stały się niezbędne, nie jest bynajmniej bezproblemowa. Wkrótce po uzgodnieniu z Katarem alternatywnych dostaw gazu reakcyjny emirat zażądał gwarancji zakupu na co najmniej 20 lat po skandalicznych cenach.[72] Tymczasem jednak Niemcy już od dawna chciały niemal całkowicie zrezygnować z energii kopalnej.
Wbrew wszelkim buńczucznym deklaracjom ze strony zachodnich rządów, główny ciężar imperialistycznej polityki sankcji ponoszą rosyjskie masy - a nie odpowiedzialni za wywołanie wojny podżegacze wojenni i oligarchowie. W samej Moskwie 200 tys. pracowników straciło pracę, ponieważ zagraniczne firmy zaprzestały działalności, a międzynarodowe łańcuchy dostaw zostały w dużej mierze przerwane. Już w marcu 2022 roku inflacja w Rosji wzrosła do 17,3 proc.[73].
Rosja, do 2021 roku ulubiony partner handlowy Niemiec i dostawca 55 procent niemieckiego zapotrzebowania na gaz, jeszcze w połowie kwietnia 2022 roku dostarczała gaz ziemny z przepustowością około 2 400 gigawatogodzin dziennie. Ponadto Niemcy pozyskiwały z Rosji około 50 procent importowanego węgla i około 35 procent ropy naftowej[74].
Przede wszystkim niemieckie koncerny energetyczne, chemiczne i stalowe, które dotychczas szczególnie korzystały z relacji gospodarczych z Rosją, nie chcą doprowadzać sankcji do skrajności. Szef BASF Martin Brudermüller pilnie ostrzegł niemiecki rząd, by nie angażował się w zatrzymanie dostaw rosyjskiego gazu: Takie działanie „mogłoby wprowadzić niemiecką gospodarkę w najgłębszy kryzys od zakończenia II wojny światowej i zniszczyć nasz dobrobyt.”[75].
Wbrew burżuazyjnej propagandzie o wielkiej jedności NATO i UE szef Związku Monopolistów Przemysłu Niemieckiego (BDI) Siegfried Russwurm bez ogródek odrzucił żądanie rządu USA o uniezależnieniu niemieckiej gospodarki od Chin i Rosji już 7 marca 2022 roku:
„Nie byliśmy i nie będziemy odbiorcą dyrektyw amerykańskiego rządu. ... Zbrodnie (Putina) nie oznaczają końca globalnego handlu i globalnego podziału pracy. Wymiana, a nie izolacja, pozostaje naszą zasadą.”[76].
Kanclerz Scholz przyłącza się do pogróżki, że embargo na gaz „z dnia na dzień (...) pogrąży nasz kraj i całą Europę w recesji.”[77] Strach przed masowymi protestami politycznymi i rozwojem proletariackiej walki klasowej przeciwko przerzucaniu ciężarów kryzysu i wojny na plecy mas jest siłą napędową zarządzania kryzysowego rządu.
Jednak wraz ze zmianą strategii NATO, o której zadecydowano najpóźniej pod koniec kwietnia, również rząd niemiecki puścił w niepamięć wszelkie istniejące do tej pory zahamowania. Coraz bardziej przerzucał ciężar wojny i kryzysu na masy. Napędzane wyłącznie przez politykę sankcji spekulacje żywnością, wszelkiego rodzaju surowcami i produktami energetycznymi, powodują ogromny wzrost inflacji. Tak zwane «pakiety ulgowe» («Entlastungspakete»)na które zdecydowała się koalicja rządowa (tzw. Ampel-Koalition) są dla części społeczeństwa tylko krótkotrwałym środkiem zaradczym. Wicekanclerz Robert Habeck cynicznie uzasadnia embargo naftowe wobec Rosji słowami:
„To (...) będzie oznaczało bezczelność (...) jeśli potem ceny pójdą w górę. (...) to jest cena, którą można i (...) trzeba ponieść”[78].
Propaganda współpracy klasowej i wyrzeczeń stała się istotnym elementem wojny psychologicznej. Portal internetowy Telepolis ujawnia:
„Twierdzenie, że inflacja jest produktem wojny na Ukrainie jest więc po prostu fałszywym komunikatem. Od razu można też zauważyć, że wojna nie spowodowała jeszcze żadnych strat w zbiorach w Ukrainie czy Rosji (...) Z Rosji na Zachód płynie też gaz i ropa po uzgodnionych cenach. (…) Ustalanie cen (...) nie jest właśnie zdeterminowane przez bieżące koszty, jak to się zwykle zakłada, ale jest ukierunkowane na przyszłe oczekiwania dotyczące zysku.”[79].
W związku z powyższym magazyn WirtschaftsWoche zachwyca się 18 maja 2022 roku:
„Rynek ropy naftowej jest (...) również idealnie przystosowany do tego, aby inwestować w nim pieniądze. ... Każdy, kto na przykład ... postawił na ropę w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy, mógł prawie podwoić swoją stawkę liczoną w stosunku do ceny baryłki ropy.”[80] To oczywiście przeciwdziała skutkom sankcji. W tym roku na przykład Rosja, pomimo embarga, spodziewa się przeznaczyć dodatkowe 13,7 mld euro na eksport paliw kopalnych.[81]
4.1 Otwarty kryzys związany z reorganizacją produkcji międzynarodowej
Ważniejsze od bezpośrednich ekonomicznych reperkusji spowodowanych sankcjami są globalne, a więc strategiczne wstrząsy w strukturze związanej z reorganizacją międzynarodowej produkcji. Ich konsekwencje są trudne do przewidzenia. W przeciwieństwie do monopoli amerykańskich, które produkują i sprzedają swoje produkty głównie na ogromnym rynku krajowym, niemieckie monopole międzynarodowe produkują głównie za granicą i tam realizują swoje maksymalne zyski.[82] Wojna gospodarcza Zachodu z Rosją ma podwójny wydźwięk. Napędza ona Rosję do jeszcze bardziej zdecydowanej rozbudowy «przyjaznych stosunków» z krajami, które nie uznają sankcji, a przede wszystkim z nowo-imperialistycznymi Chinami w ramach wspólnego bloku gospodarczego, politycznego i wojskowego.
W ten sposób polityka sankcji NATO i UE prowokuje zakończenie działalności jednolitego rynku światowego, będącego głównym ekonomicznym warunkiem reorganizacji produkcji międzynarodowej. Już teraz widać, że rozpoczęta globalna wojna gospodarcza będzie się w przyszłości rozszerzać. I tak w maju 2022 roku na Światowym Forum Ekonomicznym w Davos sekretarz generalny NATO Stoltenberg wezwał do uniezależnienia gospodarki od Chin pod demagogicznym hasłem „Wolność jest ważniejsza niż wolny handel”.[83] Zakwestionowano dotychczas istniejący międzynarodowy podział pracy, który jednocześnie pozostaje niezbędną przesłanką dla monopolistycznej produkcji przemysłowej generującej maksymalne zyski. Ważne sieci produkcyjne ulegają rozerwaniu, a całe sektory przemysłowe są odcięte od surowców i produktów podstawowych i zostają pogrążone w permanentnym kryzysie. Ograniczenie lub nawet całkowite odcięcie wcześniej otwartych rynków zbytu utrudnia również sprzedaż zwiększonej masowej produkcji super-monopoli. Konsekwencje dla gospodarki światowej nie są jeszcze możliwe do przewidzenia, zwłaszcza że rozwój ten nakłada się na kryzys logistyczny, energetyczny i surowcowy, a także na eskalację wojen handlowych, które pojawiły się już w okresie poprzedzającym wojnę w Ukrainie. Ze złym przeczuciem niemiecka minister spraw zagranicznych Annalena Baerbock przewidziała przyszły «huragan kryzysów» na całym świecie.[84]
W gospodarce światowej rozpoczął się otwarty kryzys reorganizacji produkcji międzynarodowej, który znacząco przyspiesza destabilizację imperialistycznego systemu światowego. Przejście do światowej wojny gospodarczej stawia na głowie główną sprzeczność między rewolucyjnie zinternacjonalizowanymi siłami produkcyjnymi a władzą państw narodowych i organizacją kapitalistycznych stosunków produkcji. To napędza niebezpieczeństwo trzeciej wojny światowej. W książce «Götterdämmerung über der ›neuen Weltordnung‹» czytamy:
„Fakt, że imperializm może zainicjować reorganizację produkcji, ale nigdy nie może stworzyć państwa światowego z powodu swoich nie dających się rozwiązać wewnętrznych sprzeczności, ujawnia, że imperializm osiągnął względną granicę swojego historycznego rozwoju. Nowoczesne siły wytwórcze wymagają stosunków produkcji, które odpowiadają ich międzynarodowemu charakterowi, ale te mogą być zrealizowane tylko w zjednoczonych państwach socjalistycznych świata.”[85].
5. Wojna w Ukrainie przyspiesza rozwój w kierunku globalnej katastrofy ekologicznej
Jeszcze przed kryzysem ukraińskim przejście do globalnej katastrofy ekologicznej ulegało przyspieszeniu. Głównie w odpowiedzi na globalny masowy ruch ekologiczny, zwłaszcza wśród młodzieży, mniej więcej wszystkie kraje imperialistyczne ogłosiły szeroko zakrojone działania na rzecz ochrony środowiska. Ale krótko po rosyjskiej inwazji w Ukrainie zadeklarowali zmianę paradygmatu w polityce ekologicznej. Odtąd ochrona klimatu jako dotychczasowy najwyższy cel została podporządkowana „interesom związanym z bezpieczeństwem”, czyli przygotowaniem trzeciej wojny światowej. 31 marca 2022 roku prezydent USA Biden ogłosił:
„Musimy wybrać długoterminowe bezpieczeństwo nad wrażliwością na zmiany energetyczne i klimatyczne”[86].
W ten sposób rozmyślne niszczenie jedności ludzkości i natury nabiera nowej jakości. Demagogiczne hasło Bidena zyskało aprobatę niemieckiego przemysłu zbrojeniowego. Pod koniec 2020 roku dr Hans Christoph Atzpodien, dyrektor generalny niemieckiego Związku Przemysłu Bezpieczeństwa i Obrony, sformułował nową «systemowo istotną» zasadę głoszącą, że „bezpieczeństwo (...) jest "matką" zrównoważonego rozwoju i odpowiadającego mu dobrobytu”.[87] Zadaniem Olafa Scholza i jego ekipy rządowej było dostosowanie ruchu ekologicznego w Niemczech do nowego kursu polityki zagranicznej i ekologicznej. Robert Habeck, filozof i minister ds. gospodarki i ochrony klimatu, demagogicznie odpowiedział na rosnącą krytykę w tym zakresie – krytykę, która jest podzielana nawet przez młodzież skupioną wokół Zielonych - słownym neologizmem «ekologicznego patriotyzmu».[88] Scholz i jego ekipa rządowa byli odpowiedzialni za przycięcie ruchu ekologicznego do nowego kursu polityki zagranicznej i ekologicznej.
«Patriotyzm ekologiczny» Habecka to jednak nic innego jak nowa odmiana socjalszowinizmu.[89] Z tą różnicą, że tym razem robotnicy i szerokie masy mają wyrzec się zarówno swoich uzasadnionych żądań społecznych, ekonomicznych i politycznych, jak i bez oporu przyjąć dramatycznie nasilający się kryzys ekologiczny.
Imperializm amerykański wiąże również swój zwrot w polityce ekologicznej z celem stania się supermocarstwem energetycznym. W związku z nałożonym 8 marca 2022 roku przez USA zakazem importu rosyjskiej ropy, węgla i gazu[90], New York Times komentuje, że „prezydent Biden przestał promować swoje ambitne plany walki ze zmianami klimatycznymi, skupiając się zamiast tego na pompowaniu jak największej ilości ropy i gazu.”[91].
Biden chce także zwiększyć uzależnienie Europy od USA. Jego celem jest zarówno odzyskanie utraconej pozycji w gospodarce światowej, jak i odzyskanie zaufania mieszkańców USA do swojej administracji. W samych Stanach Zjednoczonych państwowa agencja ds. energii planuje do 2030 roku zwiększenie wydobycia gazu za pomocą frackingu o 15 procent[92]. Forum Krajów Eksportujących Gaz żąda nawet globalnego wzrostu wskaźnika do poziomu 66 proc.[93].
W Niemczech zwłaszcza partia Zielonych okazuje się być przy tym ustępliwym sojusznikiem. Minister gospodarki z ramienia Zielonych, Habeck, masowo forsował budowę terminali skroplonego gazu ziemnego (LNG) w Brunsbüttel, Stade i Wilhelmshaven, aby móc importować z USA gaz pochodzący z frackingu, któremu jego partia zawsze się ostro sprzeciwiała. W celu nadania sprawie ekologicznego charakteru, terminale te mają w późniejszym okresie nadawać się również do importu wodoru.
Gaz ziemny i fracking szkodzą klimatowi nie tylko z powodu wytwarzania podczas spalania CO₂ i chemikaliów wpompowywanych w ziemię, ale także poprzez masowe uwalnianie z odwiertów i nieszczelnych rurociągów gazu cieplarnianego, metanu. Metan ma ponad 20 razy większy niż CO₂ potencjał powodowania efektu cieplarnianego[94] i już w 2019 roku był odpowiedzialny za spowodowanie 16,4 proc. globalnego ocieplenia[95].
Pod demagogiczną przykrywką, że już nigdy więcej nie będzie przekazywał pieniędzy na łamanie praw człowieka przez Władimira Putina, rząd niemiecki zrestrukturyzował nie tylko dostawy gazu, ale i ropy oraz zawarł umowy na dostawy z rządem Kataru. Kpiną jest, gdy minister finansów Christian Lindner deklaruje: „Chcemy partnerów handlowych, którzy są również partnerami pod względem wartości.”[96].
Ultrareakcyjni szejkowie Kataru ze swoim feudalno-faszystowskim reżimem to jest właśnie właściwy kierunek! Co Lindnera i Habecka obchodzą systematycznie popełniane naruszenia praw człowieka, oczywiste wsparcie faszystowskich organizacji terrorystycznych IS oraz ideologiczne i polityczne zbliżenie Kataru do faszystowskiego reżimu talibów w Afganistanie? Dla niemieckich burżuazyjnych demokratów można zostać „wartościowym partnerem” będąc po prostu po „właściwej” stronie w globalnej wojnie gospodarczej z Rosją, która jest obecnym głównym konkurentem imperialistycznym.
Z kolei propagowana przez Roberta Habecka i UE rozbudowa odnawialnych źródeł energii pozostaje bardzo rozbita lub jest ściśle ukierunkowana na działalność monopoli. Na przykład art. 8 unijnej taksonomii dla zrównoważonych działań (tzw. «zielona taksonomia«) mówi o tym, że projekty elektrowni wiatrowych realizowane przez przedsiębiorstwa są promowane jako «zielone», jeśli zatrudniają ponad 500 pracowników i są zorientowane na rynek kapitałowy.[97].
Już na początku 2022 roku minister Habeck opowiedział się za zakwalifikowaniem gazu ziemnego jako «technologii pośredniej» («Brückentechnologie») [98] szczególnie wartej promocji, jako przejścia do wykorzystania energii odnawialnych. Komisja UE szybko udzieliła temu swojego poparcia – uwzględniając także poparcie dla promocji energii jądrowej.[99] W czyim interesie leży ta katastrofa ekologiczna, pokazuje otwarcie wyrażone po rozpoczęciu wojny żądanie Federacji Przemysłu Niemieckiego (BDI), aby
„bez ideologicznych obiekcji (powinno się) rozważyć rozbudowę trzech wciąż działających elektrowni jądrowych oraz trzech obiektów ostatnio zamkniętych (należy)”[100].
„Bez obiekcji ideologicznych” oznacza w dosłownym tłumaczeniu bez zastrzeżeń popierać imperialistyczne plany zachowania i ekspansji energii jądrowej oraz świadomie i w znacznym stopniu zagrażać zdrowiu ludności.
Elektrownie jądrowe stwarzają niemożliwe do przewidzenia zagrożenia. Wszystkie elektrownie jądrowe są uzależnione od stałego źródła zasilania, które umożliwia chłodzenie ich elementów napędowych. Jeśli zostanie ono przerwane np. przez wojnę lub katastrofy naturalne, istnieje groźba niekontrolowanego stopienia się reaktora.[101] Obrazują to historyczne przykłady Czarnobyla i Fukushimy.
Wspieranie elektrowni atomowych jest ściśle związane z militarnym wykorzystaniem energii jądrowej. Prezydent Francji Emanuel Macron otwarcie stwierdził:
„Bez cywilnej energii jądrowej, nie ma wojskowej energii jądrowej; bez wojskowej energii jądrowej, nie ma cywilnej energii jądrowej”[102].
Upragniony renesans energii jądrowej jest również jednoznacznie ukierunkowany na uzbrojenie Europy w broń atomową. To samo dotyczy wzmocnienia "nuklearnego udziału" Niemiec w ramach NATO, czego wyrazem jest pozyskanie amerykańskich myśliwców F-35 nadających się na nośniki broni jądrowej.
5.1 Rosnące zagrożenie wojną atomową
W 2021 roku dziewięć imperialistycznych potęg nuklearnych posiadało łącznie około 13 080 sztuk broni jądrowej. W kategoriach czysto matematycznych ich potencjał destrukcyjny wystarczyłby do kilkukrotnego zniszczenia ziemskiej biosfery. Imperialistyczni stratedzy wojskowi zarówno NATO jak i Rosji opracowują obecnie ponownie - jak w latach 80-tych - zbrodniczą koncepcję ograniczonej wojny jądrowej.
Prezydent Rosji Putin otwarcie grozi użyciem broni jądrowej[103], a prezydent Biden potwierdza roszczenia USA do pierwszego użycia broni jądrowej.[104] Wyposażony w broń jądrową naddźwiękowy pocisk «Dark Eagle» może dotrzeć i zniszczyć Moskwę z Niemiec w 21 minut i 30 sekund.[105] Amerykańscy żołnierze trenują z tym systemem od marca 2022 roku.[106] Do tej pory w ruchu ekologicznym i pokojowym panowała powszechna zgoda co do kwestii odrzucenia wojny atomowej. Tak się składa, że akurat artykuł Greenpeace z 31 marca 2022 roku, przystał na „możliwość ograniczonej wojny nuklearnej”[107] udzielając jej ekologicznej aprobaty:
„W przypadku użycia taktycznej broni jądrowej (...) fala cieplna, fala podmuchowa i promieniowanie byłyby prawdopodobnie ograniczone do kilku kilometrów.”[108].
W rzeczywistości każda pojedyncza - nawet taktyczna - broń jądrowa przynosi ogromne zniszczenia, ogromne szkody i masowe ofiary śmiertelne na przestrzeni setek kilometrów kwadratowych. Ekspertka ds. energetyki jądrowej Nina Tannenwald wyjaśnia absurdy tych spekulacji słownych:
„Nawet broń jądrowa o 'małej sile rażenia' (0,3 kiloton) spowodowałaby szkody znacznie przewyższające te, które wyrządza konwencjonalny materiał wybuchowy. (...) Opad promieniotwórczy skaziłby powietrze, glebę, wodę i zasoby żywności.”[109].
Broń jądrowa, nazywana w sposób bagatelizujący «mini-nukes» (miniaturowa broń nuklearna), nie czyni uderzenia jądrowego mniej groźnym. Czyni go jeszcze bardziej realną opcją, która może w konsekwencji doprowadzić do niekontrolowanej eskalacji.
Jest to rozpowszechniona, ale bardzo niebezpieczna iluzja, iż rozsądek imperialistów nie dopuściłby do wojny atomowej. Koniecznym jest by wszyscy ekolodzy i obrońcy pokoju połączyli swoją walkę o ratowanie środowiska z walką przeciwko wojnie imperialistycznej. Koniecznym jest, by przeforsowali żądanie zakazu i zniszczenia wszystkich broni ABC (broni masowego rażenia) na całym świecie.
5.2 Niebezpieczna rywalizacja o bazę energetyczną i surowcową
Globalny ruch ekologiczny zdołał wymusić na monopolach i rządach pewne obietnice i ustępstwa dotyczące rozwoju energii odnawialnych. Obficie występująca dzisiaj, przemysłowo tania w produkcji energia oparta na wietrze, słońcu i innych alternatywnych źródłach energii, a także magazynowanie energii jest częścią kompleksowego materialnego przygotowania socjalizmu w jedności człowieka i natury. Jednak pod rządami monopoli ten potencjał postępu naukowo-technicznego nie urzeczywistnia się, a wręcz przeciwnie, przekształca się w biznes nastawiony na maksymalizację zysku i dążenie do zdobycia pozycji lidera na rynku światowym.
Obecnie 98 procent wszystkich fotoogniw produkowanych jest w nowo-imperialistycznych krajach azjatyckich, w tym 77,7 procent przez same monopole chińskie,[110] podczas gdy udział monopoli amerykańskich i unijnych uległ zmniejszeniu.[111] W produkcji turbin wiatrowych monopole unijne Vestas, Siemens-Gamesa, Nordex i Enercon mają udział w światowym rynku 29,7 procent, ale pozostają za Chinami, które produkują 54,6 procent. Również w tym przypadku USA pozostają daleko w tyle z zaledwie 11,7 procentami.[112] Wraz z kryzysem związanym z wojną w Ukrainie następuje kulminacja między-imperialistycznej rywalizacji o bazę energetyczną i surowcową.
5.3 Otwarty kryzys imperialistycznego ekologizmu
Dotychczasowe warianty imperialistycznego ekologizmu znalazły się w otwartym kryzysie. Ich credo stanowiła rzekoma „zgodność ekologii i gospodarki kapitalistycznej”. Propagandystyczne bałwochwalstwo dotyczące od dawna chybionego celu nie wyższego niż 1,5 stopnia w paryskim porozumieniu klimatycznym z 2015 roku również otwarcie zawiodło.
Nawet ONZ-owski, skądinąd dotychczas raczej bagatelizujący sprawę, Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu, od 2021 roku ostrzega, że ziemię czeka gorący okres, który grozi ludziom śmiertelnymi falami upałów.[113] W lutym 2022 roku przewidział on niebezpieczeństwo niekontrolowanych „reakcji łańcuchowych”, które w dotkliwy sposób zagrażałyby 3,6 miliardom ludzi. To jednak jest międzynarodowym monopolom energetycznym i surowcowym zupełnie obojętne. Nie myślą nawet o tym, by powstrzymać się od dalszego rozbudowania i eksploatacji kopalnych źródeł energii. W 2017 roku 100 samych supermonopoli spowodowało 71 procent wszystkich przemysłowych emisji CO₂ na świecie.[114] Od 2008 do 2020 roku globalna produkcja węgla wzrosła o 16,6 procent[115], produkcja ropy o 4,1 procent[116], a produkcja gazu ziemnego o 27 procent[117].
5.4 Celowo wywołane kryzysy żywnościowe i głodowe
Rosja i Ukraina wytwarzają razem 64 procent oleju słonecznikowego, 23 procent pszenicy i 18 procent kukurydzy, stanowiąc przy tym znaczną część światowego eksportu żywności.[118] Agresja militarna Rosji przeciwko Ukrainie niszczy i zagrabia produkcję i dystrybucję tych istotnych światowych produktów żywnościowych. Według Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), tylko do końca kwietnia 2022 roku, blisko 25 milionów ton zboża utknęło w Ukrainie, zablokowanej przez rosyjską armię i zaminowane porty.[119] Dodajmy do tego imperialistyczną politykę sankcji, która masowo ogranicza eksport tej egzystencjalnie niezbędnej żywności do wielu krajów Azji i Afryki.
W rezultacie szalejący kryzys żywnościowy przeradza się skokowo w międzynarodowy kryzys żywnościowy o daleko idących konsekwencjach gospodarczych, politycznych i społecznych. Na całym świecie jest już 811 milionów ludzi głodujących, a dwa miliardy cierpi z powodu niedożywienia.[120] Od lutego 2022 roku ceny żywności na całym świecie eksplodowały.[121] Aby wykorzystać dla siebie niedobór podstawowych artykułów spożywczych, monopole rolnicze w UE naciskają na zwiększenie produkcji zboża i nadmiernie podnoszą ceny żywności.
W tym celu ma dojść do zniesienia „uciążliwych” wymogów dotyczących ochrony środowiska w rolnictwie. Głoszone w umowie koalicyjnej obecnego rządu cele dotyczące zachowania bioróżnorodności [122] zniknęły w szufladzie: np. plany ekologicznej uprawy 25 procent gruntów rolnych do 2030 roku, pozostawienia od 2023 roku czterech procent gruntów rolnych odłogiem i zmniejszenia o połowę stosowania pestycydów.[123] W obliczu faktu dramatycznego wymierania gatunków jest to tym bardziej katastrofalne - na całym świecie ponad milion gatunków jest zagrożonych wyginięciem.
5.5 Rabunkowa gospodarka zasobów naturalnych
Ogólnoświatowy wzrost poziomu uzbrojenia - w 2021 roku na zbrojenia wydane zostaną ponad dwa biliony dolarów,[124] - a jeszcze bardziej wojny są decydującymi czynnikami kryzysu ekologicznego. Nie tylko niszczone są dziesiątki tysięcy ludzkich istnień i warunki życia milionów ludzi, ale także w przyspieszonym tempie niszczona jest biosfera, marnowane są surowce i nasila się globalne ocieplenie. Same tylko siły zbrojne USA emitują więcej CO₂ niż przeciętny kraj uprzemysłowiony Szwecja.[125] Do tego dochodzi marnowanie zasobów, pustoszenie ziemi oraz zanieczyszczenie wody przez bazy wojskowe i transporty wojskowe.
Wraz z wojną w Ukrainie rozwija się regionalna katastrofa ekologiczna. Region Donbasu w którym znajduje się 900 dużych zakładów przemysłowych, w tym 248 kopalń, 177 niebezpiecznych zakładów chemicznych i 113 zakładów wykorzystujących substancje radioaktywne jest jednym z najbardziej skażonych obszarów na ziemi.[126] Do 2021 roku rozwinęło się już powszechne skażenie wód gruntowych spowodowane głównie przez zalewania kopalń, przez co około 3,4 mln ludzi nie ma dostępu do czystej wody.[127] Bombardowanie hut, takich jak w Mariupolu, uwolniło ogromne ilości toksyn i metali ciężkich. Całe regiony mogą więc stać się na długi czas niezdatne do zamieszkania.
W światowym kryzysie ekologicznym ujawnia się cały rozkład i przeżytkowość imperialistycznego systemu światowego. Kluczowe jest, aby masy rozpoznały i świadomie przetworzyły ten rozwój, tak aby podjęły zmieniającą społeczeństwo walkę ekologiczną pod przywództwem klasy robotniczej z perspektywą prawdziwego socjalizmu.
6. Przejście oportunizmu w socjalszowinizm
Od początku 2022 roku na całym świecie rozpoczęto manipulowanie opinią publiczną z wykorzystaniem wojny psychologicznej w celu pozyskania mas do wojny imperialistycznej.
Wraz z początkiem wojny w Ukrainie ponadnarodowy socjalszowinizm przybrał nowy wymiar nieustannego oddziaływania na opinię mas. Każde państwo imperialistyczne stosowało za pomocą własnych zmonopolizowanych środków masowego przekazu dezinformację aż do otwartego podżegania do wojny włącznie. Książka «Kryzys burżuazyjnej ideologii i oportunizmu» wykazuje:
„W kryzysach, kiedy ich koszta i ciężary przerzucane są na masy, kiedy burżuazja walczy z postępami rewolucji lub jest na kursie wojennym - krótko mówiąc, kiedy sprzeczności się nasilają, oportunizm zgodnie z prawem przechodzi w socjalszowinizm. Jego naczelną zasadą jest propagowanie całkowitego podporządkowania klasy robotniczej narodowym interesom klasowym burżuazji.”[128].
Na Monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa 19 lutego 2021 roku - już na rok przed wojną na Ukrainie - prezydent USA Joe Biden zaprzysiągł, że USA i inne imperialistyczne państwa NATO „staną w obronie suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy”.[129] Biden nie porzucił polityki «America first» Donalda Trumpa, jak stara się koloryzować tę kwestię większość burżuazyjnych analityków, ale usystematyzował ją w strategię i taktykę hegemonicznego roszczenia USA do władzy. Aby ukryć ten podstawowy fakt, sprzedaje opinii publicznej projekt z szowinistyczną i socjalszowinistyczną obłudą jako zaangażowanie na rzecz zachodnich demokracji.
Doprowadziło to do nowego etapu rozpowszechniania się drobnomieszczańsko-socjalszowinistycznej sposobu myślenia zgodnie z którym międzynarodowa klasa robotnicza powinna patriotycznie identyfikować się z imperialistycznym wyzyskiem i podżeganiem do wojny we własnym kraju. Zamiast realizować swoje proletariackie interesy klasowe, uczestniczyć w aktywnym oporze wobec przygotowywania III wojny światowej i zwrócić się ku przygotowaniu międzynarodowej rewolucji socjalistycznej, powinna pogodzić się z «mniejszym złem»: «demokracją» imperializmu amerykańskiego czy zachodnioeuropejskiego, która jest rzekomo o wiele lepsza od imperializmu rosyjskiego czy chińskiego.
Prezydent Rosji Władimir Putin również podsycał drobnomieszczańsko-socjalszowinistyczną mentalność mas w Rosji na długo przed inwazją na Ukrainę. W artykule «O historycznej jedności Rosjan i Ukraińców» szerzył rasistowską demagogię (völkischer Demagogie) *:
„Rosjanie, Ukraińcy i Białorusini są wszyscy potomkami dawnej Rusi, która była największym państwem w Europie”[130].
Za pomocą takiego wielkoruskiego szowinizmu Putin nie tylko przygotowywał pod względem ideologicznym inwazję na Ukrainę, ale także dalsze działania militarne. W swoim nacjonalistycznym urojeniu przeoczył historyczny fakt, że dawna Ruś Kijowska była związkiem głównie ukraińskich plemion tworzących feudalne państwo. W następnym okresie rosyjscy carowie wtłoczyli nierosyjskie ludy i terytoria do swojego imperium i zamienili Rosję w więzienie narodów.
Wszystkim tym, którzy bronią którejkolwiek z dwóch walczących imperialistycznych stron, niech będzie dana dobra rada, którą Lenin bezbłędnie dał na temat zwodniczych wyjaśnień pochodzenia wojen imperialistycznych:
„Zagadnienie, która grupa zadała pierwszy cios wojenny czy też pierwsza wypowiedziała wojnę, nie ma żadnego znaczenia przy określaniu taktyki socjalistów. Frazesy o obronie ojczyzny, o odparciu wrogiego najazdu, o wojnie obronnej itp. z obu stron są jednym wielkim oszukiwaniem ludu.” [131]
Machina propagandowa amerykańskiego imperializmu oddziałuje na ponad miliard ludzi w 212 krajach, przede wszystkim za pośrednictwem kanału informacyjnego CNN International.[132] Za pośrednictwem Russia Today (RT), Sputnika i poprzez celowo rozpowszechniane komunikaty w «sieciach społecznościowych» - przez tzw. «armię trolli» - rosyjscy nowo-imperialiści dokonują gloryfikacji swojej agresji militarnej w ponad 100 krajach.[133] W samej Ameryce Łacińskiej RT ma prawie 30 milionów zwolenników. „Niemieckie ... punkty widzenia”[134] są rozpowszechniane w 32 językach wśród 289 milionów «użytkowników» na czterech kontynentach w szczególności przez Deutsche Welle.
Dziennikarze z całego świata od rana do nocy relacjonują «na żywo» prosto z terenów objętych wojną: przerażające obrazy zbombardowanych domów, zrozpaczone ukraińskie dzieci i zdjęcia okrucieństw popełnianych przez rosyjską armię, wywiady z osobami poszkodowanymi - wszystko to sprawia wrażenie obiektywnej informacji i obcowania z wydarzeniami z bliska. O ukraińskich działaniach wojennych nie słyszy się nic poza tym, że żołnierze stawiają «heroiczny opór».
Środki masowego przekazu opierają się przy tym przede wszystkim na mobilizacji emocji. Niespodziewanie dostawy broni stały się kwestią czysto moralną i pozbawionym alternatywy wyrazem współczucia, empatii i solidarności.
Nowością w Niemczech była ogólna militaryzacja wiadomości i talk show. Rzeczą oczywistą było, że wysocy rangą oficerowie wojskowi udzielali codziennych wywiadów i angażowali masy w strategiczne rozważania dotyczące kursu wojennego niemieckiego imperializmu. Przez wiele tygodni cenzorzy burżuazyjnych mediów blokowali przedstawicieli wszelkich poglądów krytycznych, postępowych i pacyfistycznych. Jeśli przyjmowano ich sporadycznie, to zwykle określano ich jako «przyjaciół Putina». «Krytyczne dociekania» moderatorów talk show pochodziły w większości z prawicy. W większości bezkrytycznie przekazywali oni do wiadomości podżegające manipulacje Wołodymyra Zełenskiego i jego ambasadora w Niemczech Andrija Melnyka w celu doprowadzenia do masowych dostaw broni.
Wraz z przejściem na kurs socjalszowinistyczny we wszystkich partiach reformatorskich rozwinęły się procesy o charakterze kryzysowym: «Zieloni» jeszcze w swoim programie do wyborów do Bundestagu w 2021 roku obiecywali „zakończenie eksportu broni z Europy (...) do stref wojennych.”[135]
Jednak nowa odpowiedzialność rządu domagała się «ukształtowania» zmiany strategii niemieckiej polityki zagranicznej. Anton Hofreiter, znany wcześniej jako wyraziciel «lewego» skrzydła «Zielonych», okazał się jednym z największych agitatorów wojennych. W odpowiedzi na „bezwzględną i brutalną naturę” rosyjskiego nowego imperializmu domagał się od niemieckiego imperializmu „realpolitik w jego najbardziej brutalnej formie”.[136] Jego reakcyjny pragmatyzm w bardzo krótkim czasie przekształcił byłego działacza występującego przeciwko energii jądrowej[137] Hofreitera w niepohamowanego podżegacza wojennego.
Szczerze i słusznie zaniepokojonych 89 członków «Zielonych» bezskutecznie ostrzegało kierownictwo partii: „Co zrobicie w przypadku dalszej eskalacji ... ? Czy NATO użyje wtedy broni jądrowej przeciwko Rosji?”[138].
Lewicowa reformatorska partia «DIE LINKE» pogrążyła się w kryzysie o charakterze egzystencjalnym po tym, jak jej wieloletnia trywializacja polityki nowo-imperialistycznej Rosji poniosła jawną klęskę. Sprzeczności wewnątrz partii dotyczyły programu zbrojeniowego rządu, który - wbrew temu, jak głosowała frakcja w Bundestagu - niektórzy czołowi przedstawiciele gorliwie poparli.
Na przykład Bodo Ramelow/«DIE LINKE», premier Turyngii, powiedział na demonstracji pokojowej w Gerze 2 marca 2022 roku: „Jesteśmy w stanie wojny (...) Teraz musimy podejmować działania militarne.”[139] Ostro skrytykował wciąż licznych przeciwników wojny w swojej partii: „Zwykłe szkalowanie NATO nie rozwiązuje tutaj żadnego problemu.”[140]
«Lewicowy» premier demonstruje w ten sposób swoją bezwarunkową lojalność wobec niemieckiego imperializmu. Przy szerokim odbiorze medialnym, bez jakichkolwiek zahamowań, złożył 14 stycznia 2019 roku wiązankę kwiatów na grobie Karla Liebknechta, współzałożyciela KPD.[141] Nierozerwalnie z Liebknechtem związane jest niezwykle aktualne obecnie hasło: „Ani człowieka, ani grosza za ten system!”.
Rozpowszechnienie szowinizmu idzie tak daleko, że nawet w mediach często uznawanych za lewicowo-liberalne, faszyzm zostaje poważnie bagatelizowany. Na przykład 20 maja 2022 roku ambasador Ukrainy Andrij Melnyk udzielił całostronicowego wywiadu RedaktionsNetzwerk Deutschland, w którym potrafił przedstawić faszystowski pułk Azow jako zupełnie nieszkodliwych i „dzielnych bojowników”[142]. Należy podkreślić, że jest to pułk, który używa faszystowskich symboli SS oraz zaangażowany jest od 2014 roku w zbrodnie wojenne przeciwko ludziom w Donbasie. Jego pierwszy dowódca Andrij Biłecki zaledwie kilka lat temu otwarcie deklarował się jako faszysta i antysemita na rzecz „krucjaty” „białych ras świata (...) przeciwko podludziom o semickich poglądach”[143]. Głównym finansistą pułku Azow jest drugi co do wielkości ukraiński monopolistyczny kapitalista i oligarcha Ihor Kołomojski, który udzielił Zełenskiemu rozstrzygającego poparcia w wyborach,[144] czyniąc go uprzednio, za pomocą swojego prywatnego kanału telewizyjnego 1+1, kimś znaczącym na scenie politycznej.
Przystąpienie Finlandii do NATO jest uzasadniane w talk showach na zasadzie ciągłego powtarzania, jakoby przemawiałaby za tym również historia bohaterskiej wojny Finlandii ze Związkiem Radzieckim w latach 1939/40. W tym czasie reakcyjny rząd fiński - działając w imieniu profaszystowskich i imperialistycznych rządów - odmówił zgody na przeprowadzenie poważnych negocjacji z socjalistycznym Związkiem Radzieckim w sprawie korekt granic, które były absolutnie niezbędne dla Związku Radzieckiego i zarazem korzystne dla Finlandii. Chodziło o ochronę przede wszystkim Leningradu przed zbliżającą się inwazją hitlerowskich faszystów. Finlandia zamiast tego zaatakowała rosyjskie oddziały graniczne. Po pokonaniu wojsk fińskich dowodzonych przez arcyreakcyjnego generała Mannerheima, Związek Radziecki powstrzymał się od okupacji kraju. Rząd fiński «odpłacił» się za to dopiero rok później, uczestnicząc w faszystowskiej wojnie Hitlera przeciwko Związkowi Radzieckiemu.
Tylko stanowisko klasy proletariackiej pomaga jak kompas, dzięki któremu można przejrzeć szowinistyczne, socjalszowinistyczne i antykomunistyczne argumenty rozpowszechniane z dużym patosem. Umożliwia ono wyciągnięcie z tego właściwych wniosków. Wraz z wydłużaniem się czasu trwania wojny, wzrastają nastroje zarówno przeciwko samej wojnie, jak i jej rozszerzaniu. W połowie marca 2022 roku sondaże pokazywały, że 67 procent niemieckiego społeczeństwa nadal aprobuje dostawy broni na Ukrainę.[145] Jeszcze 3 maja tylko 46 procent było za dostarczeniem broni ofensywnej.[146] Coraz częściej pojawiają się głosy krytyczne wobec NATO i polityki wojennej niemieckiego rządu.
Rządzący nie są w stanie na trwałe pozyskać mas dla wojny imperialistycznej! Nie udaje im się to nawet wtedy, gdy używają argumentu, który głosi, że odmowa dostarczenia broni to „nieudzielenie pomocy” i pozostawienie narodu ukraińskiego na pastwę niepohamowanego szału rosyjskiego agresora! Jakkolwiek skomplikowana jest sytuacja, wojny narodów imperialistycznych i ich sojuszy nigdy nie były prowadzone z myślą o pomocy i solidarności z narodami! Jest tylko jedna alternatywa: rewolucyjna walka wyzyskiwanych i uciskanych w tych krajach, zarówno w Ukrainie, jak i w Rosji, przeciwko ich rządom, które prowadzą tę wojnę w celu zniszczenia swoich wrogów. W samym środku pierwszej wojny światowej Lenin przedstawił międzynarodowej klasie robotniczej koncepcję ideologicznej walki z oportunistami i szowinistami:
„Burżuazja i jej stronnicy w ruchu robotniczym, (…) zazwyczaj ujmują kwestię tak: albo zasadniczo uznajemy obowiązek obrony ojczyzny, albo pozostawiamy nasz kraj bez obrony. Takie ujęcie jest z gruntu błędne. W rzeczywistości sprawa przedstawia się tak: albo pozwolimy się zabijać w interesie imperialistycznej burżuazji, albo będziemy systematycznie przygotowywać większość wyzyskiwanych i samych siebie do tego, (…) by w ogóle położyć kres i drożyźnie i wojnom.”[147]
7. Nowa faza przyspieszonej destabilizacji imperialistycznego systemu światowego
Po raz pierwszy od zakończenia II wojny światowej w 2022 roku doszło do bezpośredniej konfrontacji militarnej między imperialistycznymi siłami i obozami władzy. Położyło to kres trwającemu od ponad siedmiu dekad pokojowi imperialistycznemu. Do tej pory zdarzały się inwazje wojsk państw imperialistycznych lub wojny zastępcze, ale odgrywały one - niezależnie od całej brutalności, niszczenia ludzkich istnień, miejsc produkcji i przestrzeni życiowych - jedynie ograniczoną i podrzędną rolę w polityce światowej.
Wraz z wojną w Ukrainie i poważnym zagrożeniem III wojną światową oraz w ramach ogólnego kryzysu kapitalizmu, pojawiła się nowa faza przyspieszonej destabilizacji imperialistycznego systemu światowego. Przygotowuje ona grunt pod rewolucyjny kryzys światowy. Wraz z tym ogólny kryzys imperializmu nabiera nowej jakości. Ma miejsce gwałtowne zaostrzenie się głównych sprzeczności imperialistycznego systemu światowego.
7.1 Otwarty kryzys światowy
Wraz z konfliktem w Ukrainie wybuchł otwarty kryzys światowy o charakterze politycznym, ekonomicznym, ekologicznym i militarnym. Ta nowa okoliczność wpłynęła gwałtownie na zmianę zadania rewolucyjnej walki klasowej.
1. W wymiarze politycznym otwarty światowy kryzys wyraża się w powszechnym i niekontrolowanym zaburzeniu dotychczasowej wielobiegunowej struktury. To zasadniczo kwestionuje istniejący imperialistyczny porządek świata i jego instytucje. Wypracowane mozolnie paragrafy prawa międzynarodowego, praw człowieka i obowiązujących na arenie międzynarodowej traktatów rozbrojeniowych nagle nie były warte papieru, na którym zostały napisane. Organizacje międzynarodowe takie jak ONZ, NATO czy UE pogrążyły się w mniej lub bardziej otwartych kryzysach z powodu pojawiającego się antagonizmu[148] między poszczególnymi interesami narodowymi pojedynczych państw. I tak 24 marca 2022 roku 53 z 193 państw członkowskich ONZ odmówiło zatwierdzenia rezolucji Zgromadzenia Ogólnego w sprawie natychmiastowego zaprzestania działań wojennych Rosji wobec Ukrainy.[149] Ze wszystkich państw, USA , które pozostają światowym podżegaczem wojennym nr 1, forsują utworzenie zdominowanego przez USA «przymierza demokracji» jako alternatywy dla sparaliżowanego ONZ.[150]
2. Z ekonomicznego punktu widzenia otwarty kryzys reorganizacji produkcji międzynarodowej pojawił się na bazie globalnego kryzysu gospodarczego i finansowego, który wybuchł w 2018 roku i od tego czasu jeszcze bardziej się pogłębił.
3. Wolny handel światowy został w ten sposób zakwestionowany. Doszło do wybuchu wojny handlowej, a poprzez sankcje wobec Rosji do przerodzenia się w globalną wojnę gospodarczą, w którą zaangażowane są bezpośrednio lub pośrednio mniej więcej wszystkie państwa imperialistyczne.
4. Pod względem ekologicznym skok jakościowy polega na tym, że tzw. «polityka bezpieczeństwa» stała się nadrzędna w stosunku do dotychczas uprawianej polityki ekologicznej. Tendencja ta wraz z wojną imperialistyczną prowadzi do drastycznej intensyfikacji wszystkich aspektów przejścia do globalnej katastrofy ekologicznej.
5. Ogólnoświatowy kryzys militarny doprowadza do załamania się międzynarodowej dyplomacji i jej dotychczasowych założeń: pacyfizmu i imperialistycznego pokoju. Na jego miejscu stoi mniej lub bardziej otwarte aktywne przygotowanie prawie wszystkich państw imperialistycznych do trzeciej wojny światowej.
6. Wiąże się to z masowym rozwojem tendencji prawicowej, która objawia faszyzacją aparatów państwowych, oraz przejściem wielu państw do faszyzmu.
7. Po raz pierwszy od dziesięcioleci zarówno Rosja, jak i USA/NATO z zimnym wykalkulowaniem aktywnie przygotowują się do wojny atomowej, świadomie wprowadzając ją do dyskusji publicznej.
8. Przejście do aktywnego przygotowania wojny światowej wzmaga również sprzeczności społeczne w Niemczech. Narastają one zarówno w obrębie niemieckiego kapitału finansowego, jak i w rządzie oraz partiach burżuazyjnych. Jednocześnie narasta też kryzys zaufania mas do rządu i partii burżuazyjnych.
9. Kryzys ideologii burżuazyjnej pogłębia się, przede wszystkim jako otwarty kryzys fundamentalnych iluzji, które do tej pory uważano za niepodważalne. Przykładem może tu być «polityka zagraniczna nastawiona na pokój», «zmiana poprzez wymianę handlową» czy liczne warianty imperialistycznego ekologizmu. Ponownie wykorzystywane iluzje rządu, takie jak obietnica «transformacji społeczno-ekologicznej», ulegają zużyciu już wkrótce po ich wymyśleniu.
10. Dotychczasowe kryzysy zaostrzają się nawzajem: światowy kryzys gospodarczy i finansowy, różne kryzysy strukturalne w procesie reprodukcji, kryzys zadłużenia, przyspieszony zwrot w kierunku globalnej katastrofy ekologicznej, kryzys burżuazyjnej polityki dotyczącej uchodźstwa i kryzys burżuazyjnego wzorca porządku rodzinnego, kryzysy głodu w coraz większej liczbie państw, drastycznie rosnąca inflacja czy kryzysy społeczne w skali światowej. Łączą się one w międzynarodowy trend ogólnych kryzysów społecznych w większości państw świata.
11. Zasadnicza sprzeczność naszej epoki między kapitalizmem a socjalizmem wymaga pilnego rozwiązania na skalę międzynarodową. To jest obiektywna podstawa przejścia do walki klasowej we właściwym znaczeniu.
Lenin pisał o ogólnych cechach sytuacji rewolucyjnej:
„Na pewno nie omylimy się wskazując następujące trzy główne oznaki: 1. Niemożność utrzymania przez klasy panujące w formie niezmienionej swego panowania; taki lub inny kryzys «gór», kryzys polityki klasy panującej, stwarzający szczelinę, przez którą przedziera się niezadowolenie i oburzenie klas uciskanych. Aby nastąpiła rewolucja, nie wystarczy zazwyczaj, by «doły nie chciały», trzeba jeszcze, by «góry nie mogły» żyć po dawnemu. 2. Zaostrzenie, ponad zwykłą miarę, nędzy i niedoli klas uciskanych. 3. Znaczny wzrost , z wyżej wskazanych przyczyn, aktywności mas, które w «pokojowym» okresie spokojnie pozwalają się grabić, a w czasach burzliwych wciągane są zarówno przez ogół warunków kryzysu jak i przez same «góry» do samodzielnego wystąpienia dziejowego.” [151]
Przejście od stadium sytuacji nierewolucyjnej do stadium otwartej sytuacji rewolucyjnej jest początkowo inicjowane przede wszystkim przez czynniki obiektywne. Zbieżność czynnika subiektywnego z obiektywnym nie następuje nagle, lecz rozwija się jako mniej lub bardziej długotrwały, najpierw polityczny, a potem rewolucyjny proces fermentacji, który przebiega pod wpływem środków antykryzysowych oraz za sprawą manipulacji opinią publiczną. Rozwinięcie się rewolucyjnego kryzysu światowego zależy w decydujący sposób od rozwoju świadomości klasowej międzynarodowego proletariatu przemysłowego. Musi on zdobyć zdolność do zrewolucjonizowania i koordynacji swojej walki na poziomie międzynarodowym oraz stanąć na czele aktywnego sprzeciwu mas. Czynnikiem decydującym o determinacji, głębokości i stabilności tego procesu jest powstawanie i umacnianie się partii marksistowsko-leninowskich mających wpływ na całe społeczeństwo.
Rewolucyjna czujność musi jednak liczyć się także z możliwością rozwoju reakcyjnej, a nawet faszystowskiej bazy wśród części mas o niskiej świadomości. Świadczy to o wyostrzonej sprzeczności w dziedzinie ideologicznej między reakcyjnym antykomunizmem a perspektywicznym socjalizmem naukowym.
Nikt nie jest w stanie przewidzieć konkretnego przebiegu imperialistycznej wojny w Ukrainie. Jednak celowe nasilenie działań wojennych przez walczące strony, a także jej rozmach oznaczają, że militarna wymiana ciosów zmierza w kierunku przejścia do III wojny światowej. Opiera się to na prawidłowości, którą odkrył już Clausewitz:
„Wojna jest aktem przemocy i nie ma żadnych ograniczeń w jej stosowaniu; dlatego każdy udziela prawa drugiemu, powstaje wzajemne oddziaływanie, które zgodnie z koncepcją musi prowadzić do skrajności.”[152].
W tej fazie przyspieszonej destabilizacji imperialistycznego systemu światowego istnieją w zasadzie tylko dwie opcje: wybuch III wojny światowej lub międzynarodowa rewolucja socjalistyczna.
Przekonanie to jest wyrazem prawidłowości rozwoju społecznego i krytykuje natrętne bagatelizowanie wyrazistości tego rozwoju stosowane przez powszechną manipulację opinii publicznej. Możliwe jest również, że faza ta zostanie zatrzymana albo przez opór mas, z powodu sprzeczności między imperialistami, albo z powodu kapitulacji jednej lub drugiej strony konfliktu wojennego. Nawet wtedy jednak nie byłoby łatwego powrotu do czasów sprzed wojny w Ukrainie. Jednak dopóki trwa to stadium, ogólna strategia i taktyka międzynarodowej rewolucji socjalistycznej musi być skierowana przeciwko poważnemu niebezpieczeństwu trzeciej wojny światowej. Stawia sobie za cel przyspieszenie przejścia z etapu sytuacji nierewolucyjnej do etapu sytuacji rewolucyjnej w skali światowej. Aktywne przygotowywanie wojny światowej przez rządy imperialistyczne, przyspieszone niszczenie środowiska naturalnego oraz przerzucanie ciężaru kryzysu i wojny na masy będą w coraz większym stopniu doprowadzać masy do otwartej sprzeczności z imperialistycznym systemem światowym i stanowić będzie wezwanie do walki.
Marksiści-leniniści na całym świecie muszą zrobić wszystko, co w ich mocy, aby wykorzystać otwarty kryzys imperialistycznego systemu światowego do zrewolucjonizowania międzynarodowego proletariatu przemysłowego i szerokich mas.
8. Czynny opór przeciwko III wojnie światowej
Świadomość, organizacja i doświadczenia walki klasy robotniczej i szerokich mas niewątpliwie nie dotrzymują dziś jeszcze kroku przyspieszonej destabilizacji imperialistycznego systemu światowego. Główne państwa imperialistyczne posiadają jeszcze znaczne środki materialne na własne zarządzanie kryzysem, dezorientację, dezorganizację i demoralizację poprzez umiędzynarodowiony system myślenia drobnomieszczańskiego, który jest główną metodą rządzenia w większości krajów. Wykorzystują one także słabości partii rewolucyjnych i ich międzynarodowej współpracy.
Kształtowanie świadomości co do konieczności i rozwoju czynnego oporu przeciwko wojnie imperialistycznej oraz jego organizacja otwierają drogę do doprowadzenia do zharmonizowania obiektywnego i subiektywnego czynnika mającego na celu przygotowanie i realizację międzynarodowej rewolucji socjalistycznej.
Aktywny opór jest częścią budowy nowego ruchu pokojowego. Jego trzonem musi być zjednoczony front przeciwko imperializmowi, faszyzmowi i wojnie pod przewodnictwem międzynarodowego proletariatu przemysłowego.
Nowy ruch pokojowy dał o sobie znać w Niemczech 8 maja 2022 roku. Przeprowadzono imponującą demonstrację z Essen do Gelsenkirchen oraz wiec, w którym wzięło udział ponad 1 500 osób. Do demonstracji i wieców wezwały 24 organizacje na czele z Sojuszem Międzynarodowym («Internationalistisches Bündnis») oraz wiele osób prywatnych. Budowa nowego ruchu pokojowego obejmuje współpracę ze wszystkimi szczerymi siłami dotychczasowego ruchu pokojowego.
8.1 Ogólnoświatowe doświadczenia walki międzynarodowego proletariatu przemysłowego
W Europie początkowo to głównie robotnicy greccy i włoscy odważnie stanęli na czele walki przeciwko wojnie imperialistycznej. Już 14 marca 2022 roku włoscy pracownicy lotniska Galileo Galilei w Pizie wraz ze swoim związkiem Unione Sindacale di Base (USB) skutecznie odmówili załadowania wojskowego ładunku lotniczego zakamuflowanego jako «pomoc humanitarna» dla Ukrainy.
6 kwietnia 2022 roku w 70 miastach Grecji nastąpił strajk generalny przeciwko reakcyjnemu rządowi i działaniom wojennym NATO. Port w Pireusie stanął w bezruchu. Doszło do masowych demonstracji i strajków m.in. w ważnych dużych firmach, portach, transporcie publicznym i sieciach handlowych w kraju. Robotnicy portowi z Aleksandropolis odmówili załadowania ze statków na wagony kolejowe ciężkiej broni przeznaczonej na wojnę w Ukrainie.
20 maja 2022 roku włoskie oddolne związki zawodowe zorganizowały w Bolonii strajk generalny pod hasłem: „Precz z wojną, żądamy zwiększenia płac i wydatków socjalnych!”. W tym samym czasie w ponad 20 miastach odbyły się demonstracje przed bazami NATO.[153]
Jednak zbyt często walki te są jeszcze odizolowane od siebie i nie posiadają jednolitego programu walki. Wymagany czynny opór potrzebuje antyimperialistycznej i antyfaszystowskiej kooperacji oraz współpracy wykraczającej poza granice państw.
8.2 Konieczność przezwyciężenia pacyfistycznych złudzeń
Powszechna wola pokoju i świadomość antyfaszystowska są głęboko zakorzenione wśród mas ludności w Niemczech. Bezpośrednio po wybuchu wojny w Ukrainie na rzecz pokoju demonstrowało w Niemczech około 835 tys. osób. Konieczne jest jednak rozwinięcie gotowości do czynnego oporu przeciwko tej wojnie imperialistycznej oraz przeciwko wszystkim podżegaczom wojennym. W tym celu osoby miłujące pokój muszą rozprawić się z rozpowszechnionym niedocenianiem poważnego niebezpieczeństwa trzeciej wojny światowej oraz wszelkiego rodzaju pacyfistycznymi złudzeniami.
Rewizjonistyczne siły nadal opłakują biurokratyczno-kapitalistyczny ZSRR sprzed 1990/91 roku, jednostronnie obwiniając imperialistyczne NATO za eskalację konfliktu, bezkrytycznie przyjmując usprawiedliwienie Putina lub szerząc pacyfistyczne złudzenia. Rewizjonistyczna Komunistyczna Partia Federacji Rosyjskiej (KPFR) oświadczyła:
„Jako komuniści i patrioci naszej ojczyzny popieramy decyzję o przeprowadzeniu specjalnej operacji wojskowej w Ukrainie”[154].
Cóż za żałosna uległość wobec rosyjskiego nowo-imperializmu! Czyż Władimir Putin nie splunął przed chwilą w twarz komunistom Leninowi i Stalinowi i nie zarzucił im uznania prawa Ukrainy do samostanowienia?[155].
Przewodnicząca SDAJ Andrea Hornung postrzega Rosję - w przeciwieństwie do kierownictwa DKP - jako kraj imperialistyczny, przy czym ostrzega:
„Musimy wyraźnie zdystansować się od jakiegokolwiek 'zrównywania' (Äquidistanz)[156] - stanowiska, zgodnie z którym Rosja i NATO są jednakowo agresywne”[157].
Oczywiście analiza konkretnej sytuacji wymaga zróżnicowanego stanowiska. Musi to być jednak stanowisko przede wszystkim jasne. Ostrzeżenie przed rzekomym „zrównywaniem” nie może - jak u Andrei Hornunga - prowadzić do przedstawiania Rosji jako imperializmu, który jest lepszy:
„Rosja znajduje się jednak w defensywie względem NATO i jako marksiści nie możemy być wobec tego obojętni”[158].
Ofensywa i defensywa podczas wojny to dwie nierozłączne formy ruchu. Czy wojna może być tylko dlatego sprawiedliwa, że pretenduje do miana obronnej? Kto chroni imperialistę, ponieważ znajduje się on „w defensywie”, zaprzecza klasowemu charakterowi imperializmu oraz wojnie imperialistycznej. Ten toruję drogę do tego, by bronić raz tego, raz tamtego imperialistę, staczając się tym samym na pozycję socjalszowinistyczną.
Oskar Lafontaine, wieloletni przewodniczący partii wpierw SPD, a potem «DIE LINKE», niewątpliwie ujmuje realistyczną analizą obecnej wojny imperialistycznej i wyraźnie należy do obozu jej zdecydowanych przeciwników. Jednocześnie jednak szerzy iluzję, że imperializm może obejść się bez wojny. Uzasadniał 17 marca 2022 roku swoją rezygnację z członkostwa w partii «DIE LINKE» stwierdzeniem, że „teraz mają zostać usunięte także zasady polityki pokojowej lewicy.”[159]
Te „zasady polityki pokojowej” nie były jednak nigdy niczym więcej niż drobnomieszczańskimi pacyfistycznymi iluzjami o imperialistycznym pokoju. Zgodnie z nimi ten miałby powstać dzięki «równowadze interesów» pomiędzy imperialistycznymi potęgami. Ponieważ jednak imperializm charakteryzuje się nierównomiernym rozwojem poszczególnych państw, to zgodnie obiektywnymi zasadami, od pewnej określonej chwili tak bardzo zachwalane pogodzenie interesów przestaje funkcjonować. Następuje toczona przy użyciu brutalnych środków walka mocarstw imperialistycznych o dominację nad światem w ramach wojny imperialistycznej. Kto chce znieść wojny imperialistyczne, musi być przygotowany na likwidację ich obiektywnych przyczyn i doprowadzić do przezwyciężenia imperializmu.
Dogłębne zrozumienie zmian zachodzących w dzisiejszym imperialistycznym systemie światowym zakłada znajomość istotnych politycznych i ideologicznych podstaw, które są konieczne dla czynnego proletariackiego oporu. Aktywiści muszą zrozumieć, że doszło do powstania szeregu nowych krajów imperialistycznych i że konieczne jest uzyskanie ideologicznej odporności na drobnomieszczańsko-socjalnoszowinistyczny, drobnomieszczańsko-antykomunistyczny, jak również drobnomieszczańsko-oportunistyczny tryb myślenia.
8.3 Strategia i taktyka czynnego oporu
Strategia i taktyka czynnego oporu wobec niebezpieczeństwa wojny światowej ma na celu przejście od strategicznej defensywy międzynarodowej klasy robotniczej do strategicznej ofensywy aż po rewolucję socjalistyczną włącznie. Po raz pierwszy udało się to w rewolucji październikowej 1917 roku w Rosji. Czynny opór wymaga dalszego rozwoju zdolności marksistów-leninistów do bezpośredniego wpływania na masy i przewodzenia im.
Czynny opór jest czymś jakościowo różnym od protestów. W programie MLPD stwierdzono:
„Rozwinięcie się czynnego sprzeciwu ludowego (...) charakteryzuje się bojowymi akcjami masowymi przeciwko monopolom i państwu.”[160]
Czynny sprzeciw musi być systematycznie propagowany i rozwijany:
„Aby ułatwić masom podjęcie kroku w kierunku czynnego oporu, należy organizować w zakładach pracy i dzielnicach akcje oporu odpowiednie do odpowiedniego poziomu świadomości, wzmacniać jedność działania i formować grupy oporu.”[161]
Czynny opór rozwija się tylko w połączeniu z kształtowaniem świadomości:
-
Od odrzucenia wojny, przestraszenia, zwykłego niezadowolenia, moralnego oburzenia, paraliżu i bierności do praktycznej aktywności.
-
Od spontanicznego potępienia niesprawiedliwej wojny do rozpoznania obiektywnych przyczyn w imperialistycznym systemie światowym.
-
Od skutków zdezorganizowania, dezorganizacji i demoralizacji wywoływanej przez system społeczny mentalności drobnomieszczańskiej do punktu widzenia klasy proletariackiej.
-
Od działań o charakterze wyłącznie defensywnych do ofensywnych form walki.
-
Od rozprawienia się z manipulacją opinią publiczną polegająca na psychologicznym przygotowaniu i prowadzeniu wojny do przejścia do aktywnej działalności uświadamiającej co do społecznych przyczyn wojny.
-
Od rozprawienia się z antykomunizmem do aktywnego uczestnictwa w ruchu «Gib Antikommunismus keine Chance!» («Nie daj antykomunizmowi żadnej szansy!»).
-
Od spontanicznej działalności przeciwko wojnie do organizacji w czynnym oporze i walce o socjalizm.
Opracowanie zaistniałej sytuacji przy wsparciu marksistów-leninistów jest związane z praktycznymi doświadczeniami walki klasy robotniczej i szerokich mas. Zdobędą one swoje doświadczenia z powszechnym przerzucaniem ciężaru kryzysu i wojny na masy, wysyłaniem wojsk Bundeswehry na misje wojenne, poborem rezerwistów, likwidacją demokratycznych praw i wolności itp.
Walka antymilitarystyczna nabiera szczególnego znaczenia wśród młodzieży. Łączy ona działalność praktyczną, np. przeciwko reklamowaniu się Bundeswehry w szkołach oraz przeciwko militaryzacji badań i edukacji, z pracą szkoleniową i edukacyjną. Istotna jest walka o sposób myślenia przeciwko przenikaniu propagandy militarystycznej, demagogii rasistowskiej (völkisch) i ideologii faszystowskiej.
Walczący ruch kobiet - jako kluczowe ogniwo pomiędzy ruchem robotniczym a aktywnym oporem społecznym - stoi przed zadaniem zjednoczenia masy kobiet przeciwko wojnie imperialistycznej.
Czynny opór jest ściśle związany z walkami o zachowanie i rozszerzenie zdobytych osiągnięć socjalnych oraz przeciwko przerzucaniu ciężarów wojny i kryzysu na społeczeństwo. Związany jest także z walką o demokratyczne prawa i wolności.
Niezbędny dziś czynny opór ma na celu nierozerwalną solidarność z klasą robotniczą i szerokimi masami w Ukrainie, które płacą obecnie wysoką cenę w walce z imperialistyczną agresją Rosji oraz zwodzone są przez NATO i UE.
-
Czynny opór potrzebuje programu z jednoznacznymi postulatami:
-
Czynny opór przeciwko przygotowaniu III wojny światowej!
-
Natychmiastowe zakończenie agresji Rosji i wycofanie wszystkich wojsk rosyjskich z Ukrainy!
-
Rosyjskie reparacje za wszystkie szkody wojenne i nieugięte karanie za łamanie praw człowieka!
-
Neutralność militarna Ukrainy i strefa zdemilitaryzowana na granicy Ukrainy i Rosji!
-
Wycofanie wszystkich wojsk i uzbrojenia NATO stacjonujących w Europie Wschodniej!
-
Rozwiązanie NATO i innych sojuszy wojennych, jak również kontrrewolucyjnych sił interwencyjnych, takich jak OUBZ[162]!
-
Zakaz dostaw broni i wsparcia logistycznego dla niesprawiedliwych wojen!
-
Zniesienie embarga na broń wymierzonego w antyimperialistyczne ruchy wyzwoleńcze!
-
Zobowiązanie do wyrzeczenia się pierwszeństwa użycia broni atomowej - zakaz i zniszczenie wszystkich broni ABC!
-
Precz z planami zbrojeniowymi Bundeswehry - precz ze «specjalnym funduszem 100 mld euro»!
-
Wycofanie wszystkich wojsk niemieckich z zagranicy!
-
Dość przerzucania ciężaru kryzysu i wojny na masy! Walka o wzrost wynagrodzeń!
-
Radykalne, natychmiastowe działania na rzecz ochrony środowiska! O ocalenie środowiska przed imperialistyczną gospodarką nastawioną na zysk i przed wojną!
-
Nieodzowne dla czynnego oporu są zasady współpracy na równych prawach, takie jak szeroka demokracja, ponadpartyjność, ideologiczna otwartość na antyfaszystowskie jak też internacjonalistyczne postawy, demokratyczna kultura prowadzenia sporów i finansowa niezależność.
Czynny opór przeciwko imperialistycznym mocarstwom i sojuszom musi być rozwijany i organizowany z perspektywy siły nadrzędnej wobec imperializmu. Porządkiem dnia pozostaje dalsze budowanie i umacnianie światowego antyfaszystowskiego i antyimperialistycznego zjednoczonego frontu, jak to zostało sformułowane we wspólnym wezwaniu ICOR i ILPS[163].[164].
Rewolucyjna organizacja światowa ICOR w swoich rezolucjach jasno określiła swoje stanowisko w czasie przed i po rozpoczęciu wojny.[165] W wielu krajach, nie tylko w Ukrainie i Rosji, jej organizacje członkowskie promują działania antywojenne, aktywnie edukują ludzi na temat imperializmu i wzmacniają siły socjalizmu. Tak brzmiał tytuł deklaracji z nadzwyczajnego posiedzenia Międzynarodowej Grupy Koordynacyjnej (ICC) ICOR w maju 2022 roku:
„Zapobiegnijmy III wojnie światowej poprzez umocnienie sił na rzecz socjalizmu.”
Jedność ICOR-u, jak i sił zjednoczonego frontu musi zostać wywalczona. Należy się uporać ze skutkami drobnomieszczańsko-socjalszowinistycznego sposobu myślenia, czy bagatelizowania przygotowań do III wojny światowej, która miałaby być rzekomo ograniczona tylko do Europy.
Decydującym chrztem bojowym ICOR będzie nowa jakość proletariackiego internacjonalizmu w czynie na zasadzie ogólnoświatowej współpracy. Dotyczy to zarówno wzmocnienia organizacji ICOR, jak i większego rozwoju praktycznej współpracy i koordynacji w związku z budową i znacznym wzmocnieniem partii rewolucyjnych w coraz większej liczbie państw.
Dla każdego rewolucyjnego marksisty-leninisty w tej sytuacji pozostaje tylko droga naprzód opisana przez Lenina:
„Walka o pokój nie związana z rewolucyjną walką klasową proletariatu, jest tylko pacyfistycznym frazesem sentymentalnych lub też oszukujących lud burżua. (…) Powinniśmy więc pomagać masom w obaleniu imperializmu, gdyż bez obalenia imperializmu nie jest możliwy pokój bez aneksji. Oczywiście, ciężka jest walka o obalenia imperializmu, ale masy powinny znać prawdę o ciężkiej, lecz konkretnej walce. Masy nie powinny być usypiane nadziejami na pokój bez obalenia imperializmu.” [166]
O autorkach i autorach
Stefan Engel
Stefan Engel, z wykształcenia ślusarz, a obecnie wolny publicysta, przez 37 lat był przewodniczącym MLPD. Od dziesięcioleci udostępnia rewolucyjnemu ruchowi robotniczemu, także w skali międzynarodowej, swoją pracę teoretyczną i praktyczną wiedzę na temat prowadzenia walk robotniczych.
Od 1991 roku Stefan Engel jest szefem redakcji REVOLUTIONÄRER WEG, organu teoretycznego MLPD. Jest uznanym na całym świecie teoretykiem marksizmu-leninizmu.
Gabi Fechtner
Gabi Fechtner, z wykształcenia specjalistka ds. narzędziowości, od kwietnia 2017 roku jest przewodniczącą MLPD , co czyni ją pierwszą kobietą z klasy robotniczej stojącą na czele partii rewolucyjnej w Niemczech.
Monika Gärtner-Engel
Monika Gärtner-Engel jest odpowiedzialna za sprawy międzynarodowe w MLPD i jest główną koordynatorką rewolucyjnej organizacji światowej ICOR.
Jest współautorką książki «Neue Perspektiven für die Befreiung der Frau» i uznaną reprezentantką w międzynarodowym walczącym ruchu kobiecym.
Odniesienia źródłowe
1. «Baerbock wirft Putin menschenverachtende Wahnvorstellungen und eiskalte Lügen vor», rnd.de 24.2.2022
2. «Oświadczenie rządu kanclerza Olafa Scholza z 27 lutego 2022 roku», bundesregierung.de
3. «Przemówienie Władimira Putina», zeit.de 24.2.2022 roku
4. Willi Dickhut, «Krieg und Frieden und die sozialistische Revolution», Stuttgart, 1983, s. 8 - podkreślenie autora.
5. Carl von Clausewitz, «Vom Kriege», Frankfurt/M, Berlin, Wiedeń, 1980, s. 34
6. Lenin, «Der Imperialismus als höchstes Stadium des Kapitalismus», Werke, Bd. 22, S. 194
7. Wszechstronną analizę reorganizacji produkcji międzynarodowej zawiera książka «Götterdämmerung über der 'neue Weltordnung'» Stefana Engela, Essen, 2003.
8. Należą do nich kraje BRICS - Brazylia, Rosja, Indie, Chiny i RPA, kraje MIST - Meksyk, Indonezja, Korea Południowa i Turcja, a także Argentyna, Arabia Saudyjska, Katar, Zjednoczone Emiraty Arabskie i Iran.
9. Gesellschaft zur Förderung wissenschaftlicher Studien zur Arbeiterbewegung (GSA) e.V., obliczenia własne na podstawie danych Banku Światowego i ILO 2019.
10. stoją w zróżnicowanych relacjach sił względem siebie
11. cyt. za Malte Lehming, „Ohne die Ukraine ist Russland keine Großmacht” („Bez Ukrainy Rosja nie może być wielkim mocarstwem”) , tagesspiegel.de 22.2.2022
12. «Acess2Markets EU-Ukraina Deep and Comprehensive Free Trade Area», trade.ec.europa.eu
13. Marie Illner, «Russland in Afrika: Wie der Kreml antiwestliche Stimmung anheizt», web.de 16.4.2022
14. foreignpolicy.com
15. Przemówienie Joe Bidena z dnia 26.3.2022 w Warszawie, w: Ambasada i konsulaty USA w Niemczech, usembassy.gov 28.3.202
16. «Vice Foreign Minister Le Yucheng Attends and Addresses the Fourth International Forum on Security and Strategy», fmprc.gov.cn 19.3.2022 – tłumaczenie własnego
17. Phoenix vor Ort, ardmediathek.de 24.5.2022
18. Członkowie kierownictwa gospodarczego, państwowego lub partyjnego byłego zdegenerowanego biurokratyczno-kapitalistycznego Związku Radzieckiego, którzy po upadku ZSRR prywatnie przywłaszczyli sobie dominujące na rynku przedsiębiorstwa państwowe.
19. Frankfurter Rundschau, 25.4.2022
20. «Wolodymyr Selenskyj fordert Rückgabe der Krim», zeit.de 23.8.2021
21. «Ukraine gehört zur europäischen Familie», tagesschau.de 8.4.2022
22. demokratiematrix.de 20.5.2022
23. Thomas Gerlach, «Reichster Oligarch der Ukraine: Der Strippenzieher», taz.de 23.3.2022
24. Andreas Ernst, «Welche Rolle spielen die ukrainischen Oligarchen im Abwehrkampf gegen Russland?», nzz.ch 2.5.2022
25. Tamże
26. protekcja - ochrona i pomoc
27. Uprzednio autonomiczny region Jugosławii, którego parlament ogłosił niepodległość państwową w 2008 roku.
28. «Partnerstwo dla pokoju: dokument ramowy», 10.1.1994, w: NATO, «Security through Partnership», 2005, s. 5
29. Stała Wspólnota Rada NATO-Rosja
30. Martin A. Smith, «Partnerschaft, Kalter Krieg oder Kalter Frieden?», w: Aus Politik und Zeitgeschichte, bpb.de 1.4.2009
31. Stefan Engel, Essen, 2003, S. 500
32. Lenin Dzieła, tom 21, «O haśle Stanów Zjednoczonych Europy», s. 359-360.
33. ifw-kiel.de 10.5.2022
34. Oprócz 30 członków NATO uczestniczyły w nim następujące państwa: Szwecja, Finlandia, Austria, Irlandia, Cypr, Malta, Izrael, Katar, Kenia, Tunezja, Australia, Japonia, Korea Południowa i Ukraina.
35. «Mehr Fortschritt wagen. Bündnis für Freiheit, Gerechtigkeit und Nachhaltigkeit», Koalitionsvertrag 2021-2025 zwischen SPD, Bündnis90/Die Grünen und FDP, S. 145/146
36. «Blinken und Austin in Kiew», tagesschau.de 25.4.2022
37. Deutscher Bundestag, Drucksache 20/1550
38. rnd.de 26.4.2022
39. Internationale Politik 5/2000, S. 82, cytat za: Stefan Engel, «Götterdämmerung über der ›neuen Weltordnung‹», Essen, 2003, S. 520
40. «Rechtsfragen der militärischen Unterstützung der Ukraine durch NATO-Staaten zwischen Neutralität und Konfliktteilnahme», Wissenschaftliche Dienste, Deutscher Bundestag, 16.3.2022
41. swr.de 11.5.2022
42. Willi Dickhut, «Strategie und Taktik im Klassenkampf», I. Teil, REVOLUTIONÄRER WEG 20, Stuttgart, 1981, S. 52
43. Międzynarodowa Koordynacja Partii i Organizacji Rewolucyjnych
44. List towarzysza MLP do MLPD z 12.3.2022 - tłumaczenie własne
45. Parlament rosyjski
46. Oświadczenie RKRP z 24.2.2022 roku, rkrp-rpk.ru - tłumaczenie własne
47. «Wer beherrscht die EU?», unsere-zeit.de 14.4.2017
48. Patrik Köbele, «Frieden geht nur mit Russland und China», unsere-zeit.de 13.4.2022
49. Włodzimierz Iljicz Lenin (1870-1924), genialny teoretyk marksistowski, przywódca październikowej rewolucji proletariackiej z 1917 roku i budowy socjalistycznego Związku Radzieckiego.
50. Józef Stalin, bliski towarzysz Lenina, sekretarz generalny KPZR (bolszewików) od 1922 roku do śmierci 5.03.1953 roku, uznany przywódca międzynarodowego ruchu marksistowsko-leninowskiego, rewolucyjnego i robotniczego.
51. Władimir Putin, «Rede an die Nation vom 21.2.2022», zeitschrift-osteuropa.de
52. Mathias Brüggmann, «Ist Putin der zweite Stalin?», handelsblatt.com 23.3.2022
53. współpraca z wrogą władzą okupacyjną
54. «Die Befreiung der Ukraine», Folge 13 der US-Filmserie «Der unvergessene Krieg» von Burt Lancaster
55. Grzegorz Rossoliński-Liebe, «Als Volksheld verehrt, als Schurke geschmäht», spiegel.de 26.4.2022
56. deutschlandfunkkultur.de 13.4.2022
57. «Krieg gegen alles, was Demokratie ausmacht», tagesschau.de 29.4.2022
58. Florian Schillat, «Warum die Ukraine der EU nicht rasch beitreten wird», stern.de 1.3.2022
59. Tamże
60. «Ein Leben unterhalb der Armutsgrenze», humedica.org 27.4.2021
61. de.statista.com 24.5.2022
62. «Russische Gräueltaten und Streikverbot durch die ukrainische Regierung», rf-news.de 13.4.2022
63. Wcześniej z powodu kryzysu związanego z uchodźcami i pandemią COVID-19.
64. «Orbán regiert in Ungarn weiter per Notstand», tagesschau.de 25.5.2022
65. proasyl.de 1.4.2020
66. tagesschau.de 25.5.2022
67. deutschlandfunk.de 27.3.2020
68. Artykuł 5 NATO normuje «sprawę sojuszu NATO», czyli zobowiązanie wszystkich państw NATO do militarnej pomocy krajowi członkowskiemu w przypadku zbrojnego ataku na ten kraj.
69. «Notverordnung über Sicherheitsmaßnahmen», cytowane za: Willi Dickhut, «Der staatsmonopolistische Kapitalismus in der BRD», Teil II, Stuttgart, 1979, S. 253
70. Marie Illner, «CDU-Chef Merz bei ›Maybrit Illner‹: Harsche Kritik von der Oppositionsbank», web.de 8.4.2022
71. Arne Perras, «Wie Indien eine Isolation Putins erschwert», sueddeutsche.de 17.3.2022
72. fr.de 10.5.2022
73. rnd.de 25.4.2022
74. handelsblatt.com 12.3.2022
75. Maja Brankovic, Marcus Theurer, «BASF-Chef im Interview: ›Wollen wir sehenden Auges unsere gesamte Volkswirtschaft zerstören?‹», faz.net 4.4.2022
76. Jan Dams, Philipp Vetter, «Es ergibt wenig Sinn, sich selbst schärfer zu bestrafen als den Aggressor», welt.de 7.3.2022
77. Bulletin der Bundesregierung Nr. 37-1, 23.3.2022
78. «Habeck: Haben hart für Ölembargo gearbeitet», zdf.de 2.5.2022
79. Suitbert Cechura, «Inflation, Krieg, Spekulation», heise.de 8.4.2022
80. Anton Riedl, «Diese Ölspekulationen bieten bis zu 50 Prozent Gewinnchance», wiwo.de 18.5.2022
81. n-tv.de 28.5.2022
82. Odsetek sprzedaży zagranicznej/produkcji zagranicznej głównych niemieckich monopolistów międzynarodowych w 2018 roku: BASF 88,9/71,6 - Siemens 86,4/79,2 - VW 88,7 (sprzedaż zagraniczna)/79,1 - ThyssenKrupp 70,8 (sprzedaż zagraniczna).
83. dpa, «Nato-Generalsekretär: Freiheit ist wichtiger als Freihandel», zeit.de 24.5.2022
84. «Baerbock ruft zum Kampf gegen Hunger auf», n-tv.de 14.4.2022
85. Stefan Engel, Essen, 2003, S. 568
86. Coral Davenport, »As Gas Prices Soar, Biden’s Climate Ambitions Sputter«, nytimes.com 1.4.2022
87. Dr. Hans Christoph Atzpodien, «Sicherheit als ›Mutter‹ aller Nachhaltigkeit – Zur aktuellen ›Systemrelevanz‹ von innerer und äußerer Sicherheit», Behörden Spiegel Newsletter Verteidigung. Streitkräfte. Wehrtechnik, 1.10.2020
88. «Habeck präsentiert sein ›Osterpaket‹», tagesschau.de 6.4.2022
89. Szowinizm to skrajny nacjonalizm, socjalszowinizm ubrany i umotywowany w pseudosocjalną bądź pseudoekologiczną otoczkę.
90. manager-magazin.de 8.3.2022
91. Michael Barbaro, «Biden's Climate Shift», nytimes.com 12.4.2022 - tłumaczenie własne
92. U.S. Energy Information Administration, Luty 2021.
93. statista.com 21.2.2022
94. unfccc.int 29.4.2022
95. epa.gov Kwiecień 2021
96. «Scholz, Habeck und Lindner sprechen nach Klausurtagung», focus.de 4.5.2022
97. sueddeutsche.de 4.3.2022
98. Julian Olk, Klaus Stratmann, «Bundesregierung akzeptiert Erdgas für den Übergang», handelsblatt.com 21.1.2022
99. tagesspiegel.de 2.2.2022
100. BDI, «Zeitenwende – Ausstieg aus russischer Energie», bdi.eu 6.4.2022
101. spektrum.de 4.3.2022
102. «Discours du Président de la République au Creusot sur l’Avenir du Nucléaire», 8.12.2020 – tłumaczenie własne
103. thebulletin.org 27.4.2022
104. armscontrol.org April 2022
105. asiatimes.com 14.11.2021
106. army.mil 14.3.2022
107. Hannah Lüdert, Christoph von Lieven, «Was bewirkt eine Atombombe?» greenpeace.de 31.3.2022
108. Tamże
109. Nina Tannenwald, «›Limited‹ Tactical Nuclear Weapons Would Be Catastrophic», Scientific American, 10.3.2022 – tłumaczenie własne
110. futurezone.at 11.2.2022
111. handelsblatt.com 29.7.2020
112. «Global top 15 wind turbine OEMs: market share 2020», Wood Mackenzie, 29.4.2022 – obliczenia własne
113. zeit.de 8.8.2021
114. Paul Griffin, «The Carbon Majors Database», CDP Carbon Majors Report 2017
115. IAE, Coal, Analysis and forecast to 2024, S. 12 und 35
116. ourworldindata.org 10.6.2022
117. Tamże
118. ourworldindata.org 24.3.2022
119. tagesschau.de 6.5.2022
120. welthungerhilfe.de 17.5.2022
121. tagesschau.de 8.4.2022
122. różnorodność biologiczna
123. freitag.de 1.4.2022
124. sipri.org 25.4.2022
125. earth.org 12.11.2021
126. businessinsider.de 25.2.2022
127. vice.com 24.2.2022
128. Stefan Engel, «Die Krise der bürgerlichen Ideologie und des Opportunismus», Essen, 2022, S. 242
129. Joe Biden, Przemówienie na Konferencji Bezpieczeństwa w Monachium, de.usembassy.gov 19.2.2021
* Faszystowski, rasistowski, antykomunistyczny oraz antysemicki pogląd na społeczeństwo jako wspólnotę połączoną więzami krwi.
130. Wladimir Putin, «Über die historische Einheit von Russen und Ukrainern», kremlin.ru 12.7.2021 – tłumaczenie własne
131. Lenin, Dzieła, tom 21, «Konferencja sekcji zagranicznych SDPRR», s. 157.
132. de-academic.com 30.4.2022
133. derstandard.de 3.3.2022
134. Deutsche-Welle-Gesetz vom 16.12.1997, BGBl. I, S. 3094
135. Program wyborczy do Bundestagu BÜNDNIS 90/DIE GRÜNEN, S. 244
136. «Grünen-Mann Hofreiter fordert neue Ukraine-Politik», focus.de 6.4.2022
137. Biografie Anton Hofreiter, was-war-wann.de 28.4.2022
138. «Offener Brief an die GRÜNEN», gruene-linke.de 4.3.20
139. cytowane w: Dieter Ilius, «Wir sind im Krieg … Jetzt heißt es, militärisch zu handeln», rf-news.de 5.3.2022
140. «Thüringens Ministerpräsident Bodo Ramelow übt vehemente Kritik an der eigenen Partei», rnd.de 18.5.2022
141. deutschlandfunk.de 14.1.2019
142. Markus Decker, «Melnyk kritisiert Scholz», rnd.de 20.5.2022
143. cytowane w: Florian Hassel, «Ultrarechte Verteidiger von Mariupol», sueddeutsche.de 1.4.2022
144. Tamże i mdr.de 19.11.2019
145. presseportal.zdf.de 11.3.2022
146. rnd.de 3.5.2022
147. Lenin, Dzieła, tom 23, «O ujęciu kwestii obrony ojczyzny», s. 172.
148. nie dająca się pogodzić sprzeczność
149. rnd.de 24.3.2022
150. «Ukraine-Krieg: Zahnloser UN-Sicherheitsrat», dw.com 2.5.2022
151. Lenin, Dzieła, t. 21, Krach II Międzynarodówki, s. 216-217.
152. Carl von Clausewitz, «Vom Kriege», Frankfurt/M, Berlin, Wien, 1980, S. 19
153. rf-news.de 23.5.2022
154. «Vorsitzender Chugaev gab eine detaillierte Analyse der internationalen Lage», komros.info 30.3.2022 – tłumaczenie własne
155. Wladimir Putin, «Rede an die Nation vom 21.2.2022», zeitschrift-osteuropa.de
156. Jednakowa odległość
157. Andrea Hornung, «Wir wollen Frieden! Nein zur Aufrüstung!», unsere-zeit.de 23.3.2022
158. Tamże
159. Oskar Lafontaine, «Warum ich aus der Partei Die Linke ausgetreten bin», oskar-lafontaine.de 17.3.2022
160. «Programm der Marxistisch-Leninistischen Partei», Essen, 2016, S. 146
161. «Politisches Referat des Zentralkomitees der MLPD», 1984, S. 34
162. Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym. Jej członkami są Rosja, Białoruś, Kazachstan, Kirgistan, Armenia, Tadżykistan. Na początku 2022 roku kontrrewolucyjnie zdławiła powstanie robotnicze w Kazachstanie, zabijając setki osób.
163. Międzynarodowa Liga Walki Ludowej
164. icor.info 30.12.2019
165. «Aktiver Widerstand gegen psychologische Kriegsführung, die imperialistische Kriegsvorbereitung und Drohungen im Ukraine-Russland-Konflikt!», 14.2.2022 jak i «Die ICOR hält Lenins Fahne hoch – für das Selbstbestimmungsrecht der Nationen», 4.3.2022, icor.info
166. Lenin, Dzieła, t. 21, «Do Międzynarodowej Komisji Socjalistycznej (I.S.K)», s. 395.